พุธ-ไซแอนซ์
ติดปีกความรู้ทางวิทยาศาสตร์ทุกวันพุธ เพราะเทพเจ้าประจำดาวพุธคือ Mercury บุรุษเทพแห่งการสื่อสารที่ไปได้เร็วเท่าความคิด
ภาพ : 123rf.com
เมื่อเร็วๆ นี้ ข่าวการเสียชีวิตของ มาโอะ โคบายาชิ อดีตผู้ประกาศข่าวสาวชาวญี่ปุ่น สร้างความสะเทือนใจแก่คนญี่ปุ่นจำนวนมาก เธอจากไปก่อนวัยอันควรเพราะเพิ่งอายุ 34 ปี เธอมีลูกสองคนกับสามีซึ่งเป็นดาราชื่อดัง
โรคที่คร่าชีวิตเธอเป็นนักฆ่าอันดับหนึ่งของสังคมโลกวันนี้ นั่นคือ มะเร็ง กรณีของเธอคือ มะเร็งเต้านม
อ้างอิงจากสถิติในสหรัฐอเมริกา และไทย (ปี 2557) มะเร็งที่ผู้หญิงอเมริกันเป็นมากที่สุดสามอันดับแรก คือ มะเร็งเต้านม มะเร็งปอด (รวมหลอดลม) และ มะเร็งลำไส้ (รวมทวารหนัก)
ส่วนหญิงไทย มะเร็งเต้านม เป็นอันดับ 1 เช่นกัน ตามด้วย มะเร็งปากมดลูก และมะเร็งตับกับทางเดินน้ำดี
แต่สถิติการตายจากมะเร็งของหญิงอเมริกัน มากที่สุดคือ มะเร็งปอด มะเร็งเต้านม และมะเร็งลำไส้ (ของไทยผมยังหาสถิติไม่เจอ)
ส่วนผู้ชายอเมริกัน มะเร็งที่เป็นกันมากที่สุดสามอันดับแรก คือ มะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งปอด และมะเร็งลำไส้ แต่สถิติการตายมากที่สุดก็สลับกัน คือ มะเร็งปอด มะเร็งต่อมลูกหมาก และมะเร็งลำไส้
ผู้ชายไทยเป็น มะเร็งตับ มะเร็งปอด และมะเร็งลำไส้ (แต่ตายด้วยอะไรมากกว่ากัน ผมยังหาสถิติไม่เจอเช่นกัน)
จับสังเกตจากสถิตินี้แบบคร่าวๆ มะเร็งปอด มะเร็งลำไส้ มะเร็งตับ เป็นกันทั้งเพศชายและเพศหญิงเหมือนกัน ส่วนมะเร็งร้ายที่เป็นกันมากเกิดในอวัยวะเฉพาะตามเพศ มะเร็งเต้านม มะเร็งปากมดลูก มะเร็งต่อมลูกหมาก
สำหรับคนไทย มะเร็งเป็นโรคที่คร่าชีวิตคนไทยติดอันดับ 1 ประมาณ 6 หมื่นคนต่อปี เฉลี่ยชั่วโมงละ 7 ราย
คงไม่ต้องอ้างอื่นไกล ผมเชื่อว่าคุณผู้อ่านทุกคนล้วนมีญาติใกล้ชิดที่อาจเสียชีวิตด้วยโรคมะเร็ง
– 9 ปีก่อน แม่ของผมก็เสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งปอดหลังจากการตรวจพบเพียง 3-4 เดือน– T T
แต่ความจริงการตรวจพบว่าเป็นมะเร็ง ไม่ได้หมายความว่าจะต้องตายทันที และหลายคนก็มีโอกาสหาย มีชีวิตอยู่ต่อไปอีกหลายปี
คำถามที่ญาติและผู้ป่วยอยากรู้ คือจะมีเวลาเหลืออยู่เท่าไร จึงมาจากความคิดหรือการตั้งสมมติฐานว่าเป็นมะเร็งตายแน่
คำถามคือ เราควรถามคำถามนั้นหรือไม่ และคำตอบจากหมอว่าจะอยู่ได้ 3 เดือน 6 เดือน 1 ปี หมายถึงอะไร
คุณหมอสงวน นิตยารัมภ์พงศ์ นายแพทย์ผู้ทำให้เกิดหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า (ซึ่งกลายมาเป็น 30 บาทรักษาทุกโรค) เขียนบันทึกไว้ก่อนท่านจะเสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งไว้ในหนังสือชื่อ “เปลี่ยนมะเร็งเป็นพลัง” ต่อประเด็นนี้ว่า
“ผมอยากจะบอกคนไข้ทั้งหลายว่า คำถามเช่นนี้มันเป็นคำถามที่ไม่ควรจะถามนะครับ…เพราะว่าในภายหลังที่ผมได้ศึกษาข้อมูลมากขึ้นก็รู้ว่าสถิติมันไม่มีความแน่นอน และในทางการแพทย์ก็ไม่เคยหยุดยั้งที่จะศึกษาค้นคว้ายาหรือแผนการรักษาใหม่ๆ ดังนั้นตัวเลขสถิติที่หมอบอกเราก็มาจากการศึกษาวิจัยในอดีตเก่าบ้างใหม่บ้างแต่ที่แน่ๆ ก็คือสถิตินั้นมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา”
“ประเด็นหนึ่งที่ผมประจักษ์กับตัวเองก็คือ ถ้าเราไปเชื่อเรื่องสถิติมากเกินไปมันก็ทำให้คนไข้ซึ่งหวั่นไหวอยู่แล้วหวั่นไหววิตกกังวลมากขึ้น เพราะฉะนั้นการที่ไปซ้ำเติมคนไข้ด้วยข้อมูลที่ทำให้คนไข้จิตใจไม่ดีมันก็ไม่ได้ช่วยอะไร…การไปให้สถิติตัวเลขที่บ่งชี้เท่านั้นเท่านี้อาจจะเป็นผลเสียมากกว่าที่เราคิด และที่จริงแล้วก็เป็นตัวเลขเฉลี่ย บางคนอาจจะดีกว่านั้น บางคนอาจจะแย่กว่านั้น มันไม่ใช่สถิติที่ทุกคนจะตรงกันอย่างนั้นหมด”
ผมขออ้างอิงอีกข้อมูลหนึ่งจากหนังสือ “95% รักษามะเร็งผิดวิธี” เขียนโดยนายแพทย์จินอิจิ นะคะมุระ อธิบายถึงกรณีตัวอย่างเมื่อหมอที่รักษาคนไข้บอกคนไข้รายหนึ่งว่า “ถ้าไม่ทำคีโมก็จะอยู่ต่อได้อีกแค่ครึ่งปี” ว่า
“ไม่ได้หมายความว่าภายในระยะเวลาครึ่งปีจะไม่มีใครเสียชีวิตเลย แต่ทันทีที่พ้นครึ่งปีไปแล้วก็จะเสียชีวิตปุบปับกันหมดหรอกนะครับ…แต่จริงๆ แล้วหมายความว่า ผู้ป่วยบางรายอาจเสียชีวิตทันทีที่เริ่มการรักษาด้วยคีโม และหลายรายก็ทยอยเสียชีวิตไปเรื่อยๆ จนเมื่อเวลาผ่านไปได้ครึ่งปี จำนวนผู้ป่วยที่เสียชีวิตก็เพิ่มขึ้นถึง 50% ต่างหากครับ”
ถ้าเชื่อตามหมอจินอิจิ หมายความว่า ตัวเลขที่หมอตามโรงพยาบาลบอกเราเป็นแค่ค่ากลางเท่านั้น คือถ้าบอกว่าจะมีชีวิตได้อีก 1 ปีก็หมายความว่าคนป่วยที่คล้ายกันครึ่งหนึ่งจะตายใน 1 ปี และอีกครึ่งหนึ่งจะยังมีชีวิตอยู่ต่อไป และอาจอยู่ได้ 3-5 ปีโดยปล่อยมะเร็งไว้ไม่ต้องรับการรักษาเลยก็เป็นไปได้
หมอสงวนยังบอกว่า “มะเร็งเป็นโรคที่แสดงถึงสภาวะทางจิตวิญญาณชัดกว่าโรคอื่นทั้งหมด เมื่อเป็นเช่นนั้นแล้วเราจึงจำเป็นต้องรักษาจิตวิญญาณให้ดี”
ขณะที่การรู้ตัวเลขว่าจะอยู่ได้อีกเท่าไรๆ ก็มีโอกาสทำให้จิตตกได้ง่ายๆ
.…….….
เรื่องของมะเร็งและการรักษายังเป็นเรื่องสลับซับซ้อนมากครับ
ที่เขียนมาก็หวังว่าจะเป็นข้อมูลไว้พิจารณาอีกด้านหนึ่ง
ส่วนการตัดสินใจว่าจะจัดการกับเรื่องนี้อย่างไรคงขึ้นอยู่กับแต่ละคนนะครับ
ขอเป็นกำลังใจให้ผู้ป่วยทุกคน
สัปดาห์หน้ามาอ่านต่อเรื่องของมะเร็งและการรักษานะครับ
ติดตาม พุธ-ไซแอนซ์ ทุกวันพุธ
สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ :
บก. ดำ ผู้ชอบจับแพะมาชนกับแกะ จับแมวโยนไปให้ถึงดวงดาว เพราะหลงเชื่อว่าจักรวาลนี้ไม่มีอะไรที่ไม่เกี่ยวข้องกัน
