เทศการดนตรีฤดูร้อน

คืนวันที่ 21 มิถุนายนที่จะถึงนี้ในหลายประเทศทั่วโลก จะเป็นการเริ่มต้นเทศกาลดนตรีครั้งยิ่งใหญ่ ที่กระทรวงวัฒนธรรมน่าจะเหลียวมามองบ้าง

เทศกาลดนตรีจัดขึ้นในประเทศฝรั่งเศสเป็นแห่งแรก เรียกว่า Fête de la Musique จัดขึ้นในวันนี้ของทุกปี ฝรั่งเรียกว่า Summer Solstice เป็นวันที่พระอาทิตย์อยู่ไกลจากโลกมากที่สุด ทำให้กลางวันยาวนานกว่ากลางคืน ถือเป็นวันเริ่มต้นของฤดูร้อนอย่างเป็นทางการ

กระทรวงวัฒนธรรมของฝรั่งเศสได้ริเริ่มจัดงานนี้ขึ้นตามความคิดของ โจเอล โคเฮน นักดนตรีอเมริกันผู้ปรารถนาให้มีการแสดงดนตรีครั้งใหญ่ในกรุงปารีสเมื่อฤดูกาลย่างเข้าสู่ซัมเมอร์ ซึ่งคนยุโรปส่วนใหญ่กำลังจะเริ่มลาพักร้อน เหมาะกับการพักผ่อน

ดินแดนฝรั่งเศสถือเป็นแหล่งรวมดนตรีและเสียงเพลงจากทั่วโลก โดยเฉพาะจากประเทศในแอฟริกาซึ่งเคยเป็นเมืองขึ้นเก่า คนฝรั่งเศสเป็นชาติที่รักดนตรีมาก และเชื่อว่าดนตรีคือสื่อวัฒนธรรมที่ดีที่สุด ไม่มีเชื้อชาติและชนชั้น ดังนั้นค่ำคืนนั้นรัฐบาลเป็นเจ้าภาพ เปิดโอกาสให้บรรดานักดนตรีทั้งสมัครเล่นและมืออาชีพได้มีโอกาสแสดงฝีมือของตัวเองอย่างสุดเหวี่ยงเต็มที่ มีการแสดงดนตรีหรือคอนเสิร์ตฟรีตามริมถนนไปจนถึงเวที หอประชุมกันตลอดทั้งคืน ตั้งแต่ดนตรีคลาสสิก ป๊อป ร็อคไปจนถึงดนตรีพื้นบ้านโดยไม่เก็บเงินคนดู และในบางพื้นที่ที่ผู้คนมีข้อจำกัดในการเล่นดนตรี อาทิโรงพยาบาล หรือเรือนจำ ทางการก็เอาวงดนตรีไปเล่นกันถึงที่ เรียกว่าเป็นวันปลดปล่อยอารมณ์ของผู้มีดนตรีในหัวใจอย่างสุด ๆทั่วประเทศจริง ๆ

21 มิถุนายน คนฝรั่งเศสหลายสิบล้านคนทั่วประเทศพากันออกมานอกบ้านเดินไปตามท้องถนน เพื่อมาดูดนตรีไพเราะบรรเลงฟรี ปีหนึ่งหนเดียว

สองสามปีก่อนผมเคยไปร่วมเทศกาลดนตรี เดินไปไหนมีแต่ฝูงชนเบียดกันมาดูดนตรีตามท้องถนน เห็นวงดนตรีร็อคทั้งวัยหนุ่มสาวไปจนถึงนักดนตรีรุ่นพ่อแม่ ออกมาตั้งวงเล่นเพลงกันด้วยความมันส์สุดเหวี่ยง หอประชุมบางแห่งมีวงออเครสตร้าฝีมือระดับโลกมาเล่นให้ฟังฟรี ๆ ตามท้องถนนมีคอนเสิร์ตวงร็อคชื่อดังของฝรั่งเศสตั้งอยู่บนเวทีกลางแจ้ง คนเบียดเสียดกันมาก เดินไปไหนมีแต่คนอารมณ์ดีทักทายกัน คืนนั้นคนทั้งประเทศคงออกมาดูบรรยากาศดี ๆ เพลงเพราะ ๆตามท้องถนน

ผมนึกชมเชยกระทรวงวัฒนธรรมของฝรั่งเศสที่มีวิสัยทัศน์ยอดเยี่ยม รัฐมนตรีคนหนึ่งเป็นผู้ริเริ่มนำแนวคิดเทศกาลดนตรีให้เป็นจริงขึ้นเป็นครั้งแรกในปี 1982 เพื่ออยากให้ผู้คนมีดนตรีในหัวใจ เพราะเป็นที่ทราบกันดีว่า คนที่รักในเสียงดนตรีน่าจะเป็นคนมีคุณภาพ รักสันติ จิตใจอ่อนโยนขึ้น และเป็นการสนับสนุนให้เยาวชนที่มีเวลาว่างหันมารักดนตรี และเอาพลังที่มีเหลือเฟือมาแสดงออกอย่างสร้างสรรค์ผ่านเสียงร้องและเสียงดนตรี แทนที่จะเอาเวลาว่างไปเล่นเกมส์คอมพิวเตอร์ หมกมุ่นเรื่องเพศ เสพยาเสพติดหรือยกพวกตีกัน

ทุกวันนี้เทศกาลดนตรีได้แพร่หลายไปยังประเทศทางยุโรปและทั่วโลกนับร้อยประเทศ หลายแห่งก็คึกคักมีคนเข้าร่วมมากมาย ถ่ายทอดการแสดงไปทั่วประเทศ แต่หลายแห่งก็ยังเพิ่งเริ่มกันอยู่ ในประเทศไทยเอง ก็มีการจัดงานแสดงดนตรีนี้ขึ้นเหมือนกัน เป็นคอนเสิร์ตที่รู้กันในหมู่คนรักเสียงดนตรีจำนวนไม่มาก
เสียงดนตรีเป็นสื่อสากลที่สามารถทะลุทะลวงเข้าไปอยู่ในใจของทุกคนได้จริง ๆ ผมนึกฝันไปว่า คืนนั้นคนในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ไม่ว่าจะเป็นทหาร ตำรวจ มุสลิมหรือชาวพุทธ ออกมาเล่นดนตรีฟังเพลงกันอย่างสนุกสนาน เช่นเดียวกับหลายพื้นที่ในประเทศ ที่คนใส่เสื้อสีเหลือง สีแดง สีน้ำเงิน มารวมตัวกันร้องเพลง เล่นดนตรี ปล่อยให้ความขัดแย้งทางการเมืองยุติลงชั่วคราว

อย่างน้อยคอนเสิร์ตซิมโฟนี 80 ปี จิตร ภูมิศักดิ์ “คนยังคงยืนเด่นโดยท้าทาย” ที่หอประชุมใหญ่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อวันที่ 13 มิถุนายน เรียบเรียงเสียงประสาน บรรเลง และขับร้องประสานเสียงโดย วงซิมโฟนีออเคสตราวิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล ก็เห็นบรรดาคนเสื้อเหลือง เสื้อแดง ผู้มีความเชื่อทางการเมืองต่างกัน มาชมคอนเสิร์ตอย่างมีความสุข

และวันนั้นต้องปรบมือดัง ๆให้กับนักศึกษามหิดล เด็กรุ่นใหม่ผู้สามารถถ่ายทอดเพลงของ จิตร ภูมิศักดิ์ ได้ออกมาอย่างไพเราะและมีพลังเหลือเกิน โดยเฉพาะเพลงแสงดาวแห่งศรัทธา

ความสุขในการฟังเพลงและเสียงดนตรีอันไพเราะ อาจทำให้เกิดสิ่งใหม่ว่า

ความเชื่อทางการเมืองเป็นมายา แต่เสียงเพลงเป็นของจริง

ของจริงที่ช่วยลดความขัดแย้งในสังคมได้