เอนก นาวิกมูล
ภาพ : สกล เกษมพันธุ์, วิจิตต์ แซ่เฮ้ง
เชนควบม้าพุ่งไปข้างหน้าด้วยความรวดเร็วประดุจลูกธนู เขาตรงเข้ายิงสู้กับเหล่าร้ายอย่างไม่ครั่นคร้ามจนกระทั่งพวกนั้นเปิดกระเจิง… ภาพในห้วงคิดคำนึงของเด็กหลายคนคงออกมาในลักษณะนี้เมื่อกระโดดขึ้นหลังม้าคู่ใจ
เขาคือ “สิงห์อาชา” หรือยอดนักขี่ม้าที่ไม่มีใครเทียมทัน
เด็ก ๆ ในซีกโลกตะวันตกมีม้าโยกขี่เล่นมานานไม่ต่ำกว่า ๓๐๐ ปีแล้ว แพทริเซีย หรือ Patricia Mullins กล่าวในหนังสือปกแข็งชื่อ The Rocking Horse ว่า ม้าโยกเกิดจากการประสมม้าของเล่นเข้ากับเปลโยกเด็ก (cradle) เมื่อราวคริสต์ศตวรรษที่ ๑๗ หรือเมื่อ ๓๐๐ กว่าปีก่อน
ฐานม้าโยกรุ่นแรก ๆ ทำด้วยแผ่นไม้โค้งแบบพระจันทร์เสี้ยว ทำให้โยกหกหน้า-หลังได้ แต่ม้าโยกแบบนี้มักก่อให้เกิดอุบัติเหตุกับเด็ก จึงมีผู้พยายามออกแบบให้ปลอดภัยยิ่งขึ้น
ช่วงคริสต์ศตวรรษที่ ๑๙ หรือเมื่อร้อยกว่าปีมาแล้ว มีการจดทะเบียนม้าโยกแบบต่าง ๆ มากที่สุดเป็นประวัติการณ์ทั้งในประเทศอังกฤษ อเมริกา และออสเตรเลีย
ม้าโยกแบบควบขนานไปกับพื้นดังม้าสิงห์อาชา เริ่มประดิษฐ์ในช่วง ค.ศ. ๑๘๘๐ หรือ พ.ศ. ๒๔๒๐ หรือเมื่อ ๑๐๐ กว่าปีมาแล้ว
ถึงไม่ได้ขี่ม้าของจริง แค่ได้ควบขับม้าแบบนี้ เด็ก ๆ ก็ร่าเริงเกินพอ
ฮึบ เอ้าฮึบ ! – ฮึบ เอ้าฮึบ ! ไปปราบเหล่าวายร้ายกันนะเจ้าม้าแดงผู้ลำพอง
*ม้าโยกสิงห์อาชา ประมาณยุค พ.ศ. ๒๕๒๐ นิรัติ หมานหมัด บริจาคให้บ้านพิพิธภัณฑ์
