เที่ยวไทยเชิงนิเวศ ฉบับเนวิเกเตอร์

เรื่อง : สุชาดา ลิมป์ / ภาพ : ประเวช ตันตราภิรมย์

นาทีที่พบเขาในชุดเสื้อยืดลายพรางสีเขียวคลุมแจ็กเกตยีนปักลายนกฟลามิงโกสีชมพู ก็คล้ายแว่วเสียงเพลงประจำตัว-ประจำรายการ

ทางเดินสุดไกลแค่ไหนก็ไป ยังมีอีกไกลให้เราชื่นชม
แดนสวรรค์ช่างกว้างใหญ่ รอให้เราได้รื่นรมย์ ไม่ว่าปลายทางอยู่ที่ไหน…

ยาวนานจดทศวรรษที่ “เนวิเกเตอร์” ออกอากาศทุกวันหยุดนักขัตฤกษ์ เสน่ห์ของผู้ดำเนินรายการ ความพิถีพิถันคัดสรรสถานที่ท่องเที่ยว เรื่องราวเชิงนิเวศที่ถ่ายทอด และเพลงประกอบบรรยากาศสนุกอบอุ่นที่ไม่ซ้ำกันในแต่ละเทป คือพลังสะกดให้ผู้ชมจดจ่อหน้าจอคราวละ ๔๕ นาที ร่วมซึมซับสิ่งที่เขาย้ำ…เดินตามรอยทางของเรา เดินตามรอยทางของเนวิเกเตอร์

“การได้ออกตามหาความงามของแหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติมาเล่าเชิงอนุรักษ์ ไม่ใช่แค่คาแรกเตอร์ที่ทำให้เนวิเกเตอร์ต่างจากรายการท่องเที่ยวทั่วไป แต่คือจิตวิญญาณของผมด้วย ผมตั้งใจแต่แรกว่าจะให้ความรู้แก่คนดูในแบบสารคดี จึงต้องนำไปเห็นสิ่งที่ลึกซึ้งกว่าการถ่ายรูปหน้าป้าย ชมสิ่งปลูกสร้าง หรือเดินตามเส้นทางศึกษาธรรมชาติที่เซตอัปพร้อม ถ้าจะดูเก้ง กวาง ช้าง นกเงือก หมาใน ชะนี ก็ต้องไปให้ถึงป่า ขณะเดียวกันต้องเรียนรู้ปรับกายใจให้เป็นอยู่สอดคล้องกับบ้านของสัตว์ด้วย เพราะธรรมชาติไม่ใช่เพียงสิ่งใดสิ่งหนึ่ง สิ่งแวดล้อมทั้งหมดคือสาระและความงามที่แท้จริง”

เจษฎาภรณ์ ผลดี คือเด็กเมืองที่เติบโตมากับการท่องเที่ยวธรรมชาติ หล่อหลอมให้เขาสนใจสัตว์ป่าและต้นไม้หลายชนิด มีความสุขยามได้เห็นภูเขา น้ำตก ทะเล ตั้งแคมป์สูดอากาศสดชื่นกับเพื่อน เมื่อมีโอกาสเป็นผู้ผลิตรายการจึงเลือกแนวท่องเที่ยวผจญภัยที่ตนถนัด และเป็นผู้ถ่ายทอดการเดินทาง ความเป็นอยู่ของชาวชุมชน ภารกิจเจ้าหน้าที่ รวมถึงคุณค่าของทรัพยากรท้องถิ่นด้วยตนเอง

“ผมเชื่อมั่นว่าเราทุกคนเป็นนักท่องเที่ยวที่มีจิตสำนึกได้ การอนุรักษ์พื้นที่ใด ๆ จึงไม่จำเป็นต้องตั้งหน้าตั้งตาปกป้องด้วยกฎหมายหรือหวงเก็บไว้ดูเฉพาะเจ้าหน้าที่ ธรรมชาติเป็นสมบัติของแผ่นดินที่ทุกคนควรมีสิทธิ์ดูแลและรับประโยชน์ร่วมกัน พื้นที่ไหนเปราะบาง มีต้นไม้หายาก มีสัตว์ป่าใกล้สูญพันธุ์ ก็ต้องปลูกจิตสำนึกแก่คนที่จะไปเยือน จำกัดจำนวนคนเข้าชมด้วยก็ได้ ถ้าเขายอมรับระเบียบได้ค่อยอนุญาตให้เข้า แต่ไม่ใช่ปิดกั้นไม่ให้คนทั่วไปเห็นความสวยงามของบ้านตัวเอง ถ้าพวกเขาไม่เคยเห็น จะหวังให้เกิดความรู้สึกรัก หวงแหนได้อย่างไร แค่รณรงค์ด้วยป้ายไวนิลไม่เพียงพอหรอกครับ เรื่องทรัพยากรต้องคุยกันนอกวงนักอนุรักษ์ด้วย ให้ครอบคลุมทุกหน่วยงาน แม้แต่คนในพื้นที่ คนทั่วไปทุกกลุ่มวัยก็ต้องร่วมรับรู้

“มีแฟนรายการเนวิเกเตอร์จำนวนหนึ่งตั้งกลุ่มท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ขึ้น บางกลุ่มยังรวบรวมเงินไปมอบให้สถานที่ที่ไปเยือนด้วย เพื่อให้คนท้องที่นำไปใช้พัฒนาสถานที่นั้นต่อ นี่อาจเป็นผลต่อยอดจากที่เขามีโอกาสสัมผัสบางสถานที่ที่เขาไม่เคยเห็นหรือพบสัตว์ป่าบางชนิดที่เพิ่งรู้ว่ามีก็ได้ เราก็พลอยดีใจที่เขาไปไกลกว่าการเดินตามรอยทางของเนวิเกเตอร์”

ชายผู้ผลิต-ดำเนินรายการแสดงให้เห็นว่าการท่องเที่ยวด้วยหัวใจกรีน ๆ เป็นเรื่องง่ายมากหากจะทำ

กล้องของช่างภาพ สารคดี บันทึกภาพขณะเขายืนตะเบ๊ะ คล้ายเชื้อเชิญให้นักท่องเที่ยวรุ่นใหม่มาเยือนโลกนิเวศ เรียนรู้การเดินทางอย่างมีสำนึกผิดชอบต่อสังคม เพื่อส่งต่อธรรมชาติให้คนรุ่นหน้า

…ไปจนสุดฟ้าไกลใจไม่เคยหวั่น เราอาจจะพบเจอทะเลที่สวยงาม
เธออาจได้เห็นเขาหมู่ดาวที่พร่างพราว ที่ปลายฟ้า ที่เธอไม่เคยเห็น

 

• จากสารคดีพิเศษ 30 คนผู้จุดประกายไฟสีเขียว นิตยสาร สารคดี ฉบับที่ 361 มีนาคม 2558