รู้หรือ (ไม่) รู้

พระคเณศ เทพเจ้าแห่งความสำเร็จและศิลปวิทยาการ

พระคเณศ หรือพระพิฆเนศวร เป็นเทพเจ้าชั้นผู้ใหญ่ของเทวโลกตามคติฮินดู เป็นลูกของพระศิวะหรือพระอิศวร และพระอุมา ลักษณะของพระองค์ที่คุ้นตามากที่สุด คือมีร่างกายอย่างมนุษย์ที่อ้วนล่ำสมบูรณ์ มีเศียรเป็นช้าง งาช้างหักหนึ่งข้าง มีสี่กร ถือของสี่อย่าง ได้แก่ ขอสับช้าง บ่วงบาศ งาข้างที่หัก ถ้วยขนม มีพาหนะทรงคือ หนู
เหตุที่พระคเณศมีเศียรเป็นช้าง มีเล่าไว้แตกต่างกันในบรรดาคัมภีร์ต่างๆ ของฮินดู อย่างคัมภีร์ศิวะปุราณะกล่าวว่าพระคเณศถูกตัดเศียรขณะต่อสู้กับพระศิวะ เพราะไม่ยอมให้พระศิวะเข้าไปในห้องที่พระอุมากำลังสรงน้ำ เมื่อพระนางทราบจึงกริ้วมาก พระศิวะจึงใช้ให้เหล่าเทวะออกค้นหาสิ่งมีชีวิตที่พบแรกสุดและให้ตัดเศียรมาต่อ เทพทั้งหลายออกค้นหาพบช้างนอนหันหัวไปยังทิศเหนือจึงตัดเศียรมาถวาย

ตามความเชื่อของชาวฮินดู นับถือกันว่าเป็นเทพเจ้าแห่งอุปสรรค และความสำเร็จ เวลาจะเริ่มต้นทำสิ่งใด จึงนิยมบวงสรวงสังเวยพระคเณศเสียก่อน เพื่อให้กิจการทั้งหลายประสบความสำเร็จ นอกจากนี้ยังนับถือว่าเป็นเทพแห่งสติปัญญา ภูตผีปีศาจ และการประพันธ์ สำหรับในเมืองไทยนับถือพระคเณศว่าเป็นเจ้าแห่งศิลปวิทยาการ ตลอดจนเป็นครูใหญ่ในทางศิลปะนาฏศิลป์และการช่าง ทั้งกรมศิลปากรและมหาวิทยาลัยศิลปากรจึงใช้ตราพระคเณศเป็นเครื่องหมาย