Contact Us
สาระเพื่อนักเดินทาง และการท่องเที่ยว อย่างเข้าใจและรอบรู้
www.Thaitraveler.com
รู้หรือ (ไม่) รู้
ช่างสิบหมู่ ไม่ได้มีแค่สิบช่าง
ช่างสิบหมู่ เป็นกลุ่มช่างที่รวมกันเข้าเป็นกรมหนึ่ง ชื่อว่ากรมช่างสิบหมู่ มีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา มีหน้าที่ก่อสร้างและทำงานช่างทุกประเภท เช่น พระเมรุ วัด
ที่ถกเถียงกันมาก คือคำว่า "สิบหมู่" หนังสือโบราณมักจะเขียนว่า "ช่างสิปป์หมู่" โดยคำว่า สิปปะ นั้นเป็นภาษาบาลี ตรงกับคำว่า ศิลปะ ในภาษาสันสกฤต เมื่อรวมกันก็หมายถึงหมู่งานศิลปะ สมเด็จฯ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานิวัดติวงศ์ ทรงแสดงมติเกี่ยวกับช่างสิบหมู่ไว้ทำนองว่า คงมิได้มีความหมายตายตัวว่ามีเพียงสิบหมู่เท่านั้น เพราะแต่ละหมู่ยังแบ่งเป็นช่างต่างๆ ได้อีก
พระองค์เจ้าประดิษฐ์วรการ ผู้ควบคุมช่างสิบหมู่ในสมัยรัชกาลที่ ๕ ทรงจำแนกไว้ดังนี้
๑. หมู่ช่างเขียน ประกอบด้วย ช่างเขียน ช่างปิดทอง ๒. หมู่ช่างแกะ มีทั้งช่างแกะตรา ช่างแกะลาย ช่างแกะพระหรือภาพ ๓. หมู่ช่างหุ่น มีช่างไม้ ช่างไม้สูง ช่างเลื่อย ช่างปากไม้ ๔. หมู่ช่างปั้น มีช่างขี้ผึ้ง ช่างปั้น ช่างขึ้นรูป ๕. หมู่ช่างปูน มีช่างปั้น ช่างปูนก่อ ช่างปูนลาย ช่างปั้นปูน ๖. หมู่ช่างรัก มีช่างลงรัก ช่างปิดทอง ช่างประดับกระจก ช่างมุก ๗. หมู่ช่างบุ เป็นช่างเดี่ยว ๘. หมู่ช่างกลึง มีช่างไม้ ๙. หมู่ช่างสลัก มีช่างฉลุ ช่างกระดาษ ช่างหยวก ช่างเครื่องสด ๑๐. หมู่ช่างหล่อ มีช่างหุ่นดิน ช่างขี้ผึ้ง ช่างผสมโลหะ
ความจริงยังมีชื่อช่างต่างๆ อีก เช่น ช่างชาดสีสุก ช่างขุนพราหมณ์เทศ ช่างไม้สำเภา ช่างต่อกำปั่น เป็นต้น
