ผีสางเทวดา เกร็ดเรื่องราวความเชื่อผีสาง เทวดา ในวัฒนธรรมไทยแต่อดีต
ศรัณย์ ทองปาน
พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์หลายองค์มีเคล็ดว่าต้องไปบนบานท่านด้วย “ไข่”
ในจำนวนนี้ องค์ที่โด่งดังที่สุดน่าจะได้แก่ “หลวงพ่อโสธร” ที่วัดโสธรวราราม ฉะเชิงเทรา ซึ่งของแก้บนมีทั้งละครชาตรีและไข่ แต่คนนิยมไปบนและแก้บนด้วย “ไข่ต้ม” กันมาก อาจเพราะราคาไม่สูงนัก จำนวนที่ไปบนก็แล้วแต่ พื้นๆ ก็อาจจะ 50 ใบ 100 ใบ มากขึ้นไปอีกก็อาจจะถึง 500 ใบ 1,000 ใบ ไม่ได้มีกฎเกณฑ์อะไรแน่ชัด
เมื่อได้ตามที่ต้องการแล้ว เวลาเอาไข่ไปถวายตอนแก้บน ตามธรรมเนียมต้องปอกเปลือกไว้พอเป็นพิธีสัก 2-3 ใบ เพราะจะไปนั่งปอกไข่เป็นร้อยใบพันใบ ก็คงเสียเวลามากเกินไป เมื่อนำไปตั้งถวายพร้อมกับบอกกล่าวท่านให้ “สินบนขาด” แล้ว ก็มักวางตั้งไว้หน้าองค์พระอีกชั่วระยะเวลาหนึ่ง (เช่น ธูปไหม้หมดดอก) จากนั้นเมื่อ “ลา” คือเอาของแก้บนกลับ ก็นำไปแบ่งปันกันกินได้ ที่นิยมก็คงหนีไม่พ้นไปต้มต่อให้เป็นไข่พะโล้ ส่วนพวกที่บนไข่ไว้จำนวนมากๆ ก็มักนิยมไปแจกจ่าย หรือไม่ก็บริจาคให้แก่ห้องครัวของโรงพยาบาลและโรงเรียน เป็นการทำบุญทำทานกันไปอีกต่อหนึ่ง
นอกจากหลวงพ่อโสธรแล้ว พระพุทธรูปองค์อื่นๆ ที่เคยเห็นคนไปแก้บนด้วย “ไข่ต้ม” ก็เช่น หลวงพ่อโต วัดบางพลีใหญ่ใน อำเภอบางพลี สมุทรปราการ และพระร่วงโรจนฤทธิ์ พระพุทธรูปยืนองค์ใหญ่ในวัดพระปฐมเจดีย์ นครปฐม
แต่ก็เคยเห็นเป็นข่าว ก็เช่นที่วัดกลางบางพระ นครชัยศรี และวัดสะตือ อยุธยา ซึ่งมีกรณีมีการแก้บนรายใหญ่ๆ เช่นไข่ห้าหมื่นใบ หรือแปดหมื่นสี่พันใบ
แต่ประเด็นที่ยังหาคำตอบได้ยาก คือทำไมคนจึงเชื่อว่าบรรดาหลวงพ่อพระพุทธรูปศักด์สิทธิ์ที่ออกนามมาแล้วเหล่านั้น ถึงจะชอบฉันไข่ต้ม ?
ที่อนุสาวรีย์ครูบาศรีวิชัย ริมถนนทางขึ้นดอยสุเทพ เชียงใหม่ ซึ่งท่านเป็นผู้ริเริ่มนำชาวบ้านชาวเมืองช่วยกันตัดถนนขึ้นไปไหว้พระ ผู้เขียนเคยเห็นว่านอกจากดอกไม้มาลัยกับตุ๊กตารูปเสือ อันเป็นปีเกิดของท่าน คือปีขาล ยังมีคนหอบหิ้วเอาไข่ไปถวายกันไม่น้อย มีทั้งหิ้วเป็นตะกร้า มัดมาเป็นแผง หรือแม้แต่ใส่ไว้ในถุงก๊อบแก๊บ กองอยู่รอบฐานอนุสาวรีย์
ทว่าเมื่อไปลองถามสาวแม่ค้าที่ขายดอกไม้ธูปเทียนใกล้ๆ ว่าเหตุใดคนจึงนิยมเอาไข่มาถวายครูบา ท่านชอบฉันไข่ต้มหรือ ?
ปรากฏว่าคำตอบที่ได้รับทำเอา “งง” ไปเลย เมื่อเธออธิบาย (ตามที่ได้ยินมาจากตุ๊เจ้า) ว่าสมัยยังมีชีวิต ครูบาท่านฉันมังสวิรัติ ไม่กินเนื้อสัตว์ แม้แต่ไข่ท่านก็ไม่แตะต้อง แต่เหตุที่คนนิยมเอามาถวาย ก็เพราะเชื่อกันว่าท่านไม่ชอบนั่นเอง
ดังนั้น คนที่ไปไหว้ไปกราบจะขออะไรท่านก็จะรีบให้ เพราะจะได้เอาไข่ไปเสียให้พ้นๆ…อ้าว! เป็นอย่างนั้นไป
เรื่องนี้เท็จจริงขึ้นกับผู้เล่า…
ศรัณย์ ทองปาน
เกิดที่จังหวัดพระนคร ปัจจุบันเป็น “นนทบุเรี่ยน” และเป็นบรรณาธิการสร้างสรรค์ นิตยสาร สารคดี
