แมรี สโตปส์ (Dr. Marie Stopes) แพทย์ผู้บุกเบิกวิชาการวางแผนครอบครัว นักต่อสู้เพื่อสิทธิสตรี และนักเขียนชาวสก็อต
สโตปส์เกิดที่แคว้นเอดินเบิร์ก ประเทศสก็อตแลนด์ เมื่อวันที่ 15 ตุลาคม 2423 เกิดในครอบครัวนักวิชาการ พ่อเป็นนักโบราณคดี แม่ก็เป็นคนหัวสมัยใหม่ที่มีความรู้ เธอเข้าเรียนคณะพฤษศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยลอนดอน จบแล้วไปทำวิจัยที่ญี่ปุ่นครึ่งปี ก่อนจะกลับมาเรียนวิชาเกี่ยวกับพืชดึกดำบรรพ์ (Palaeobotany) โดยเป็นนักศึกษาผู้หญิงคนแรกของคณะวิทยาศาสตร์แห่งมหาวิทยาลัยแมนเชสเตอร์
เธอแต่งงานในปี 2454 แต่ไม่กี่ปีก็เลิกกันเพราะสามีมีปัญหาเรื่องกามตายด้าน ในสมัยนั้นสังคมยังถือเรื่องเพศเป็นสิ่งที่ต้องปกปิด สังคมสุภาพชนไม่กล้าพูดถึง อีกทั้งยังไม่มีการเรียนการสอนเรื่องเพศศึกษากันอย่างเป็นทางการ จนเรื่องเพศเป็นสิ่งลี้ลับ ผู้คนขาดความรู้เรื่องเพศ เธอจึงศึกษาเรื่องนี้และเขียนหนังสือคู่มือเกี่ยวกับเพศศึกษาเล่มแรกออกมาคือ “วิวาห์แสนสุข” (Married Love) ซึ่งตีพิมพ์ในอังกฤษในปี 2461 เป็นหนังสือที่ก่อให้เกิดความตกตะลึงในหมู่ผู้อ่าน กลายเป็นหนังสือที่ขายดีทันที
แม้จะถูกกระแสต่อต้านจากกลุ่มอนุรักษ์นิยมและผู้ที่เคร่งศาสนาบ้าง ต่อมาวันที่ 17 มีนาคม 2464 เธอก็เปิด คลินิกวางแผนครอบครัว (Family Planning Clinic) แห่งแรกที่กรุงลอนดอน เพื่อให้คำปรึกษาในเรื่องการวางแผนครอบครัวฟรี และบริการคุมกำเนิดในราคาถูกเพื่อช่วยเหลือสตรีในครอบครัวยากจนที่ต้องแบกภาระในการเลี้ยงดูบุตร ส่งผลให้เกิดกระแสต่อต้านของแพทย์และนักบวช ซึ่งกลัวว่าจะเป็นการส่งเสริมให้คนละเมิดศีลธรรม และทำให้ผู้คนมีอิสระในการมีเพศสัมพันธ์ การเปิดคลินิกของเธอได้มีผลทางสังคมครั้งใหญ่แห่งศตวรรษที่ 20 คือได้เปลี่ยนทรรศนะคติเรื่องการใช้ชีวิตคู่ว่า คู่สามีภรรยาสามารถควบคุม วางแผนครอบครัว และให้กำเนิดบุตรเมื่อพร้อม สโตปส์ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ.2501