นายรอบรู้ชวนเที่ยว : ดูสนุก ดูที่ไหน
วันหยุดสุดสนุกที่ตลาดน้ำ

ฉบับนี้ “นายรอบรู้” ชวนคุณเปลี่ยนบรรยากาศของวันหยุดสุดสัปดาห์จากการเดินตากแอร์เที่ยวห้าง มาเป็นแอร์ธรรมชาติ ด้วยการตื่นแต่เช้าแล้วไปเที่ยว “ตลาดน้ำ” ซึ่งอยู่ห่างจากกรุงเทพฯ เพียงชั่วโมงเศษเอง

“นายรอบรู้” ชวนเที่ยวตลาดน้ำแบบนี้ นอกจากไปหาของกินอร่อยๆ หาซื้อผลไม้จากสวนแล้ว ยังอยากจะให้เห็นภาพวิถีชีวิตของชาวลุ่มน้ำในแถบภาคกลาง ไม่ว่าจะเป็นที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ลุ่มน้ำบางปะกง แม่น้ำนครชัยศรี แม่น้ำท่าจีน แม่น้ำแม่กลอง เมื่อครั้งที่สายน้ำยังเป็นทางสัญจรหลักมาตั้งแต่สมัยอยุธยา
การเกิดขึ้นของตลาดน้ำมาจากการ “นัด” ของชาวบ้านชาวสวนที่นำผลิตผลของตนใส่เรือมาแลกเปลี่ยน ซื้อขายตามสถานที่และวันเวลาที่ตกลงกันไว้ ซึ่งส่วนใหญ่มักเลือกวันข้างขึ้นข้างแรมตั้งแต่ ๘ ค่ำจนถึง ๑๔ ค่ำ อันเป็นช่วงเวลาที่ระดับน้ำขึ้นลงเปลี่ยนแปลงน้อยที่สุด หรือที่ชาวบ้านเรียกว่าเป็นช่วงน้ำตาย เหมาะสำหรับการลอยเรือซื้อขายของกัน และหาก “นัด” ไหนมีก่อนวันพระหรือเทศกาลสำคัญก็จะยิ่งคึกคัก เพราะชาวบ้านจะเตรียมซื้อหาสิ่งของเพื่อไปทำบุญ
การติดตลาดของ “นัด” แต่ละแห่งมักมีวันเดียว แต่มีหลายๆ ที่กระจายไปตามคลองต่างๆ ซึ่งเชื่อมถึงกัน อย่างวันนี้มี “นัด” ที่คลองนี้ พรุ่งนี้ “นัด” ก็จะย้ายไปอีกคลองหนึ่ง หมุนเวียนอยู่อย่างนี้ไปเรื่อยๆ และเป็นที่รู้กันทั้งพ่อค้าแม่ค้ารวมทั้งคนซื้อว่าจะมี “นัด” กันที่ใดและวันใด นานวันเข้าเมื่อผู้ซื้อผู้ขายเพิ่มจำนวนขึ้น รวมถึงขยายวันเวลาให้มาเจอกันบ่อยขึ้น หรือกลายเป็นที่ชุมนุมซื้อขายประจำ “นัด” นั้นก็จะกลายเป็นตลาดน้ำในที่สุด
แต่เมื่อมีถนนเข้าถึงชุมชน ทำให้ตลาดน้ำบางแห่งเลิกไป หรือไม่ก็เหลือแต่ร้านค้าริมน้ำ ไม่มีการลอยเรือขายอีกต่อไป หรือขยับขยายขึ้นบกไปติดตลาดใกล้ๆ กับถนน คงเหลือตลาดน้ำที่ยังคง “นัด” อยู่ไม่กี่แห่งในชุมชนที่ยังคงพึ่งพาอาศัยแม่น้ำลำคลองเป็นทางสัญจรหลักเท่านั้น

สำหรับตลาดน้ำในปัจจุบันค่อนข้างต่างจากเดิมเพราะได้รับการฟื้นฟูขึ้นใหม่ มีสินค้าหลากหลายขึ้นเพราะไม่ได้มีแต่เฉพาะในท้องถิ่นเพียงอย่างเดียว และเปลี่ยนเวลาติดตลาดมาเป็นเสาร์อาทิตย์แทนเพื่อให้ความสะดวกแก่นักท่องเที่ยว

เมื่อไปถึงตลาดน้ำ จะได้เห็นภาพการลอยเรือขายของไม่ว่าจะเป็นพืชผักสวนครัว ผลไม้ชนิดต่างๆ ก๋วยเตี๋ยว ทอดมัน ขนมจีน ผัดไท ขนมไทยนานาชนิด ของสดของชำ ดอกไม้ ฯลฯ รวมถึงบ้านเรือนร้านค้าต่างๆ อันเป็นวิถีชีวิตของชุมชนริมน้ำ ยิ่งถ้ามีโอกาสก็น่าจะลงเรือไปลองพูดคุยถามไถ่กับบรรดาลุงป้าน้ายายที่พายเรือขนสินค้ามาขายกันดู จะได้อรรถรสมากกว่าปักหลักอยู่บนฝั่งและน่าจะดีกว่าตั้งหน้าตั้งตาซื้อของหรือกินอย่างเดียว
แต่หากไปตลาดดอนหวาย ตลาดน้ำตลิ่งชัน จะได้บรรยากาศแตกต่างออกไป เพราะที่ตล
าดดอนหวายร้านค้าจะอยู่ในเรือนแถว ผู้คนจะเดินเบียดเสียดกันเพื่อเลือกซื้อสินค้า ส่วนบริเวณ
ริมน้ำมีแพต่อออกไปเป็นที่นั่งกินอาหารและชมบรรยากาศของแม่น้ำ สลับกับเสียงประกาศเวลาล่องเรือชมทิวทัศน์สองฝั่งแม่น้ำเป็นระยะ ส่วนตลาดน้ำตลิ่งชันจะมีเรือขายอาหารจอดขายอยู่ริมแพที่มีโต๊ะเรียงรายไว้ให้นั่งกินอาหาร
เวลาที่ไปควรเป็นเวลาเช้า เพราะอากาศยังเย็นสบาย ไม่ร้อน อีกทั้งยังจะได้มีโอกาสเลือกซื้อของสดของดี และมีของให้เลือกมากกว่ามาช่วงสายๆ เพราะบางแห่งพอสายหน่อยตลาดก็วายแล้ว ยิ่งถ้าเป็น "นัด" ที่ท่าคา อัมพวา พอถึงเที่ยงก็ได้เวลาคุณป้าคุณยายพายเรือกลับบ้านกันแล้ว
การท่องเที่ยวตลาดน้ำ จึงไม่เพียงให้สร้างความสนุกสนานท่ามกลางบรรยากาศที่ผิดแปล
กไปจากวงจรชีวิตแบบเดิมๆ เท่านั้น แต่ยังช่วยสร้างบรรยากาศให้หวนระลึกถึงวิถีชีวิตของคนรุ่นปู่ย่าตายายในยามที่ยังไม่มีถนน ไม่มีตลาดติดแอร์ ศูนย์อาหารตามห้างยังไม่เกิด มีแต่ตลาดน้ำให้จับจ่าย ตลอดจนได้ลิ้มรสอาหาร ขนม ฝีมือชาวบ้าน รวมทั้งอากาศอันสดชื่นยามเช้าที่หาได้ยากนักในกรุงเทพฯ แม้จะห่างกันเพียงร้อยกว่ากิโลเมตร แต่ก็สามารถดึงคุณให้กลับสู่วิถีชีวิตของชาวลุ่มน้ำในอดีตได้ง่ายดาย เพียงแค่คุณผู้อ่านจะยอมตื่นเช้าอีกสักวันในวันหยุดนี้

ตลาดดอนหวาย อ. สามพราน จ. นครปฐม
ตัวตลาดตั้งอยู่ริมแม่น้ำนครชัยศรี เป็นตลาดที่ไม่มีเรือลอยขายของแล้ว ของอร่อยมีขายทั้งร้านค้าในเรือนแถวไม้ดั้งเดิม และบนแพริมน้ำ อาหารขึ้นชื่อที่นักท่องเที่ยวนิยมแวะชิมและซื้อกลับบ้าน คือ เป็ดพะโล้ ห่อหมกปลาช่อน ปลาทูต้มเค็ม ปลาตะเพียนต้มเค็มไร้ก้าง ขนมตาล รวมทั้งขนมไทยชนิดอื่นๆ เช่น ขนมใส่ไส้ ขนมลืมกลืน ข้าวเม่าคลุก ลอดช่อง กะละแม ทองม้วน ลูกชุบ เป็นต้น และยังมีร้านขายขนมเปี๊ยะ ขนมโก๋ ขนมคอเป็ด ขนมโก๋อ่อน นอกจากนี้ก็มีผลไม้จากสวนบางเตย ที่ข้ามแม่น้ำมาขาย และจากในจังหวัด ซึ่งผลไม้ที่มีขายเกือบทั้งปี คือส้มโอ

ตลาดน้ำท่าคา อ. อัมพวา จ. สมุทรสงคราม
ตลาดน้ำท่าคา ตั้งอยู่ที่คลองพันลา เป็นตลาดนัดทางน้ำที่ล่องเรือค้าขายกันมานาน และยังคงรูปแบบเดิมของตลาดน้ำมากที่สุด เพราะยังมี “นัด” ตามวันข้างขึ้นข้างแรมเหมือนแต่เดิม โดยจะมีการนำสินค้า พืช ผัก ผลไม้ มาซื้อขายแลกเปลี่ยนกัน ทุกวันขึ้นและแรม ๒ ค่ำ, ๗ ค่ำ และ ๑๒ ค่ำ ตั้งแต่เวลา ๐๘.๓๐-๑๒.๐๐ น. มีเรือพายให้นักท่องเที่ยวเช่าเพื่อเที่ยวชมตลาดน้ำได้
สอบถามรายละเอียดวันเวลาติดตลาดได้ที่ องค์การบริหารส่วนตำบลท่าคา โทร. ๐-๓๔๗๖-๖๒๐๘