วันชัย ตัน /ภาพประกอบ : Din-Hin
เด็กหญิง เนอร์ฮายาติ จามัล วัย ๖ ขวบ จ้องมองตาไม่กะพริบ เมื่อเห็นศพที่ห่ออยู่ในผ้าลินินขาว ห้อยหัวลงมาจากต้นไม้ กำลังกรีดร้องด้วยเสียงโหยหวน
“มันเป็นผีจริง ๆ” หนูน้อยร้องบอกแม่ “หนูกลัว !!!”
แม้ว่าเด็ก ๆ จะขนหัวลุกวิ่งหนีกันไปหลายคน แต่การแสดงชุด “สำรวจผี” ในมาเลเซียชุดนี้ก็ต้องนับเป็นการแสดงที่ได้รับความนิยมอย่างสูง มีผู้คนเข้าคิวรอชมอย่างเนืองแน่น
ห้อง “สำรวจผี” อาจไม่ต่างจาก “บ้านผีสิง” ธรรมดา ๆ ที่เราเคยเห็นกันถ้าหากมันตั้งอยู่ในสวนสนุก แต่ที่ “ไม่ธรรมดา” ก็เพราะมันจัดแสดงอยู่ในพิพิธภัณฑ์แห่งชาติมาเลเซีย กรุงกัวลาลัมเปอร์ ในฐานะนิทรรศการที่จัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับผีพื้นบ้านทุกชนิดในประเทศมาเลเซีย
นิทรรศการที่ว่านี้ประสบความสำเร็จอย่างสูง ได้รับความนิยมอย่างรวดเร็ว ปีที่แล้วมีผู้เข้าชม ๕ แสนคน แต่ปีนี้ หลังจากเปิดแสดงได้เพียง ๓ อาทิตย์ ก็มีผู้แห่เข้าชมมากถึง ๒๕๐,๐๐๐ คนแล้ว
ต้องนับเป็นความชาญฉลาดของภัณฑารักษ์ที่หยิบเอาเรื่องผี ๆ ซึ่งอยู่ในความสนใจของคนส่วนใหญ่ เข้ามาอยู่ในพิพิธภัณฑ์ ทำให้ประชาชน โดยเฉพาะเยาวชน ได้เขยิบเข้าใกล้โลกของความรู้มากขึ้น
“ตั้งแต่เปิดพิพิธภัณฑ์มายังไม่เคยมีผู้เข้าชมมากขนาดนี้ ผู้คนมารอเข้าชมพิพิธภัณฑ์ เหมือนมารอห้างสรรพสินค้าเปิดเลย” อาดิ ตาฮา ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์แห่งชาติมาเลเซีย กล่าว
ในวันหยุด การจราจรหน้าพิพิธภัณฑ์จะติดขัดไปหลายกิโลเมตร จนทางเจ้าหน้าที่ต้องขยายเวลาเข้าชมไปจนถึงเที่ยงคืน แต่ดูเหมือนยิ่งดึก บรรยากาศก็ยิ่งเป็นใจ ผู้คนมากมายจึงเต็มใจที่จะยืนกำตั๋วราคา ๑ ริงกิต (๑๑ บาท) เข้าคิวรอเป็นชั่วโมงเพื่อจะเข้าชม
ลองมาสำรวจผีมาเลย์กันดู
เริ่มจากทางเข้าที่ทำเป็นหัวกะโหลกหน้าตาชวนสยดสยองห้อยหัวลงมา เมื่อก้าวเข้าไปภายในก็จะมีเสียงประหลาด ๆ เสียงลมพัดหวีดหวิวชวนขนหัวลุก แว่วมาให้ได้ยิน ลึกเข้าไป ปีศาจและผีมาเลย์นานาชนิดจากตำนานผีพื้นบ้าน ที่ทำด้วยหุ่นขี้ผึ้ง ก็จะคอยยื่นใบหน้าซีดเผือดผลุบ ๆ โผล่ ๆ อยู่ตามมุมมืด ให้ผู้ชม โดยเฉพาะเด็ก ๆ ตกใจเล่น
ผีที่จัดแสดงมีอยู่สารพัดชนิด ถือเป็นการโชว์ภูมิปัญญา ว่าด้วยเรื่องผีของชาวมาเลย์อย่างแท้จริง
นอกจากนี้ยังมีขบวนแห่ “กุมารทอง” ที่เล่าลือกันว่าเป็นของจริง คือเป็นศพเด็ก ที่หมอผีซึ่งมิได้ชื่อเณรแอ ผ่าออกมาจากศพหญิงที่ตายทั้งกลม แล้วนำไปย่างไฟจนดำเหมือนถ่าน ซากกุมารทองนี้เป็นของเก่า มีอายุถึง ๗๐ ปี ทางพิพิธภัณฑ์ฯ ยืมมาจากเจ้าของในเมืองไทย
แม้จะถือได้ว่านิทรรศการชุดนี้ประสบความสำเร็จอย่างสูง เพราะสามารถดึงคนจำนวนมาก ให้เข้าใกล้แหล่งความรู้อย่างพิพิธภัณฑ์ แต่ก็น่าเป็นห่วงว่า นิทรรศการชุด “สำรวจผี” นี้ อาจยิ่งตอกย้ำให้คนมาเลย์เชื่อว่าผีมีจริง
“ผีเป็นหัวข้อสนทนายอดนิยมของคนมาเลย์” จาเน็ต ที โฆษกพิพิธภัณฑ์ฯ กล่าว “ที่มาเลย์อุดมไปด้วยผี ในหนังสือประวัติศาสตร์หลายเล่มของเรา ก็มีการบันทึกเรื่องราวของผีชนิดต่าง ๆ ไว้ คนทั่วไปสนใจผี และอยากรู้ว่าผีมาเลย์และผีอื่น ๆ ทั่วโลกมีหน้าตาเป็นอย่างไร พิพิธภัณฑ์ของเราเพียงแต่ตอบสนองความอยากรู้อยากเห็นเหล่านี้”
ผู้ใหญ่ในรัฐบาลเองก็ดูจะไม่สบายใจนัก ที่คนในชาติซึ่งมีตึกสูงสุดในโลก และกำลังเร่งพัฒนาตัวเอง ให้เป็นศูนย์กลางของไฮ-เทคโนโลยีระดับโลก ยังคงงมงายอยู่กับประสบการณ์ทางวิญญาณ
“ผมไม่สบายใจเลยที่ทุกวันนี้ความเชื่อเรื่องผี ยังฝังอยู่ในใจของชาวมุสลิมไม่เปลี่ยนแปลง” อับดุล ฮามิด ไซนัล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกิจการอิสลาม กล่าวเมื่อมีข่าวว่าแพทย์ชาวมาเลย์คนหนึ่ง วางแผนล่อ และจับผียัดใส่ขวดแก้วจนประสบความสำเร็จ
ไม่มีใครรู้ว่าทางพิพิธภัณฑ์คิดอย่างไรกับเรื่องนี้ รู้แต่ว่าหลังจากที่นิทรรศการชุดนี้ประสบความสำเร็จชนิดถล่มทลาย รายได้จากค่าเข้าชมพิพิธภัณฑ์สูงสุดอย่างไม่เคยปรากฏมาก่อน ทางพิพิธภัณฑ์ก็กำลังเตรียมจัดแสดงนิทรรศการชุดต่อไป ที่มีชื่อว่า “สำรวจแม่มดและเวทมนตร์”
ทันสมัยกันสุด ๆ รอต้อนรับ แฮรี่ พอตเตอร์ ภาคสอง ทันควันเลยนะครับ
- ตีพิมพ์ใน สารคดี ฉบับที่ 211 กันยายน 2545
