คอคอดกระ ถึงเวลาปัดฝุ่นอีกครั้ง

ทุกครั้งที่มีการเปลี่ยนแปลงรัฐบาล อภิมหาโครงการใหญ่ ๆมักจะมีการหยิบขึ้นมากล่าวถึง หรือไม่ก็มีการโยนหินถามทาง เช่นเดียวกับโครงการขุดคลองคอคอดกระ ในยุคสมัยของคสช. ก็เริ่มมีการพูดปัดฝุ่นกันอีกครั้งหนึ่ง

กล่าวกันว่าการขุดคลองคอคอดกระเพื่อเชื่อมทะเลอันดามันกับอ่าวไทย พูดกันมาประมาณสามร้อยปีแล้ว ตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช มาเริ่มชัดเจนสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อฝรั่งเศสเจ้าอาณานิคมอินโดจีน ได้ขอสำรวจคอคอกกระ หรือกิ่วกระ บริเวณแคบสุดของแหลมมลายู ตั้งอยู่ระหว่างอำเภอกระบุรี จังหวัดระนองกับ อำเภอสวี จังหวัดชุมพร ระยะทาง 50 กิโลเมตร โดยมีแนวคิดว่าจะมีการขุดคลองเชื่อม เพื่อร่นระยะเวลาการเดินทางของเรือเดินสมุทร จากฝรั่งเศสมาเวียดนาม โดยไม่ต้องไปอ้อมแหลมมลายู ซึ่งอยู่ใต้การปกครองของอังกฤษมหาอำนาจคู่แข่งสำคัญในยุคนั้น

 

พออังกฤษทราบเรื่องก็พยายามล็อบบี้ไม่ให้ไทยอนุญาตให้ฝรั่งเศสขุดคลองคอคอดกระ ด้วยเกรงว่าฝรั่งเศสจะแผ่อิทธิพลมากเกินไปในภูมิภาคนี้ และกระทบกระเทือนกับธุรกิจการเดินเรือของอังกฤษในสิงคโปร์ ดังนั้น ไทยแม้จะเป็นประเทศเสรี แต่อยู่ในสถานะรัฐกันชนและโดนบีบจากทั้งสองฝ่าย ฝั่งพม่า มลายูก็เป็นของอังกฤษ ฝั่งอินโดจีนก็เป็นของฝรั่งเศส ก็พยายามประคับประคองสถานการณ์ให้ดีที่สุด

และในเวลานั้นการเมืองภายในราชสำนักสยามก็ยังไม่เป็นเอกภาพ เสนาบดีและขุนนางชั้นผู้ใหญ่แห่งตระกูลบุนนาคมีบทบาทสูง มีอำนาจในการปกครองหัวเมืองฝ่ายใต้ในเวลานั้น สนับสนุนให้ขุดคลองนี้ในเขตปกครองของตน เพราะหวังจะได้ประโยชน์ส่วนตัวจากการให้สัมปทานแก่ฝรั่งเศส

ส่วนรัชกาลที่ 5 ขึ้นครองราชย์ได้ไม่นาน อำนาจทางการเมืองเพิ่งเริ่มต้น ก็เกรงใจอังกฤษผู้มีอิทธิพลสูงสุดในสยามประเทศเวลานั้น สุดท้ายก็ทรงอนุญาตให้ฝรั่งเศสสำรวจพื้นที่ไปเรื่อย ๆ แต่การเรื่องการขุดคลองก็ยืดเวลาออกไป จนเรื่องเงียบหายไป

กระทั่งสงครามโลกครั้งที่สองยุติลง โอกาสขุดคลองคอคอดกระก็ลดน้อยลง เมื่อสนธิสัญญายุติสงครามระหว่างไทยกับอังกฤษ ได้มีการระบุชัดเจนว่า ไทยรับรองว่าจะไม่ขุดคอคอดกระเพื่อเชื่อมมหาสมุทอินเดียวกับไทย โดยมิได้รับความเห็นชอบจากรัฐบาลอังกฤษ ซึ่งแน่นอนว่าคงไม่อยากให้ไทยมาทำธุรกิจการเดินเรือแข่งกับสิงคโปร์

ในปีพ.ศ. 2501 ปรีดี พนมยงค์ก็เคยเสนอให้ขุดคลองคอคอดกระ แต่ก็มีหลายเหตุผลคัดค้าน โดยเฉพาะปัญหาความมั่นคง การแบ่งแยกประเทศออกเป็นสองส่วน

จากนั้นรัฐบาลเกือบทุกยุค ก็มีการพูดถึงโครงการขุดคลองคอคอดกระมาตลอด และดูจะเป็นเรื่องเป็นราวมากที่สุด เมื่อทางวุฒิสภาได้ตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญเพื่อศึกษาความเป็นไปได้ของโครงการขุดคอคอดกระใน พ.ศ. 2544
ผลการศึกษานั้น ตัดคำว่าคอคอดกระ และให้ใช้คำว่า คลองไทย แทน เพราะสรุปว่าบริเวณที่จะขุดเชื่อมทะเลสองฝากฝั่งนั้น คงไม่ใช่คอคอดกระ ด้วยเหตุผลทางวิศวกรรมศาสตร์และทางภูมิศาสตร์ เพราะสภาพพื้นที่บริเวณคอคอดกระเป็นภูเขาและหิน มีความยากลำบากมาก และปัญหาความมั่นคงเนื่องจากบริเวณคอคอดกระอยู่ที่ชายแดนพม่าปากแม่น้ำกระบุรี

บริเวณที่มีความเป็นไปได้และเกิดประโยชน์สูงสุดในการขุดคลองไทย คือ เส้นทาง 9A ผ่านจังหวัดกระบี่ ตรัง พัทลุง นครศรีธรรมราช และสงขลา ระยะทาง 120 กิโลเมตร

และล่าสุดมีข่าวว่า บริษัทยักษ์ใหญ่ของจีนสนใจที่จะร่วมลงทุนอภิมหาโครงการแห่งนี้

ผู้เขียนได้มีโอกาสพูดคุยกับนักธุรกิจผู้คร่ำหวอดในวงการเดินเรือสินค้าระหว่างประเทศมานาน ได้ให้ข้อมูลที่น่าสนใจว่า

คลองไทย หรือคอคอดกระจะสามารถร่นระยะเวลาเดินทางอ้อมแหลมมลายูได้เพียง 2 วัน หากเปรียบเทียบกับคลองสุเอซ หรือคลองปานามา สามารถร่นระยะเวลาได้ประมาณ 7 วัน

ประเทศจีนจะได้ประโยชน์สูงสุดจากการใช้คลองคอคอดกระ ร่นระยะเวลาในการขนส่งน้ำมันจากตะวันออกกลางไปประเทศจีน ซึ่งเรือบรรทุกน้ำมันจะมาใช้บริการมากที่สุด ขณะที่ประเทศอื่นจะไม่ได้ประโยชน์มาก เวลา 2 วันไม่ค่อยมีนัยะสำคัญ เมื่อเปรียบเทียบกับสิงคโปร์มีสิ่งอำนวยความสะดวกระดับโลกอีกมหาศาล ไม่ว่าจะเป็นศูนย์กลางการขนส่ง ท่าเรือ อาคารสถานที่ ความชำนาญของผู้คนในธุรกิจเดินเรือ ฯลฯ

ขณะที่ประเทศไทยจะเก็บค่าธรรมเนียมเรือผ่านคลองได้ประมาณลำละ 40,000 ดอลล่าร์ เทียบกับคลองสุเอซได้ลำละ 200,000 ดอลล่าร์ ไม่แน่ใจว่าคุ้มการลงทุนหรือไม่ เพราะปริมาณเรืออาจจะไม่ได้มากพอ

งบประมาณการก่อสร้างอาจจะเกือบ 1 ล้านล้านบาท รวมถึงการสร้างท่าเรือน้ำลึก อาคาร คลังสินค้าและการผลิตบุคคลากรเพื่อรองรับ แต่ยังไม่รวมปัญหาผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อม ซึ่งอาจจะกระทบกับการท่องเที่ยวทางทะเล อันมีชื่อเสียงของประเทศ และสร้างรายได้มหาศาลมาโดยตลอด

และคงต้องพิจารณาถึงปัญหาความมั่นคงของประเทศทางภาคใต้ ซึ่งส่อเค้ารุนแรงมากขึ้น

ข้อมูลอันถูกต้อง และการให้ความสำคัญกับทุกมิติอย่างเป็นธรรม ไม่ว่าน้ำหนักด้านเศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม ผู้คนในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ ความมั่นคง คือคำตอบที่ดีสุดว่า สมควรจะสร้างคลองไทย หรือคลองคอคอดกระหรือไม่

กรุงเทพธุรกิจ 19 มิย. 57