ผีสางเทวดา เกร็ดเรื่องราวความเชื่อผีสาง เทวดา ในวัฒนธรรมไทยแต่อดีต
รูปภาพอีกอย่างที่มักนิยมประดับไว้บูชาตามร้านค้าก็คือ “เจ้าของที่” หรือถ้าจะเรียกแบบชาวบ้านๆ ก็คือ “ดวงวิญญาณ” ของท่านผู้ที่เคยครอบครองถิ่นฐานย่านนั้น
เคยสังเกตว่าทางฝั่งธนบุรี ตามร้านรวงหรือแม้แต่บ้านคน มักนิยมติดรูปวาดหรือรูปถ่ายอนุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชกันทั่วไป ส่วนหนึ่งอาจเพราะความรู้สึกผูกพันใกล้ชิด เนื่องจากเจ้าของร้านค้าที่มักมีเชื้อสายจีนย่อมสามารถนิยามตัวเองกับพระเจ้าตากสินได้ง่าย เพราะพระองค์มีพระราชประวัติชัดเจนว่าเป็นคนเชื้อสายจีนแต้จิ๋ว แซ่แต้
แต่อีกส่วนหนึ่งก็เพราะยังรู้สึกกันว่า “ฝั่งธนฯ” เป็นพื้นที่หรือเขตแดนของพระเจ้าตากสิน
ยังเคยได้ยินเล่ามาด้วยซ้ำว่าเมื่อจะมีการก่อสร้างใหญ่โตต่างๆ รวมถึงการขุดอุโมงค์รถใต้ดินมุดลอดแม่น้ำเจ้าพระยาข้ามไปทางฝั่งธนบุรี ล้วนต้องมีพิธีเซ่นไหว้บวงสรวง “บอกกล่าว” ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตจากดวงพระวิญญาณสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชเสียก่อน เชื่อกันว่าจะทำให้งานต่างๆ ดำเนินไปได้ด้วยความสะดวก ลุล่วงด้วยดีทุกประการ
หรือในกรณีรูป “เสด็จเตี่ย” กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ นิยมติดไว้เป็น “ของขลัง” อย่างหนึ่งตามร้านค้าทั่วไปอยู่แล้ว หากแต่เมื่อจำกัดพื้นที่ตีวงให้แคบลง พบว่าร้านค้าแถวตลาดนางเลิ้ง เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพฯ มักนิยมแขวนภาพ “เสด็จเตี่ย” กรมหลวงชุมพรฯ ไว้บูชากันเป็นพิเศษ เนื่องจากวังนางเลิ้งของท่านก็เคยอยู่ตรงที่เป็นพณิชยการพระนคร (ปัจจุบันยกฐานะเป็นมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร ศูนย์พณิชยการพระนคร) ต่อเนื่องมาจนถึงธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธกส.) จนถึงกับมีพระอนุสาวรีย์ประดิษฐานไว้หน้าหน่วยงานทั้งสองแห่ง
รวมถึงศาลเจ้าประจำตลาดนางเลิ้งก็เป็นศาลดวงพระวิญญาณของ “เสด็จเตี่ย” ด้วย
ย่านนางเลิ้งจึงเหมือนเป็นอาณาบริเวณภายใต้ความคุ้มครองป้องกันของพระองค์
ล่าสุดเมื่อไม่นานมานี้ ผ่านไปแถวคลองเตย ใกล้กับวังปลายเนินของ “สมเด็จครู” สมเด็จฯ เจ้าฟ้า กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ แวะเข้าไปนั่งกินก๋วยเตี๋ยวเป็ดในร้านแห่งหนึ่ง เห็นที่ฝามีหิ้งไว้ภาพถ่ายคนสมัยโบราณ แต่งตัวเต็มยศ ตั้งผลไม้วางสักการะ ภาพนั้นดูคุ้นๆ แต่นึกไม่ออกว่าเป็นท่านผู้ใด จึงลองออกปากถามดู
คุณพี่ผู้หญิงเจ้าของร้านตอบด้วยความภาคภูมิใจว่านั่นคือรูปท่านเจ้าพระยาเทเวศร์ฯ เจ้าของที่ดินดั้งเดิม เธอเคยฝันเห็นว่ามีคนแก่ใส่เสื้อราชปะแตนนุ่งโจงกระเบนมาอวยพร คิดว่าคงเป็นเจ้าที่ จึงไปสอบถามดู แล้วขวนขวายหามาไว้บูชาที่ร้านบ้าง
ฟังเธอเล่าแล้วจึงนึกขึ้นมาได้ว่าเคยอ่านหนังสือมาว่า “สมเด็จครู” ทรงมาซื้อที่ดินสร้างวังปลายเนิน ใกล้กับบ้านของเจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ (ม.ร.ว.หลาน กุญชร) ขุนนางคนสำคัญในยุครัชกาลที่ ๕-๖ จำได้ด้วยว่าที่เคยผ่านตามา ท่านผู้ใหญ่ทั้งสองบ้านก็สนิทสนมไปมาหาสู่กันเสมอ
เมื่อได้ยินดังนั้นเลยรู้สึกซาบซึ้งใจตามคนเล่าขึ้นมา แล้วเลยพลอยรู้สึกว่าก๋วยเตี๋ยวเที่ยงวันนั้นอร่อยเป็นพิเศษด้วย
กตัญญุตาคารวะนั้น ทั้งคนไทยและคนจีนต่างถือว่าเป็นเรื่องสำคัญยิ่ง หากได้กระทำแล้วย่อมเป็นสรรพสิริมงคลแก่ชีวิตดีนักแลฯ
ศรัณย์ ทองปาน
เกิดที่จังหวัดพระนคร ปัจจุบันเป็น “นนทบุเรี่ยน” และเป็นบรรณาธิการสร้างสรรค์นิตยสาร สารคดี
