สำหรับคนในวงการนักเขียนแล้ว รางวัลศรีบูรพา ถือเป็นรางวัลเกียรติยศแถวหน้าของสังคม
5 พฤษภา วันนักเขียนที่ผ่านมา มีพิธีมอบรางวัลให้กับคุณธีรภาพ โลหิตกุล นักเขียนรางวัลศรีบูรพาคนที่ 25
รางวัลศรีบูรพา ตั้งขึ้นเป็นที่รำลึกถึงนายกุหลาบ สายประดิษฐ์ นักเขียน นักหนังสือพิมพ์ผู้ยิ่งใหญ่ ผู้ใช้นามปากกาว่า ศรีบูรพา เป็นรางวัลที่มอบสำหรับศิลปิน นักคิดนักเขียน และนักหนังสือพิมพ์ ผู้มีผลงานอันทรงคุณค่ามีชีวิตที่เป็นแบบอย่างให้กับคนในสังคม
ตั้งแต่เมื่อเริ่มทำงานได้ไม่นาน มีผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือท่านหนึ่งได้เคยบอกผมว่า ชีวิตคนไม่ยืนนานหรอก ชีวิตนี้ เราคงทำงานให้ได้ดีไม่กี่อย่าง จงหางานที่ตัวเองรักให้เจอ และทำมันไปตลอด
คุณธีรภาพ โลหิตกุล เป็นบุคคลไม่มากในสังคมยุคใหม่ ผู้สามารถค้นพบงานที่ตัวเองรักตั้งแต่เป็นยังเยาว์วัย และทำงานกับสิ่งนี้ไปแทบจะตลอดชีวิต อย่างน้อยก็ร่วมระยะเวลาสามสิบปีที่ผมได้มีโอกาสรู้จักสุภาพบุรุษท่านนี้
คุณธีรภาพรักการอ่านและเขียนหนังสือ ทำงานกับตัวอักษรมาอย่างต่อเนื่องจวบจนถึงปัจจุบัน เขาได้รับอิทธิพลมาจากคุณพ่อและพี่ชาย จนกลายมาเป็นแรงบันดาลใจให้เขาอยากเขียนหนังสือ ซึ่งเป็นที่ยอมรับกันว่า คนที่ทำงานในโลกหนังสือมาตลอด จำเป็นต้องยืนหยัดกับรายได้อันไม่มั่นคง ความไม่แน่นอนของอาชีพนักเขียน โดยเฉพาะการอยู่รอดของอาชีพนักเขียนแนวสารคดีในตลาดหนังสือบ้านเรา ที่มียอดพิมพ์ ยอดจำหน่ายไม่สูงมากเมื่อเปรียบเทียบกับยอดพิมพ์ของหนังสือประเภทอื่น
เป็นที่รับรู้กันว่า งานสารคดีที่มีคุณภาพนั้น นอกจากใช้ประสบการณ์ของผู้เขียนและการลงทุนเดินทางไปเก็บข้อมูลในพื้นที่แล้ว ต้องใช้เวลาอีกพอควรในการตรวจสอบข้อมูลให้ถูกต้องและเรียบเรียงเรื่องจริงให้น่าอ่านและชวนติดตาม
งานสารคดีคุณภาพสูงนั้น ข้อมูลและความถูกต้องเป็นหัวใจของเรื่อง สำคัญพอ ๆกับสำนวน ลีลา กลวิธีการเขียนให้เรื่องจริงสามารถดำเนินเรื่องไปได้อย่างมีเสน่ห์ชวนค้นหา
อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ เคยบอกว่า จินตนาการสำคัญกว่าความรู้
ในโลกของงานสารคดี จินตนาการย่อมสำคัญพอ ๆกับการแสวงหาความรู้และข้อเท็จจริง เพราะบางครั้งนักเขียนสารคดีผู้ทำงานหนัก ย่อมต้องมีจินตนาการ ก่อนจะเดินทางไปหาข้อเท็จจริง เก็บข้อมูลในพื้นที่
คุณธีรภาพทำงานเขียนสารคดีมาตลอด ด้วยความรักและความมุ่งมั่นที่จะนำความรู้ นำความจริงบนโลกใบนี้มาบอกเล่าให้คนไทยผ่านตัวอักษรอันถูกขัดเกลาด้วยสำนวน ภาษาเข้าใจง่ายและชวนติดตาม เทคนิคงานเขียนในแบบฉบับของ ธีรภาพ คือทำสารคดีให้มีชีวิต เขียนสารคดีให้เป็นบันเทิงคดี รวมทั้งต้องนำเสนอแต่ข้อเท็จจริง และที่สำคัญต้องเรียงร้อยเรื่องราวอย่างมีศิลปะ
คุณธีรภาพเป็นผู้เปิดพรมแดนความรู้เกี่ยวกับชีวิตและธรรมชาติของผู้คนในหนังสือชุด สายน้ำ ทำให้ผู้อ่านได้เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติผ่านแม่น้ำสำคัญหลายสาย
ในช่วงเวลาที่ผู้คนในสังคมกำลังพูดถึงการเปิดประตูสู่อาเซียนอย่างเอิกเกริกในปัจจุบัน เมื่อยี่สิบปีก่อน คุณธีรภาพเป็นหนึ่งในผู้บุกเบิกงานเขียนสารคดีเกี่ยวกับชีวิต วัฒนธรรม และสังคมของผู้คนในอุษาคเนย์อย่างต่อเนื่อง จนได้รับการยอมรับว่า งานเขียนสารคดีเกี่ยวกับอาเซียนที่ปรากฎในชั้นหนังสือบ้านเรานั้น ธีรภาพเป็นนักเขียนคนสำคัญผู้เดินทางเข้าสำรวจภูมิประเทศ ศึกษาวัฒนธรรม พยายามทำความเข้าใจกับชนเผ่ากลุ่มต่าง ๆ เข้า ๆออก ๆหลายประเทศในแถบนี้บ่อยครั้งกว่าเจ้าหน้าที่การทูตเสียอีก จนกลายเป็นงานสารคดีที่เล่าเรื่องผู้คนในอาเซียนได้อย่างตื่นตาตื่นใจ
ผู้บุกเบิก ผู้แผ้วถางทางให้คนอื่นได้ก้าวเดินอย่างสะดวก ผู้บุกเบิกงานเขียนสารคดี ให้ได้มาตรฐาน จนคนรุ่นหลังสามารถนำข้อเขียนเหล่านี้ไปใช้อ้างอิงได้ ย่อมต้องได้รับการยกย่องว่าทำงานหนักเพื่อคนรุ่นต่อมา
คุณธีรภาพเป็นนักเดินทางตัวฉกาจ ตรงกับคุณสมบัติอันโดดเด่นของนักเขียนสารคดีประการหนึ่งคือ การเดินทางคือการเก็บข้อมูลชั้นยอด การได้พูดคุยกับคนต่างถิ่น พบปะกับบรรยากาศอันแปลกตา คือความตื่นตาทุกครั้งในการลงพื้นที่ หากไม่เดินทางก็ย่อมขาดประสบการณ์ ขาดวัตถุดิบในการมาสร้างสรรค์งานสารคดี
นอกจากงานเขียนแล้ว คุณธีรภาพยังอุทิศตัวเองให้กับการเป็นอาจารย์ หรือวิทยากรเพื่อถ่ายทอดประสบการณ์การเขียนงานสารคดีให้กับผู้สนใจ นักศึกษารุ่นแล้วรุ่นเล่าอย่างเต็มเปี่ยมไปด้วยพลัง เขาไม่เคยหยุดนิ่ง เพื่อสร้างแรงบันดาลใจให้กับคนรุ่นใหม่ในการเขียนงานสารคดี
สังคมไทยอาจจะมีนักเขียนผู้ผลิตงานสารคดีออกมามากมาย แต่นักเขียนผู้อุทิศตัวอย่างจริงจัง ทำงานต่อเนื่องมายาวนาน บุกเบิกสร้างผลงานมากมายเพื่อยกระดับมาตรฐานงานเขียนสารคดีอาจจะมีพอนับนิ้วได้ ในจำนวนนี้ชื่อ ธีรภาพ โลหิตกุล ได้รับการยอมรับว่าอยู่แถวหน้ามานานแล้ว
กรุงเทพธุรกิจ 17 พค. 56
