Thai Traveler - เที่ยวทั่วไทยกับนายรอบรู้ - รู้หรือ (ไม่) รู้

	Home

รู้หรือ (ไม่) รู้
เสียบดอกไม้บูชาหัว

ลงหนาวพัดโชยมาอย่างนี้ ผู้คนก็มักจะนิยมไปท่องเที่ยวทางเหนือ โดยเฉพาะแถบเชียงใหม่ เชียงราย หากสังเกตสักนิดจะเห็นสาวเหนือเกล้ามวยเสียบดอกไม้ประดับ ดูงามตานัก โดยเฉพาะหญิงสาวจะเกล้ามวยผมสูงค่อนไปทางกระหม่อม แต่ถ้าเป็นแม่อุ๊ยจะมุ่นมวยต่ำค่อนไปทางท้ายทอย

เคยสงสัยไหมว่าทำไมสาวชาวเหนือจึงนิยมปักดอกไม้ที่มวยผม ถามอุ๊ยหลายคนมักบอกตรงกันว่า ก็เพื่อความสวยงามและให้เรือนผมนั้นมีกลิ่นหอมจรุง แต่ความหมายที่ลึกไปกว่านั้น เป็นการสะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อเรื่อง "ขวัญ" ของคนในกลุ่มชาติตระกูลไต-ลาว ที่เชื่อว่ามนุษย์มีขวัญอยู่ ๓๒ ขวัญ การประดับดอกไม้จึงเป็นการบูชาขวัญบนกระหม่อม เพื่อเป็นสิริมงคลแก่ตัว

สำหรับดอกไม้ที่นิยมนำมาปักมวยผมนั้น ส่วนใหญ่จะเป็นดอกไม้ที่มีกลิ่นหอม อย่างดอกสะบันงา (มหาหงส์) กระดังงา มะลิ เอื้องผึ้ง เอื้องเงิน เอื้องแซะ หรือแม้แต่ดอกส้มโอ ซึ่งในอดีตเป็นดอกไม้หายากของเมืองเหนือ แต่เนื่องจากมีกลิ่นหอมหวานขจรไกล สาวๆ จึงชอบหามาประดับมวยผม ขณะที่เอื้องผึ้งมักใช้ประดับเมื่อมีการฟ้อนและใช้บูชาผีปู่ย่า ส่วนเอื้องแซะที่มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ มักใช้เป็นเครื่องบรรณาการแด่กษัตริย์

นอกจากนี้สาวเหนือยังประดับมวยด้วยปิ่น ดอกไม้ไหว ซึ่งทำจากโลหะมีค่า เช่น เงิน ทอง อัญมณี อันบ่งบอกถึงฐานะของผู้ใช้ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเจ้านายหรือผู้มีอันจะกิน ปิ่นปักผมนั้น คนเหนือเดิมเรียกว่า หย่อง เวลาใช้จะมีสายเชือกมัดปลายผมแล้วเสียบตัวปิ่นเข้าไปในมวย แต่ถึงขนาดจะใช้จั่นมะพร้าวประดับเหมือนเทวีจิระประภาในภาพยนตร์เรื่อง สุริโยทัย หรือไม่นั้น ยังไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัด

ขอขอบคุณ : อ. มาณพ มานะแซม ภาควิชาศิลปไทย คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เอื้อเฟื้อข้อมูล