 |
|
|
|
นายรอบรู้ชวนเที่ยว : ดูสนุก ดูที่ไหน
เที่ยวป่าหน้าฝน
|
|
|
ได้เวลาเที่ยวป่ากันอีกแล้วนะ
ไม่นานสายฝนก็จะโปรยปรายลงมาชุบชีวิตพงไพรให้ชุ่มชื้น
และเขียวขจีอีกครั้งตามวัฏจักรธรรมชาติ ตลิ่งลำธารเปี่ยมล้นไปด้วยสายน้ำเต็มฝั่ง และยิ่งถูกใจเป็นที่สุดเมื่อกระแสน้ำไหลทิ้งตัวลงมาเป็นน้ำตกใหญ่ คุณ ๆ คงรู้ดีว่า ยามแหวกว่ายอยู่ในธารน้ำตกนั้น มันฉ่ำกายและเย็นใจเพียงใด
แต่การเที่ยวป่าจะหมายถึงแค่การเล่นน้ำตก
และถ่ายภาพกับจุดชมทิวทัศน์เท่านั้นหรือ ?
คราวนี้ "นายรอบรู้"
จึงขออาสาเป็นไกด์นำคุณเข้าป่าหน้าฝน
เที่ยวศึกษาธรรมชาติที่เต็มไปด้วยเรื่องราวสนุกสนาน
ของพืชและสัตว์กันบ้าง
ถึงตอนนี้ หลายคนอาจตั้งคำถามว่า ต้องไปไกลแค่ไหน แล้วจะเข้าไปดูอะไรในป่า รกทึบออกอย่างนั้น ? |
|
|
   |
|
|
จริงอยู่
ป่าไม้เมืองไทยไม่ค่อยมีสัตว์ป่าขนาดใหญ่ให้ดูกันง่ายๆ
เหมือนอย่างซาฟารีในแอฟริกา
ที่มีสิงสาราสัตว์ออกมาเพ่นพ่านกันเกลื่อนทุ่ง
แต่ป่าดงดิบแบบนี้แหละ
เป็นศูนย์รวมของความหลากหลายทางชีวภาพ
ของทั้งพืชและสัตว์มากกว่าพื้นที่อื่นใด
ทุกย่างก้าวในป่าเต็มไปด้วยชีวิตจำนวนมหาศาล
จากพื้นดินขึ้นไปถึงยอดไม้
ไม่ว่าจะเป็นเห็ดทรงแปลกตา
ดอกไม้สีสวย แมลงตัวจิ๋ว
ผีเสื้อปีกบาง นกเสียงใส
ฯลฯ
ผืนป่าที่เหมาะและสะดวกที่สุด
ก็คงเป็นอุทยานแห่งชาติ
ที่ได้จัดทำเส้นทางศึกษาธรรมชาติไว้
ส่วนใหญ่เป็นเส้นทางระยะใกล้ไม่กี่กิโลเมตร
สามารถเดินเที่ยวชมได้ด้วยตนเองโดยใช้เวลาไม่กี่ชั่วโมงจนถึงครึ่งวัน
ตามเส้นทางนี้
มักมีป้ายสื่อความหมายธรรมชาติ
ที่ให้ความรู้เกี่ยวกับสิ่งที่พบเห็นในป่า
เช่น ชีวิตของต้นไทร
วัฏจักรของป่า เถาวัลย์ เห็ด
ฯลฯ
ที่สำคัญไม่ควรเดินออกนอกเส้นทางที่จัดไว้
จะได้ไม่เหยียบย่ำธรรมชาติเสียหาย
หรือหลงทาง
คนที่หลงป่าส่วนใหญ่
ก็เพราะเดินออกนอกเส้นทางนี่ล่ะ
ทันทีที่ย่างเท้าเข้าสู่ผืนป่า
พึงระลึกไว้เสมอว่าต้องทำตัวให้เงียบที่สุด
ลองคิดดูว่า
ถ้ามัวเดินคุยกันหรือร้องเพลงดังลั่นป่า
สัตว์ป่าคงแตกตื่นตกใจ
พลอยให้โอกาสเห็นตัวแทบไม่มี
ความเงียบยังช่วยให้เราได้ยินเสียงเพลงจากธรรมชาติ
เช่น เสียงนก เสียงแมลง
เสียงลม เสียงน้ำไหล
คอยขับกล่อมสร้างความรื่นรมย์ไปตลอดทาง |
|
|
   |
|
|
เวลาเดินให้ใช้ฝีเท้าปรกติ
ไม่ต้องรีบจ้ำให้ถึงปลายทาง
เพราะทุกตารางนิ้วรอบตัวคุณล้วนเต็มไปด้วยเรื่องราวให้ค้นหา
ลองสอดส่ายสายตามองตั้งแต่พื้นดินขึ้นไปจนถึงยอดไม้
ยิ่งถ้าคุณมีอุปกรณ์บางอย่างก็จะช่วยให้สนุกมากขึ้น
ที่ขาดไม่ได้คือ
กล้องส่องทางไกลสำหรับส่องดูสิ่งที่อยู่ไกล
เช่น ดอกไม้บนคบไม้สูง นก
กระรอก ฯลฯ
ถ้าเป็นวัตถุเล็กจิ๋ว เช่น
เห็ด ไลเคน เกสรดอกไม้
ต้องใช้แว่นขยายช่วย
ควรเตรียมสมุดบันทึกพร้อมปากกาดินสอไว้วาดภาพ
หรือจดบันทึก
พื้นฐานสำคัญก็คือความช่างสังเกตที่จะช่วยให้คุณพบเห็นสิ่งต่างๆ
ในธรรมชาติอย่างที่คุณไม่เคยคิดถึงมาก่อน
ฤดูฝนเป็นช่วงที่ผืนป่ากลับคืนสู่ความเขียวขจี
มีชีวิตชีวาเต็มที่
บรรดาใบไม้ เฟิน
มอสที่เหมือนพรมนุ่มปกคลุมตามพื้นดินหรือก้อนหิน
อิ่มเอมกับความชุ่มฉ่ำ
ตามลำต้นต้นไม้หลังฝนตก
หรือก้อนหินริมน้ำตก
ยิ่งปรากฏรอยด่างดวงสีขาวบ้างน้ำตาลบ้างเป็นภาพศิลปะนามธรรมให้เห็นเด่นชัด
นี่ละคือไลเคน
สิ่งมีชีวิตที่เกิดจากรากับตะไคร่มาใช้ชีวิตร่วมกัน
ลองสังเกตใกล้ๆ
จะยิ่งค้นพบอะไรในไลเคนมากขึ้น
แม้ภายใต้ดงทึบฤดูนี้จะมีไม้ดอกให้ชมไม่มากนัก
ที่พบบ่อยมักเป็นกล้วยไม้ประดับตามลำต้นและคบไม้
แต่ความชุ่มชื้นของสายฝนช่วยเปิดโอกาสให้พืช
จำพวกขิงข่าแทงดอกสีสวยสดขึ้นมาจากเหง้าใต้ดิน
เช่น ดอกปุดใหญ่สีแดงสด
ช่อกะทือและกระเจียว
ว่านเพชรม้า ฯลฯ
ซึ่งมีโอกาสเห็นได้เพียงช่วงหน้าฝนนี้เท่านั้น
|
|
|
   |
|
|
เห็ดเป็นสีสันอีกอย่างของป่าหน้าฝน
พบได้ตามกองใบไม้และขอนไม้เปียกชื้นทุกซอกมุม
ลองสังเกตดูรูปร่าง สีสัน
และขนาดที่มีแตกต่างกันมากมาย
ที่คุ้นเคยก็ทรงคล้ายร่มหรือหมวก
บางชนิดคล้ายแก้วค็อกเทลสีสวย
ปะการัง เข็มหมุด รูปดาว
ทรงกระโปรงเป็นร่างแห ฯลฯ
เห็ดเหล่านี้ใช่เพียงสิ่งสวยงามประดับผืนป่า
แต่มันทำหน้าที่ย่อยสลายซากพืชให้เป็นปุ๋ยกลับคืนสู่ธรรมชาติ
มาเดินป่าหน้าฝน
ให้ทำใจไว้ก่อนว่าต้องเผชิญกับสัตว์กระหายเลือดชนิดหนึ่ง
ที่คุณผู้หญิงรังเกียจมันนักหนา
นั่นคือทาก แต่ทราบไหมว่า
ถ้าไม่ใช่ป่าดงดิบที่สมบูรณ์และมีสัตว์ป่าชุกชุมแล้วก็จะไม่มีโอกาสพบทากหรอก
เพราะทากจะคอยดูดเลือดสัตว์อื่นกินเป็นอาหาร
และจะออกมาคืบคลานยั้วเยี้ยยามฝนชุก
พอถึงหน้าแล้งพวกมันจะแอบหลบอยู่ใต้ดินนานถึง
๖
เดือนเพื่อรอคอยความชุ่มชื้นปลุกให้ตื่นขึ้นมาใหม่
หากไม่อยากโดนทากกวนใจ
ให้หาถุงเท้ากันทากที่ทำจากผ้าดิบยาวถึงเข่า
มาใส่ป้องกัน "นายรอบรู้" ไม่แนะนำให้ใช้สเปรย์
เพราะมันมีส่วนสร้างมลพิษให้ธรรมชาติ
แม้โอกาสพบสัตว์ใหญ่จะมีไม่มากนัก
แต่ถ้าอยากรู้ว่ามีสัตว์อะไรอาศัยอยู่ในบริเวณนั้นบ้าง
ให้ลองไปสังเกตบริเวณริมห้วยที่มีดินอ่อนนุ่ม
สัตว์ป่ามักทิ้งรอยตีนไว้ตอนที่ลงมากินน้ำ
ถ้ามีคู่มือดูรอยตีนสัตว์มาด้วย
ก็จะรู้ได้ว่าเป็นรอยตีนของใคร
คุณอาจพบรอยเก้ง กวาง อีเห็น
พังพอน หมาใน
หรือแม้กระทั่งเสือโคร่ง
ที่แนะมานี้เป็นเพียงจุดเริ่มต้นของการเที่ยวป่าให้สนุกมากขึ้น
สิ่งที่คุณควรเสาะหามาเพิ่มเติม
ก็คือหนังสือที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับชื่อและนิสัยของพืชและสัตว์ต่างๆ
เพราะถ้าคุณรู้จักชื่อของสิ่งต่างๆ
ที่คุณพบเห็น
ก็จะเป็นบันไดขั้นแรกของมิตรภาพระหว่างคุณกับสิ่งมีชีวิตในธรรมชาติ
ที่เราเชื่อแน่ว่าจะต้องสนิทสนมกันยิ่งขึ้น
ขอเพียงคุณให้โอกาสตัวเองก้าวย่างสู่โลกของป่า
อย่างตระหนักในคุณค่าของเพื่อนร่วมโลกใบนี้
|
|
|
   |
|
|
ดูที่ไหน |
|
|
อุทยานแห่งชาติใหญ่ๆ
ที่ได้รับความนิยมจะมีศูนย์บริการนักท่องเที่ยว
ที่จัดแสดงข้อมูลพื้นฐานของพื้นที่ไว้เป็นความรู้เบื้องต้น
ควรแวะเข้าไปเยี่ยมชมก่อนเข้าป่า
หากต้องการเจ้าหน้าที่นำทางก็สามารถติดต่อได้ที่นี่เช่นกัน
เขาใหญ่ จ.นครราชสีมา/ปราจีนบุรี/สระบุรี/นครนายก
เป็นอุทยานแห่งชาติแห่งแรกของเมืองไทย
มีเนื้อที่กว้างใหญ่นับล้านไร่และอยู่ไม่ไกลจากกรุงเทพฯ
จึงเป็นป่าดงดิบที่เดินทางไปถึงได้สะดวกที่สุด
และมีแหล่งท่องเที่ยวมากมายกระจายทั่วพื้นที่
รวมทั้งเส้นทางศึกษาธรรมชาติทั้งใกล้และไกลหลายเส้น
ป่าเขาใหญ่ยังพบสัตว์ป่าได้ง่าย
แม้กระทั่งริมทางรถยนต์
แก่งกระจาน จ. เพชรบุรี/ประจวบคีรีขันธ์
เป็นอุทยานแห่งชาติที่มีเนื้อที่กว้างใหญ่ที่สุดในเมืองไทย
และเป็นป่าดงดิบชื้นที่สมบูรณ์มาก
จึงเป็นที่ชื่นชอบของผู้ที่ชอบเดินป่าระยะทางไกล
ริมทางรถยนต์ในป่าตามเส้นทางสู่เขาพะเนินทุ่งก็เหมาะสำหรับเดินศึกษาธรรมชาติ
ในป่าแก่งกระจานยังพบนกอาศัยอยู่กว่า
๔๐๐ ชนิด
นับว่ามากที่สุดในเมืองไทย
จึงเป็นแหล่งดูนกที่ได้รับความนิยมมาก |
|
|
   |
|
|
เอราวัณ จ. กาญจนบุรี
ความสวยงามของน้ำตกเอราวัณทั้ง
๗ ชั้น
ทำให้ที่นี่เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่ได้รับความนิยมมานาน
เส้นทางเดินขึ้นสู่น้ำตกชั้นต่างๆ
ยังเหมาะสำหรับเดินเที่ยวชมศึกษาธรรมชาติ
โดยเฉพาะเมื่อผ่านน้ำตกชั้นที่
๒ ไปแล้ว
สายน้ำยิ่งใสสะอาดท่ามกลางป่าสมบูรณ์มากขึ้นเรื่อยๆ
และนักท่องเที่ยวไม่พลุกพล่าน
น้ำหนาว จ. เพชรบูรณ์
มีจุดเด่นตรงเป็นศูนย์รวมของป่าไม้หลายประเภท
ทั้งป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ
ป่าสนเขา และป่าดงดิบ
และมีเส้นทางศึกษาธรรมชาติผ่านไปตามป่าเหล่านี้
โดยเส้นทางเลียบห้วยหญ้าเครือเป็นเส้นทางสายสั้นที่เต็มไปด้วยสิ่งน่าสนใจตลอดทาง
เขาสก จ. สุราษฎร์ธานี
ผืนป่าแดนใต้ที่รู้จักกันดีว่า
เป็นแหล่งชมบัวผุด
พันธุ์ไม้มหัศจรรย์ที่มีดอกใหญ่โตที่สุดในโลก
จะบานในราวเดือน พ.ย.-ม.ค.
เส้นทางเดินป่าเลียบคลองศกก็เหมาะสำหรับศึกษาธรรมชาติของป่าดงดิบชื้นภาคใต้
หรือจะเลือกไปตามเส้นทางสันยางร้อยที่มีระยะทางไม่ไกลก็สะดวกดี
|
|
|
แนะนำหนังสือคู่มือของ
สำนักพิมพ์ สารคดี |
|
|
- คู่มือดูนก รุ่งโรจน์ จุกมงคล
- คู่มือผีเสื้อ เกรียงไกร สุวรรณภักดิ์
- คู่มือกล้วยไม้ สลิล สิทธิสัจจธรรม และ นฤมล กฤษณชาญดี
- อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่
- อุทยานแห่งชาติน้ำหนาว
- ซูเปอร์มด ถั่วยักษ์ และแม่หมี พี่อ้อยและหมอหม่อง
|
|
