จากบรรณาธิการ
นิตยสาร สารคดี ฉบับที่ ๔๑๖ ตุลาคม ๒๕๖๒
บนหน้าประวัติศาสตร์
ตุลาคมเป็นเดือนแห่งความเปลี่ยนแปลง
> ๕ ตุลาคม ๒๔๒๐ กองทหารสหรัฐฯ ชนชาวผิวขาวที่อพยพจากยุโรป
มายึดครองแผ่นดินทวีปอเมริกา ซึ่งมีชนพื้นเมืองอาศัยอยู่ก่อนเนิ่นนานแล้ว
ได้ไล่ล่าชนเผ่าอินเดียนแดงเนซเพิร์ซที่หนีไปจนเกือบจะข้ามพรมแดนสหรัฐอเมริกากับแคนาดา หัวหน้าเผ่าโจเซฟต้องยอมแพ้พร้อมกับกล่าวข้อความอมตะว่า
“จงฟังข้า หัวหน้าทั้งหลาย หัวใจข้าอ่อนล้าและโศกเศร้า
ณ ที่ดวงตะวันฉายแสง ข้าจะไม่สู้รบอีกต่อไป”
> ๑ ตุลาคม ๒๔๙๒ กำเนิดวันชาติจีน เมื่อพรรคคอมมิวนิสต์จีนสามารถเผด็จศึกยึดอำนาจการปกครองให้แผ่นดินจีนเป็นหนึ่งเดียวอีกครั้ง หลังจากความล่มสลายของราชวงศ์ชิง ความวุ่นวายปั่นป่วน สงครามทั้งภายในและภายนอก ความแตกแยก มายาวนานกว่า ๑๐๐ ปี ประธานเหมาเจ๋อตงประกาศในวันนี้ว่า
“ณ บัดนี้ ประชาชนจีนได้ลุกยืนขึ้นมาแล้ว”
> ๑๔ ตุลาคม ๒๕๑๖ วันเปลี่ยนแปลงสังคมไทยให้หลุดพ้นจากอำนาจเผด็จการทหาร เปิดเสรีภาพทั้งทางสังคม เศรษฐกิจ และการเมือง ที่ต้องแลกมาด้วยความสูญเสียของนักเรียน นักศึกษา และประชาชน แต่เบ่งบานได้เพียง ๓ ปี อำนาจเก่าก็ทวงคืนในวันที่ ๖ ตุลาคม ๒๕๑๙ ด้วยการปลุกปั่นสร้างความกลัวความเกลียดชังระหว่างประชาชนที่นำไปสู่ความรุนแรงที่สุดบนหน้าประวัติศาสตร์ไทยที่คนไทยกระทำต่อกันราวกับมิใช่คน
“ตื่นเถิดเสรีชน อย่ายอมทนก้มหน้าฝืน หอกดาบกระบอกปืน หรือทนคลื่นกระแสเรา”
> ๑๑ ตุลาคม ๒๔๖๙ วันเกิด ติชนัทฮันห์ พระมหาเถระนิกายเซนชาวเวียดนาม ที่ต้องลี้ภัยสงครามไปอยู่ฝรั่งเศสเพื่อแสวงหาสันติภาพ ท่านเผยแผ่การปฏิบัติธรรมโดยการมีสติ ตระหนักรู้ในลมหายใจและความเบิกบานทุกปัจจุบันขณะ
“สันติภาพเป็นวิถี ไม่ใช่เป้าหมาย ไม่ใช่ปลายทาง ถ้าคิดว่าวิธีการที่ไม่ใช่สันติจะนำมาซึ่งสันติภาพ คุณก็คิดผิด”
> ๕ ตุลาคม ๒๕๕๘ วันเสียชีวิตของ สตีฟ จอบส์ ผู้ที่นอกจากประวัติศาสตร์จะจารึกว่าเป็นผู้ให้กำเนิดคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคลแล้ว เขายังทำให้โทรศัพท์มือถือกลายเป็นอวัยวะชิ้นที่ ๓๓ ของมนุษย์โลก
“คนที่บ้าพอจะคิดว่าเขาเปลี่ยนแปลงโลกได้ คือคนที่ลงมือทำ”
> ๑๓ ตุลาคม ๒๕๕๙ วันเสด็จสวรรคตของ “พ่อ” สิ้นรัชกาลแห่งพระมหากษัตริย์ผู้ทรงยึดมั่นในพระปฐมบรมราชโองการ
“เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม”
ข้อมูลข้างต้นนี้ผมค้นมาได้จาก Sarakadee e-Library
เพราะความเปลี่ยนแปลงเป็นนิรันดร์
แม้จิ๋นซีฮ่องเต้จะพยายามเสาะหายาอายุวัฒนะเพื่อให้มีชีวิตยืนยาวหมื่น ๆ ปี แต่เขาก็ไม่อาจฝืนธรรมชาติ
จะเปลี่ยนช้า เปลี่ยนเร็ว หรือเปลี่ยนวนหมุนเวียนซ้ำ ๆ ราวกับเป็นวัฏจักร แต่ความแตกต่างทีละเล็กทีละน้อยจะค่อย ๆ สะสมจนถึงจุดหนึ่งก็กลายเป็นความพลิกผัน
เช่นเดียวกับความเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีและวัฒนธรรมการเสพข่าวสาร อาจทำให้นิตยสารกระดาษในเมืองไทยล้มหายตายจาก จนไม่เหลือสักเล่มในอนาคตไม่กี่ปีข้างหน้า
Sarakadee e-Library เป็นความพยายามของ สารคดีในการเก็บรักษาเนื้อหาสาระมากมายบนหน้ากระดาษที่จัดทำมากว่า ๓๐ ปี กว่า ๔๐๐ ฉบับ บนเส้นทางการบันทึกเรื่องราวและสร้างสติปัญญาให้แก่ผู้อ่านและสังคมไทย อัปโหลดเป็นระบบดิจิทัลออนไลน์ที่สามารถสืบค้นได้สะดวกและรวดเร็ว
เป็นห้องสมุดที่เราหวังเปิดประตูการอ่านการค้นคว้าสำหรับโลกยุคใหม่
สมัครสมาชิก Sarakadee e-Library วันนี้ อาจต่อชีวิตนิตยสารกระดาษให้ยืนยาวต่อไปอีกระยะหนึ่ง…จะมากหรือน้อย…ผู้อ่านคือผู้ช่วยและตัดสินครับ
สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ
บรรณาธิการบริหารนิตยสารสารคดี
suwatasa@gmail.com
