ปรัชญาจากน้องน้ำ

“น้องน้ำเป็นคนหลายใจนะ

มาเยี่ยมบ้านใคร ก็ได้ครอบครองพี่เขาทุกที

ตอนแรกก็ได้พี่สิงห์ แล้วใจง่ายมายุ่งกับพี่ยุทธ แอบตีท้ายครัวบ้านพี่นนท์

โปรยเสน่ห์จนพี่ปทุมเทใจให้ท่วมท้น ตอนนี้จะมาแย่งพี่กรุงจากน้องทราย  น้องทรายยอมไม่ได้ไปยืนขวาง

สู้แรงน้องน้ำไม่ได้ สุดท้าย ไปตามพี่บิ๊กมาเป็นจระเข้ขวางคลอง

เกือบเสียพี่กรุงไปแล้วไหมล่ะ”

เป็นเวลาสองเดือนกว่าแล้วที่คนไทยต้องเสพข่าวเรื่องการเดินทางของน้องน้ำด้วยใจระทึก ตั้งแต่ภาคเหนือลงมาภาคกลาง  สื่อมวลชนทุกสื่อรายงานข่าวเกาะติดน้องน้ำอย่างไม่ปล่อยว่าน้องน้ำจะเข้าท่วมจังหวัดใดแล้ว ตั้งแต่นครสวรรค์ สิงห์บุรี อ่างทอง ชัยนาท อยุธยา ปทุมธานี นนทบุรีและไหลทะลักเข้าสู่กรุงเทพมหานคร คิดว่าคงไม่มีครั้งใดในประวัติศาสตร์แล้วที่ผู้คนจะสนใจน้องน้ำได้อย่างใกล้ชิดเท่าครั้งนี้จริงๆ

คนไทยหลายคนมีอารมณ์ขันในยามที่จะต้องฝ่าข้ามภัยพิบัติไปด้วยกัน เปรียบเปรยน้องน้ำว่าเป็นเหมือนคนหลายใจอยากครอบครองผู้คนไปทั่ว หลายคนเปรียบเปรยว่า น้องน้ำอยากสอบเข้ามหาวิทยาลัยแต่ไม่พอใจสักแห่ง

“น้องน้ำสอบเข้าธรรมศาสตร์อย่างท่วมท้นจนธรรมศาสตร์เจ๊งไปเกือบห้าพันล้าน ยังไม่พอใจ เข้าไปมหาวิทยาลัยรังสิต มหาวิทยาลัยกรุงเทพ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ แต่ใจจริงอยากพิชิตจุฬาฯ แถวสามย่านมากกว่า”

การปรากฏตัวของน้องน้ำครั้งนี้แม้จะโด่งดังทะลุฟ้าราวกับเซเลปชื่อดัง แต่ดูเหมือนผู้คนจะมองน้องน้ำในแง่ร้ายมากกว่าจะเป็นนางเอก มองว่าน้องน้ำจะนำภัยพิบัติ นำความเสียหาย  นำความเครียดมาสู่ผู้คนที่รอน้องน้ำมาท่วมบ้านทุกวัน  บางคนถึงกับเครียดมากขึ้นเพราะรอน้องน้ำมาหลายอาทิตย์แล้วยังไม่มาสักที

ช่วงเวลาที่ผ่านมาผมมีเวลาอยู่กับน้องน้ำบ่อยมาก เกือบทุกวันต้องนั่งรถเทลเล่อร์จากอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิไปที่ทำงานแถวถนนวิภาวดีรังสิต เกือบทุกคืนผมนั่งรถแหวกสายน้ำกลางถนนอันเวิ้งว้างไร้ผู้คน  ผมมักทอดสายตามองแสงไฟตามท้องถนนสะท้อนบนผืนน้ำเป็นสีทองระยับขับให้ผิวน้องน้ำมีเสน่ห์เหลือเกินยามค่ำคืน

น้องน้ำไม่ได้หลายใจหรอกนะ แต่ใครได้สัมผัส ได้เจอะเจอตัวจริง ก็รู้ว่าน้องน้ำมีเสน่ห์จริง ๆ

น้องน้ำเป็นคนอ่อนโยนแต่ไม่อ่อนไหว น้องน้ำอ่อนน้อมถ่อมตน  น้องน้ำไม่มักใหญ่ใฝ่สูง มักจะเข้าหาคนที่ต่ำกว่าเสมอ  ใครที่อยู่ต่ำกว่ามักจะได้ใจน้องน้ำไปเต็ม ๆ

น้องน้ำไม่เลือกที่รักมักที่ชัง   ไม่มีสองมาตรฐาน ปฏิบัติกับทุกคนโดยเท่าเทียมกันอย่างเป๊ะๆ อาทิ บริเวณใดท่วมระดับความสูงหนึ่งเมตร บริเวณนั้นก็ท่วมเท่าเทียมกันโดยถ้วนหน้า ไม่เลือกว่าคนนั้นจะเป็นคนรวยหรือคนจน ชาวนาหรือเจ้าของโรงสี  เป็นอำมาตย์หรือเป็นไพร่ก็ท่วมกันอย่างทั่วถึง

ปรกติน้องน้ำใจเย็น  ไหลไปเรื่อย ๆ แต่น้องน้ำอาจมีอารมณ์รุนแรงหงุดหงิดจนปรี๊ดแตก เพราะถูกมนุษย์กักไว้ตามคันกั้นน้ำต่าง ๆ จนระดับน้ำทั้งสองข้างต่างกันหลายสิบเซ็นติเมตร  เวลาน้องน้ำอารมณ์เหวี่ยงลงมาจนคันแตกก็รุนแรงเป็นสึนามิน้ำจืดกันบ้าง

น้องน้ำเป็นคนอดทน อยู่ที่ใดก็ได้ อยู่กลางท้องน้ำ อยู่กลางแดด อยู่ในหมู่บ้าน ในนิคมอุตสาหกรรม  หรือจะถูกมนุษย์กักขังไว้ตามที่ต่างๆ แต่น้องน้ำไม่เคยบ่น น้องน้ำให้โอกาสมนุษย์ได้กระทำก่อนเสมอ  ไม่ว่าการ สร้างแนวป้องกัน คันดินชนิดต่างๆ   น้องน้ำแค่รอคอยนานเพียงใดน้องน้ำก็อดทนรอได้ ขอเพียงแต่มีโอกาสสักเล็กน้อย หรือมีช่องทางแม้เป็นเพียงรูเล็ก ๆ น้องน้ำก็สามารถลอดเข้าไปทำงานตลอดเวลา ก่อนจะค่อย ๆ ไหลมารวมตัวกันเป็นมวลน้ำมหาศาลอีกครั้งหนึ่ง  จนคันกั้นน้ำด่านแล้วด่านเล่าที่คิดว่า เอาอยู่ เอาอยู่ ต้องถูกตีแตกพ่ายยับเยินไป

น้องน้ำทำงานตลอดเวลาจริงๆ ไม่มีเวลาใดที่น้ำจะไม่ไหลไปสู่ที่ต่ำ แม้ว่าจะถูกมนุษย์กักขังเอาไว้น้องน้ำก็พยายามหาทาง หาช่องลอดออกมาจนได้  ผุดไปตามท่อระบายน้ำ ผุดไปตามรอยแยกหรือรอยรั่วใด ๆ

ดูเหมือน ทุกครั้งที่ใครมีรอยร้าว น้องน้ำจะมาเติมเต็มให้ทันที จริงไหมพี่พระรามสอง

น้องน้ำเป็นสุดยอดแห่งการปรับตัว อยู่ที่ใดก็ได้ ไม่มีรูปทรงแน่นอน น้องน้ำจะปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อม อยู่ในทุ่งก็เป็นแบบน้ำท่วมทุ่ง อยู่ในที่แคบ ๆ แต่ยาวเหยียด ก็เป็นแม่น้ำ อยู่ในบ่อก็เป็นน้ำบ่อ อยู่ในขวดก็เป็นน้ำดื่ม อยู่ในอุณหภูมิต่ำก็กลายเป็นน้ำแข็ง อยู่ในอุณหภูมิสูงก็ระเหยเป็นไอน้ำ

น้องน้ำยังทำให้คนไทยได้เรียนรู้ภูมิศาสตร์บ้านเราอย่างดีเยี่ยมได้รู้จักคูคลองต่าง ๆ มากมาย อาทิ คลองระพีพัฒน์  คลองสามวา คลองมหาสวัสดิ์  รวมถึงประตูน้ำบางโฉมศรี ประตูน้ำจุฬาลงกรณ์ ฯลฯ

สุดท้ายน้องน้ำเป็นตัวอย่างของผู้ปฏิบัติตามหน้าที่ให้สำเร็จลุล่วง หน้าที่ที่ต้องไหลออกสู่ทะเล แม้จะมีอุปสรรคมาขวางกั้น หรือมาขวางทางด้วยน้ำมือของมนุษย์ แต่ น้องน้ำก็หาทางออกสู่ทะเลได้เสมอ

เต๋า  บทหนึ่งเคยเขียนไว้ว่า “จงทำตัวเป็นเหมือนน้ำ ธรรมชาติของน้ำจะอยู่ในที่ต่ำต้อย แต่สุดท้ายทุกสิ่งทุกอย่างก็จะไหลมาสู่น้ำ แม้แต่นกบนท้องฟ้า ก็ยังบินลงมาหาน้ำ”

มองน้องน้ำนานๆ แล้วจะรู้ว่า น้องน้ำไม่ร้ายอย่างที่คิด

กรุงเทพธุรกิจ  17 พย. 54