เผชิญหน้าหมีกริซลีที่อะแลสกา

เ ผ ชิ ญ ห น้ า ห มี ก ริ ซ ลี ที่ อ ะ แ ล ส ก า

เรื่องและภาพ : มงคลสวัสดิ์ เหลืองวรพันธ์

บนเส้นทางเล็ก ๆ ไปสู่ที่ตั้งแคมป์ (campground) ที่ตัดผ่านป่าโปร่ง ๆ ผมเข็นรถเข็นคันเล็ก ที่บรรทุกสัมภาระของผม และนักท่องเที่ยวชาวญี่ปุ่นไปพลาง นึกทบทวนกฎการ "เดินป่า" ของที่นี่ที่เพิ่งได้ฟังมา ...มันออกจะดูแปลกอยู่สักหน่อย
ข้อแรก ห้ามวิ่งเมื่อเจอสัตว์ร้าย โดยเฉพาะเมื่อเผชิญหน้ากับ "เจ้าถิ่น"
ข้อสอง ห้ามพกอาหารไว้กับตัว และห้ามเก็บอาหารไว้ในที่พักโดยเด็ดขาด
ตามด้วยข้อสุดท้ายที่ฟังพิกลกว่าใคร-- ระหว่างที่เดินอยู่ในป่า เราจะต้อง "ส่งเสียงดังตลอดเวลา" ?!?
แต่ไม่ว่าจะอย่างไร กฎสามข้อนี้ก็เป็นกฎเหล็ก ที่เราต้องทำตามอย่างเคร่งครัด เพราะขณะนี้เรากำลังก้าวเข้าสู่เขต Katmai National Park อุทยานแห่งชาติชื่อดังของอะแลสกา ที่ซึ่งมี "เจ้าถิ่น" เป็นหมีสีน้ำตาลขนาดใหญ่ ที่เรารู้จักกันในชื่อ หมีกริซลี

   อะแลสกา มลรัฐที่มีเนื้อที่กว้างขวางที่สุดของสหรัฐอเมริกา เป็นดินแดนในฝันของนักเดินทางหลายคน และคนที่มีโอกาสไปเยือนอะแลสกามาแล้วครั้งหนึ่งก็มักจะเห็นตรงกันว่า ภายในอาณาเขตอันกว้างใหญ่ของอะแลสกา ยังมีสถานที่อีกหลายแห่ งที่กระตุ้นให้คนเดินทางอยากกลับไปเยือนอีกครั้ง
   ผมเอง หลังจากมีโอกาสไปเก็บภาพแพะภูเขาที่อะแลสกามาคราวก่อน ชื่อของ Katmai National Park ก็ผุดขึ้นตามมาในใจทันที สำหรับหลายคน ชื่อ Katmai National Park อาจเป็นชื่อที่ไม่คุ้นหูนัก ถ้าจะให้เห็นภาพชัดขึ้นคงต้องบอกว่า ที่นี่เป็นที่ที่เดียวในโลก ที่เราจะมีโอกาสได้เห็นภาพปลาแซลมอน ที่ว่ายทวนน้ำขึ้นมาวางไข่ โดดข้ามเกาะแก่งในธารน้ำไหลแรง ลอยละลิ่วมาลงปากกว้าง ๆ ของเจ้าหมีกริซลีที่ดักรออยู่อย่างเหมาะเหม็ง ราวกับว่ามันจงใจ กระโดดมาเข้าปากหมีอย่างไรอย่างนั้น ภาพธรรมชาติอย่างนี้ จะมีให้เห็นเพียงช่วงหนึ่งเดือนในรอบปี ซึ่งในช่วงเดือนดังกล่าวก็จะมีเพียงสองอาทิตย์เท่านั้น ที่จะมีปลาชุกชุม เพราะฉะนั้นในช่วงเวลาทอง คือช่วงสัปดาห์ที่ ๒-๓ ของเดือนกรกฎาคมของทุกปี ผู้คนจากทุกสารทิศทั่วอเมริกา และทั่วโลกก็จะบินข้ามน้ำข้ามทะเลมาที่นี่ เพื่อชมภาพเหตุการณ์ อันน่าตื่นตานี้แม้เพียงแค่หนึ่งชั่วโมงในชีวิต...
   ปลายอาทิตย์ที่ ๒ ของเดือนกรกฎาคม ผมออกเดินทางจากชิคาโกสู่แองเคอเรจ (Anchorage) เมืองใหญ่ที่สุดของอะแลสกา ด้วยเครื่อง Boeing 757 แล้วบินต่อจากแองเคอเรจสู่คิงแซลมอน (King Salmon) ด้วยเครื่อง Saab D 10 ที่จุผู้โดยสาร ๓๐ คน จากนั้นก็เดินทางต่อมายังบรู๊กส์แคมป์ (Brooks Camp) ด้วยเครื่อง Float Plane จุผู้โดยสาร ๔ คน ซึ่งร่อนลงจอดบนทะเลสาบบรู๊กส์ในตอนบ่าย

    เจ้าหน้าที่ที่มารับเราไปยังที่ทำการอุทยานฯ เป็นชายหนุ่มชื่อ ไมก์ เขาบอกเราว่าปรกติเครื่องบินจะร่อนลงในทะเลสาบ Naknek และจอดหน้าหาดตรงที่ทำการอุทยานฯ แต่เนื่องจากวันนี้ลมทางทิศตะวันออกพัดแรงจึงต้องร่อนลงทะเลสาบบรู๊กส์แทน ใครคนหนึ่งถามแทรกขึ้นมาถึงเรื่องหมี ไมก์ตอบให้เราใจชื้นว่าปีนี้หมีเยอะกว่าปีก่อน ๆ คือมีถึง ๕๐ ตัว สำหรับนักท่องเที่ยวแล้ว จำนวนหมียิ่งมากยิ่งดี แต่พวกเจ้าหน้าที่คงไม่นึกสนุกด้วยเท่าไหร่ ผมขยับถามเรื่องปลาแซลมอนบ้าง ไมก์ก็บอกว่าเวลานี้เป็นช่วงเวลาที่ดีที่สุด คำตอบของไมก์ทำให้ผมตื่นเต้นขึ้นมาทันที
   รถมาจอดอีกทีบริเวณริมน้ำ มองออกไปทางหน้าต่างรถก็พบว่าในลำน้ำมีหมีตัวหนึ่งเดินหากินอยู่ ภาพนั้นทำให้ทุกคนพากันคึกคักดีอกดีใจ (ยกเว้นไมก์) ไมก์บอกว่าพวกเราต้องขึ้นไปบน platform ที่จัดทำไว้ แล้วรอให้เจ้าหน้าที่ให้สัญญาณเพื่อข้ามลำน้ำไปยังที่ทำการอุทยานฯ บน platform นั้นมีเจ้าหน้าที่อยู่หนึ่งคนกับนักท่องเที่ยวกลุ่มหนึ่ง ทุกคนมีท่าทีผ่อนคลาย ปล่อยตัวตามสบาย ค่อย ๆ ดื่มด่ำกับธรรมชาติเบื้องหน้า ...สายน้ำ ทะเลสาบ ภูเขา และหมี
   จากจุดดังกล่าวจะเห็นได้ว่าเป็นปากน้ำ สายน้ำไหลออกสู่ทะเลสาบบรู๊กส์ ถัดลงไปด้านล่างมีสะพานไม้ ซึ่งมีรั้วล้อมรอบ และประตูกั้นทั้งสองฝั่งน้ำ ครู่หนึ่งเมื่อเจ้าหน้าที่เห็นว่าหมีหากินไกลออกไป และปลอดภัยพอ จึงประกาศให้ทุกคนข้ามสะพานได้ เราเดินสวนกับนักท่องเที่ยวอีกกลุ่มหนึ่ง และช่างภาพหลายคน ซึ่งรอข้ามสะพานเช่นกัน พวกเขากำลังจะไปดูหมีบริเวณน้ำตกบรู๊กส์

   เมื่อมาถึงที่ทำการอุทยานฯ ผมกับเพื่อนนักเดินทางอีกสามคน ที่เพิ่งมาถึงต้องเข้าแจ้งชื่อกับเจ้าหน้าที่ เพราะทุกคนต่างก็ค้างคืนที่นี่ สองสามีภรรยาจากแองเคอเรจ ค้างคืนที่ลอดจ์เป็นเวลาสองคืน สาวญี่ปุ่นวัยกลางคนกางเต็นท์เป็นเวลาสามคืน ส่วนผมกางเต็นท์เป็นเวลาเจ็ดคืน เมื่อแจ้งชื่อเป็นที่เรียบร้อย พวกเราทุกคนจะต้องดูวิดีโอ และเข้ารับการอบรม ว่าด้วยการใช้ชีวิตร่วมกับหมี กฎมีเพียงไม่กี่ข้ออย่างที่ว่าไปแล้วตอนต้น กับมีรายละเอียดเพิ่มเติมว่า หากพบหมี เราต้องอยู่ห่างจากหมี ๕๐ หลา และถ้าเป็นแม่หมีกับลูก ๆ ของมัน ก็ต้องเพิ่มระยะห่างมากกว่านั้นเท่าตัว คือ ๑๐๐ หลา
   เมื่อเสร็จจากการอบรม เราก็กลับมาขนสัมภาระไปยังที่ตั้งแคมป์ ซึ่งอยู่ห่างออกไปทางทิศเหนือประมาณครึ่งไมล์ เส้นทางเดินขนานไปกับชายหาดริมทะเลสาบบรู๊กส์ ผมใช้รถเข็นขนสัมภาระทั้งของตัวเองและหญิงชาวญี่ปุ่นผ่านบ้านพักหลังเล็ก ๆ ในลอดจ์ที่สองสามีภรรยาจากแองเคอเรจเช่าพัก และบ้านพักแบบเดียวกันอีกหลายหลัง ผ่านที่ทำการอุทยานฯ แต่เมื่อถึงทางแยกริมหาด ก็เห็นนักท่องเที่ยวสองคนหยุดยืนอยู่ เขาบอกเราว่ามีหมีเดินเล่นอยู่บริเวณหาด ยังไปต่อไม่ได้ เราต้องรออยู่ครู่ใหญ่ จนกระทั่งเจ้าหมีเดินห่างออกไปในระยะปลอดภัย จึงออกเดินต่อได้
   เส้นทางไปยังที่ตั้งแคมป์เป็นเส้นทางเล็ก ๆ ซ้ายมือเป็นป่าสนผสม ผืนป่าเขียวชอุ่มคลุมด้วยเฟินและมอส ขวามือมีป่าโปร่ง ๆ กั้นก่อนจะถึงชายหาด บางช่วงโล่งเพราะเป็นทางออกชายหาด ทางสะดวกอยู่ไม่นาน เราก็เห็นเจ้าตัวขนสีน้ำตาลอีกตัวหนึ่งเดินเพ่นพ่านอยู่ริมหาดเบื้องหน้า ผมและสาวชาวญี่ปุ่นช่วยกันตะโกน "Hey bear !" ดัง ๆ หลายครั้ง เมื่อสังเกตว่ามันไม่ได้สนใจเราแต่อย่างใดจึงเดินกันต่อ ในที่สุดเราก็เดินมาอยู่ในระนาบเดียวกับหมี และต้องฝ่าฝืนกฎไปโดยปริยาย เพราะเส้นทางบังคับให้เราอยู่ห่างจากมันเพียง ๕ หลาเท่านั้น เรารีบเดินจ้ำพลาง ตะโกน "Hey bear !" ไปพลาง พร้อมกับเหลียวมองหลังเป็นระยะ

   ก่อนจะถึงที่พัก เราต้องเดินผ่านลานโล่ง สองข้างทางไม่มีต้นไม้ สมองทำงานทันที เราโผล่หน้าออกไปดูริมหาดอีกครั้ง มองซ้ายมองขวา แล้วมองซ้ายอีกที เหมือนกับเวลาจะข้ามถนน ผิดกันก็แต่คราวนี้เปลี่ยนจากรถเป็นหมี เมื่อเห็นว่าทางเปิด เราก็รีบเข็นรถกันต่อ
   ถึงที่ตั้งแคมป์ เราจัดการกางเต็นท์แล้วนำข้าวของไปเก็บในอาคารไม้หลังเล็ก ๆ หลังหนึ่งซึ่งแบ่งออกเป็นสองห้อง ห้องหนึ่งสำหรับเก็บของใช้ และอีกห้องเป็นที่เก็บอาหาร และถังขยะ แต่ละห้องมีประตูและกลอนแน่นหนา อาคารหลังเล็กนี้ล้อมรอบด้วยรั้วไฟฟ้า ด้านข้างมีก๊อกน้ำ ไว้สำหรับดื่ม และล้างของใช้ต่าง ๆ เมื่อจัดการธุระเรื่องที่พักเรียบร้อย เราก็รีบเดินย้อนกลับไปยังน้ำตกทันที
   เมื่อผ่านที่ทำการอุทยานฯ และบ้านพักไปไม่ไกล ก็พบนักท่องเที่ยวกลุ่มหนึ่งยืนออกันอยู่ ข้างหน้ามีเจ้าหน้าที่คอยกันไม่ให้คนเดิน เพราะมีแม่หมีและลูก ๆ อีกสามตัวนอนเล่นอยู่บริเวณแนวไม้ข้างทาง ห่างออกไปไม่ไกลนัก เจ้าหน้าที่อธิบายให้ฟังว่าลูกหมีตัวเล็ก ๆ ขนดกดำน่ารักที่เราเห็นนี้เป็นลูกหมีที่เพิ่งเกิด เมื่อฤดูหนาวที่ผ่านมา อายุประมาณห้าเดือน แม่หมีชอบพาลูก ๆ มานอนเล่นใต้ต้นไม้ใหญ่แถวนี้เป็นประจำ เรารอกันอยู่พักใหญ่ แต่แม่หมีและลูก ๆ ก็ไม่มีทีท่าว่าจะขยับไปไหน เจ้าหน้าที่สี่คนจึงตัดสินใจเดินเข้าไล่ แต่ละคนมีปืนสั้น และแตรลมกระป๋องพกติดตัว ทีแรกเพียงตะโกนและโบกมือไล่ เมื่อเห็นไม่เป็นผลจึงบีบแตรเสียงดังเข้าใส่ แม่หมีคงรำคาญเสียงรบกวน จึงยอมล่าถอยไป จากนั้นเจ้าหน้าที่จึงโบกมือเป็นสัญญาณ ให้เราเดินต่อไปได้
   เมื่อข้ามสะพานไปแล้ว เราต้องขึ้นไปยัง low platform เพื่อลงชื่อแจ้งความจำนงที่จะไปน้ำตกบรู๊กส์ เย็นวันนั้นคนที่จะไปน้ำตก มีทั้งหมดเพียงห้าคน เจ้าหน้าที่วิทยุไปยัง viewing platform ที่น้ำตก แจ้งรายชื่อพวกเรา ให้เจ้าหน้าที่ที่นั่นทราบ และเช็กว่ามีที่ว่างหรือไม่ เมื่อเห็นว่ามีที่ว่างพอก็บอกให้พวกเราออกเดินทางโดยมีการอบรมสั้น ๆ ว่าช่วงนี้หมีชุม ให้เดินจับกลุ่มและให้ส่งเสียงดังตลอดเวลา และย้ำอีกครั้งว่า "ห้ามวิ่ง" เมื่อหมีเข้ามาใกล้ ทุกคนพยักหน้าเข้าใจ ผมไม่รู้ว่าคนอื่นรู้สึกยังไง รู้แต่ว่าตัวเองใจเต้นเล็กน้อย

   เราออกเดินไปน้ำตกโดยมีเจ้าหน้าที่ถึงสี่คนเดินนำหน้า และคุมหลัง ระยะทางประมาณ ๑ ไมล์ ทางช่วงแรกเป็นถนนใหญ่ จากนั้นอีก ๐.๖ ไมล์เป็นเพียงทางเท้าเล็ก ๆ ป่าข้างทางเขียวชอุ่ม เจ้าหน้าที่บอกให้ฟังว่าปรกติจะไม่เดินไปส่ง แต่เนื่องจากวันสองวันที่ผ่านมา หมีชุมมาก และนักท่องเที่ยวประพฤติตัวไม่เหมาะสม ซึ่งอาจจะก่อให้เกิดอันตรายขึ้นได้ เราส่งเสียง "Hey bear ! " และปรบมือเป็นระยะ ๆ เพื่อบอกให้หมีรู้ตัวล่วงหน้า ว่าพวกเรากำลังมา เพราะถ้าเดินกันไปเงียบ ๆ แล้วจ๊ะเอ๋กับเจ้าหมีกลางทางคงไม่ดีแน่
   เมื่อถึงทางโค้งช่วงหนึ่ง เจ้าหน้าที่ก็ทำสัญญาณมือให้หยุด ทุกคนหยุด เงียบ และชะเง้อมองไปยังจุดที่เจ้าหน้าที่ชี้ให้ดู ห่างจากทางที่เราเดินอยู่ไม่เกิน ๑๕ หลา หมีตัวใหญ่ขนสีน้ำตาลอ่อน นอนหลับอยู่ในป่าข้างทาง เจ้าหน้าที่ใช้สูตรเดิม คือเดินเข้าไปตะโกนและใช้แตรไล่ แต่ดูเหมือนไม่เป็นผล เพราะเจ้าหมีเงยหน้าขึ้นมาดูครู่เดียว ก็หลับต่ออย่างไม่มีเยื่อใย เมื่อรออีกครู่หนึ่ง และเห็นว่าเจ้าหมีคงหลับสนิท หลังจากเพิ่งอิ่มท้อง พวกเราจึงเดินกันต่อ เจ้าหน้าที่เตือนไม่ให้เราหยุดถ่ายรูป ซึ่งถึงไม่เตือนก็คงไม่มีใครอาจหาญ เพราะหมีตัวที่เราเห็นนั้นใหญ่กว่าแม่หมี ที่เราเพิ่งเจอมาเกือบเท่าตัว
   ทุกคนจ้ำพลางเหลียวมองเจ้าหมีใหญ่พลาง ไม่แน่ใจว่ามันจะเปลี่ยนใจลุกมาวิ่งไล่เราเล่นหรือเปล่า ว่าไปแล้ว ถ้าตัดความกลัวออกไปได้ ภาพที่เราเห็นก็นับเป็นภาพที่น่ารักที่สุดภาพหนึ่ง เพราะดูเหมือนใครเอาตุ๊กตาหมีตัวโตขนสีน้ำตาลฟูปุกปุย มาวางบนพรมสีเขียวหนานุ่ม-- เพียงแต่ตุ๊กตาหมีตัวนี้ หายใจได้ เห็นพุงกระเพื่อมอยู่ไหว ๆ...
    เดินไปอีกไม่ไกลเราก็ต้องหยุดอีกครั้ง เพราะมีรั้วไม้กั้น เจ้าหน้าที่บอกว่า ครั้งต่อไปเมื่อพวกเราเดินกันมาเอง พอถึงจุดนี้จะต้องรอให้เจ้าหน้าที่มารับ เพื่อพาไปยังน้ำตก ห้ามเดินไปเอง เพราะยิ่งใกล้บริเวณน้ำตก หมียิ่งชุม และอันตรายมาก เสียง "Hey bear !" ดังและถี่ขึ้น ทางเริ่มคดเคี้ยว เต็มไปด้วยโคลนที่แฉะและลื่น ตลอดเส้นทางที่เดินผ่าน มีทางเดินโล่งเตียนตัดขวางอยู่เป็นระยะ มีรอยเท้าและกองมูลของหมีอยู่ทั่วไป เดินมาได้อีกครู่หนึ่งก็เริ่มได้ยินเสียงน้ำตก บอกให้รู้ว่าใกล้จะถึงจุดหมายแล้ว
   ไม่นานพวกเราก็มาถึง viewing platform เจ้าหน้าที่เปิดประตู และโบกมือเร่งให้ทุกคนรีบเข้ามา เพราะด้านล่าง Platform มีหมีเดินอยู่หลายตัว เราถูกเรียกชื่ออีกครั้ง จากนั้นเจ้าหน้าที่ก็ลงเวลาที่เรามาถึงไว้

ผมเดินไปด้านหน้า platform มองไปที่น้ำตก ภาพที่เห็นตรงหน้าทำให้หัวใจเต้นแรง... หมีตัวใหญ่ ๆ นับสิบหากินอยู่ตามธารน้ำตก ห่างออกไปจากจุดที่เรายืนอยู่ไม่กี่หลา บนตัวน้ำตก หมีสองตัวยืนอ้าปากรอปลาแซลมอนที่กระโดดทวนสายน้ำขึ้นมา ปลาตัวโตโผพ้นน้ำ ก่อนจะผลุบหายเข้าปากหมีที่ดักรออยู่อย่างน่าอัศจรรย์ ภาพที่เห็นตอนนี้แม้ไม่ต่างจากที่เคยได้เห็น ในรายการโทรทัศน์ หรือในหนังสือ แต่กลับให้ความรู้สึกต่างกันลิบลับ เมื่อได้มาเห็นด้วยตาตัวเอง ทั้งตื่นเต้น ทั้งประทับใจ นึกถึงวันเวลาที่ตั้งตารอคอยนับปี จนมาถึงจุดนี้ช่างคุ้มค่าอย่างบอกไม่ถูก หันมองไปข้าง ๆ มีเพียงคนแปลกหน้าต่างชาติต่างภาษา ไม่มีใครพูดกับใคร มีแต่เสียงปรบมือปนเสียงหัวเราะ เมื่อได้เห็นปลาตัวแล้วตัวเล่า ผลุบหายลงไปในปากหมี... โชคดีที่เย็นวันนั้นมีนักท่องเที่ยวไม่มากนัก พวกเราทุกคนเลยอยู่ได้ เกินหนึ่งชั่วโมง แน่นอนว่ายังไม่มีใครอยากกลับ
หมีแต่ละตัวมีวิธีจับปลาไม่เหมือนกัน หลายตัวนั่งแช่น้ำอยู่บริเวณช่วงล่างของน้ำตก หาปลาด้วยการจุ่มหัวลงในน้ำ บ้างก็พยายามวิ่งไล่ตะครุบ บ้างก็ดำน้ำหาปลา ดูเหมือนว่าไม่ค่อยจะมีตัวไหนอยากขึ้นไปบนน้ำตกนัก เพราะมีหมีตัวใหญ่ยึดพื้นที่อยู่ โดยทั่วไปหากมีหมีตัวที่ใหญ่กว่าเดินมาที่น้ำตก ตัวที่เล็กกว่ามักต้องหลบเลี่ยงไป จากการสังเกต และพูดคุยกับเจ้าหน้าที่ เราพบว่าหมีแต่ละตัว ต้องการพื้นที่ หรือระยะห่างระหว่างกัน หากเข้ามาใกล้กันเกินไป ก็มักจะมีการข่มขู่หรือต่อสู้กัน ถ้าตัวไหนไม่อยากมีเรื่อง ก็เพียงหลบตาคู่ต่อสู้ และค่อย ๆ ถอยจากไป และนี่ก็คือคำแนะนำที่สำคัญ สำหรับพวกเราด้วย ในกรณีที่ต้องเผชิญหน้ากับหมีอย่างใกล้ชิด นั่นคือ ห้ามวิ่ง เพราะถ้าวิ่ง หมีจะคิดว่าเราเป็นเหยื่อ (หมีวิ่งได้เร็วถึง ๓๕ ไมล์ต่อชั่วโมงและสามารถเข้าชาร์จเราได้ภายใน ๓ วินาที) อย่าสบตาหมีเพราะถือว่าเป็นการท้าทาย ให้ค่อย ๆ หลบตาแล้วถอยหลังห่างออกไป และในกรณีที่หมีเดินอยู่บนทางเดิน (trail) ก็ให้เราเป็นฝ่ายถอยหลบลงป่าข้างทางไป

   ฟ้าเริ่มใส แดดสีเหลืองทองฉายเป็นครั้งแรกของวัน นาฬิกาบอกเวลา ๓ ทุ่ม ๑๕ นาที เจ้าหน้าที่เรียกให้ทุกคนเก็บอุปกรณ์กล้องเนื่องจากได้เวลาปิดและกลับ หลายคนอยากอยู่ต่อโดยเฉพาะช่างภาพ เพราะฟ้าเวลานี้ยังรุ่งนักสำหรับหน้าร้อนในอะแลสกา ที่ธารน้ำตก ปลาแซลมอนยังคงกระโดดฝ่าสายน้ำ หมีทุกตัวยังหากินอย่างไม่มีทีท่าว่าจะหยุด
    เรามาถึง low platform ประมาณ ๓ ทุ่ม ๔๕ นาที หมีสองตัวว่ายน้ำอยู่ไม่ไกลนัก ช่างภาพสองคนรอถ่ายภาพอยู่ข้างบน นักตกปลาหลายคน ก็ยังวุ่นอยู่กับคันเบ็ด สายเอ็นสะท้อนแสงวาววับเมื่อยามเหวี่ยง น้ำใสแลเห็นหมู่ปลาซอกค์อายแซลมอน (Sockeye Salmon) และเรนโบว์ เทร้าส์ (Rainbow Trouts) ซึ่งเป็นที่หมายปองของนักตกปลา แม้จะตกได้ และต้องปล่อยก็ตาม ทางอุทยานฯ อนุญาตให้ตกได้ เฉพาะปลาแซลมอน วันละหนึ่งตัวเท่านั้น และปลาที่จับได้ จะถูกเก็บไว้ในห้องเย็น ห้ามนำมาปรุงเป็นอาหาร เพราะกลิ่นจะดึงดูดหมีเข้ามาใกล้ หากปลาติดเบ็ด และมีหมีอยู่บริเวณนั้น นักตกปลาจะต้องตัดสายเบ็ดทันที บ่อยครั้งที่เจ้าหน้าที่บน platform ต้องคอยตะโกนเตือนเหล่านักตกปลาทั้งหลาย ที่ไม่ทันสังเกตหมีที่โผล่ออกมาจากป่า หรือพงหญ้า
   น้ำในทะเลสาบนิ่ง มีเพียงคลื่นเล็ก ๆ สะท้อนแสงสีทองระยิบระยับ ท้องฟ้าเต็มไปด้วยหมู่เมฆ หลายคนทยอยเดินกลับที่พัก บน platform เหลือเพียงช่างภาพสองคน พอแม่หมี และลูก ๆ สามตัวโผล่ออกมาจากป่าข้างทาง เสียงกดชัตเตอร์ก็รัวดังขึ้น แข่งกัน แม่หมีและลูก ๆ เดินเรียงแถวเลาะริมน้ำเข้ามาใกล้ จนล้นช่องมองภาพ ผมก้มตัวโผล่ออกนอกรั้วกั้น พยายามที่จะเขยิบเข้าใกล้ลูกหมี ที่กำลังเดินผ่านมาให้มากที่สุด ลูกหมีขนดำฟูละเอียด ตัวยังเล็กมาก ท่าทางเหมือนเด็กกำลังหัดเดิน และซุกซน โดยทั่วไปแม่หมีจะตกลูกคราวละสองตัว ในช่วงฤดูหนาวประมาณเดือนกุมภาพันธ์ แม่หมีตัวนี้คงต้องทำงานหนัก เพราะมีลูก ๆ ถึงสามตัว ที่จะต้องดูแลไปอีกสองสามปี จนกว่าลูกจะโต และหากินได้ตามลำพัง
   แม่หมีเดินนำหน้า และคอยเหลียวหลังดูลูก ๆ ตลอดเวลา เมื่อถึงริมน้ำ มันหยุดอยู่ครู่หนึ่ง เหมือนกำลังตรวจตราว่ามีหมีตัวอื่น ๆ หากินอยู่ในน้ำหรือบริเวณใกล้เคียงหรือไม่ เมื่อเห็นว่าปลอดภัยจึงนำลูก ๆ ข้ามน้ำ นกนางนวลบินว่อนบริเวณปากน้ำ บ้างยืนพักตรงเกาะเล็กกลางลำน้ำ ลูกหมีตัวหนึ่งวิ่งไล่ตะครุบและคาบนกนางนวลได้อย่างไม่น่าเชื่อ
   เรามองตามมันไปเรื่อย ๆ จนในที่สุดแม่หมีและลูก ๆ ก็เดินหายเข้าไปในราวป่า สายรุ้งทอฉายเหนือทะเลสาบ Naknek เป็นการปิดฉากสุดท้ายอันงดงามของวัน เราเดินลงจาก platform กลับยังที่พักอย่างเงียบ ๆ พร้อมเก็บภาพความประทับใจ ในวันแรกของการเดินทางไว้ในความทรงจำ

   เช้าวันรุ่งขึ้น ผมตื่นขึ้นมาด้วยเสียงเครื่องบินร่อนลงในทะเลสาบ ฝนที่ตกพรำ ๆ ตั้งแต่เมื่อคืนยังไม่มีทีท่าว่าจะหยุด ท้องฟ้าครึ้มเป็นสีเทา อากาศหนาว อุณหภูมิประมาณ ๔๕ องศาฟาเรนไฮต์
   ในห้องอาหารของลอดจ์ เต็มไปด้วยนักท่องเที่ยวจากชาติต่าง ๆ นั่งพักผ่อนรอเวลาให้ฝนหยุดตกอย่างใจเย็น หลายคนนั่งจิบชากาแฟอยู่บนเก้าอี้ตัวใหญ่ เบาะหนังสีแดงสด ที่วางล้อมรอบกองไฟ บ้างก็อ่านหนังสือ เขียนบันทึก เขียนโปสต์การ์ด บนพื้นห้อง ขาตั้งกล้อง อุปกรณ์ถ่ายภาพ และเลนส์ขนาดใหญ่วางกระจัดกระจาย คนที่มาที่นี่ส่วนใหญ่ เข้าใจถึงภูมิอากาศอันแปรปรวนในอะแลสกาเป็นอย่างดี หากฝนตกแดดออก และหิมะตกในวันเดียวกันในฤดูร้อน ก็ไม่ถือว่าแปลกแต่อย่างใด
   เมื่อฝนซาฟ้าเริ่มสว่าง หลายคนเริ่มทยอยออก เราต่างก็เริ่มคุ้นเคยกับสถานที่ และสถานการณ์บางอย่างที่อาจจะเกิดขึ้น โดยเฉพาะ "bear traffic" ซึ่งอาจเกิดขึ้น ได้ตลอดเวลา และบางครั้งก็ต้องเสียเวลารอนานถึงสองชั่วโมง
   ตกสาย เครื่องบินนับสิบลำร่อนลงจอดเรียงรายในทะเลสาบ ในจำนวนนั้นมีทัวร์ชาวญี่ปุ่นกลุ่มใหญ่กว่า ๒๐ คน บริเวณ low platform มีนักท่องเที่ยวรอลงชื่อกันเต็ม โชคดีที่เรามาถึง และลงชื่อก่อน ทำให้ไม่ต้องรอนานมากนัก ฝนยังตกพรำ ๆ เส้นทางแฉะและลื่น เมื่อถึง biewing platform มีผู้คนไม่มากนัก ภาพบริเวณน้ำตกไม่ต่างจากเมื่อวาน แต่ก็ยังเป็นภาพที่น่าทึ่งอยู่ดี เสียดายว่าคราวนี้อยู่ได้ไม่เกินหนึ่งชั่วโมง ก็ต้องถูกเรียกกลับ เพราะมีนักท่องเที่ยวกลุ่มใหญ่รออยู่
   เรากลับมาที่ที่ตั้งแคมป์ หุงหาอาหารและรอจนกระทั่งเครื่องบิน และเรือที่นำนักท่องเที่ยวมากลับกันหมด ราวห้าโมงเย็น ผมก็เดินกลับไปลงชื่ออีกครั้ง คราวนี้มีคนอยู่เพียงไม่กี่คนบริเวณ platform รอเพียงครู่เดียวก็ถูกเรียก ที่แย่ก็คือคราวนี้มีผมเพียงคนเดียวเท่านั้นที่จะไปน้ำตก หันมองคนอื่น ๆ ก็ไม่มีใครว่าไง ครั้นจะรอให้มีคนไปด้วยก็เกรงจะเสียฟอร์ม เลยกลั้นอกกลั้นใจทำอกผายไหล่ผึ่งก้าวลง platform ไปคนเดียวด้วยใจหวาดหวั่น นึกถึงเมื่อเย็นวาน... ไม่รู้ว่าวันนี้เจ้าตุ๊กตาหมีตัวใหญ่จะกลับมานอนเล่นที่เดิมหรือเปล่า ?

    ผมใช้เสียงเป็นเพื่อน ตะโกน "Hey bear !" บ้าง "Hello bear !" บ้างเป็นระยะ ๆ พลางกวาดตามองไปทั่วทุกทิศ ป่าข้างทางเงียบสงบ และเขียวชอุ่ม เห็นมูลหมีดูใหม่ ๆ กองอยู่ตามรายทางหลายกอง ใจนึกอยู่อย่างเดียวว่า เมื่อไหร่จะถึงรั้วไม้ซึ่งเป็นจุดที่เจ้าหน้าที่ จะมารอรับสักที ได้แต่หวังว่าเจ้าหน้าที่ตรง low platform คงไม่ลืมที่จะวิทยุส่งชื่อ และบอกเจ้าหน้าที่ฟากโน้นให้มารับ เพราะเที่ยวนี้มีผมแค่คนเดียว
   เส้นทางวันนี้แม้จะเป็นเส้นทางเดิมที่มาเมื่อวาน แต่ดูเหมือนมันจะยาวไกลขึ้น เสียงเริ่มแห้ง และสั่นเครือ แม้อากาศจะเย็น แต่ในใจร้อนระอุ เดินผ่านโค้งแล้วโค้งเล่า จนจำไม่ได้ว่าโค้งไหนที่หมีใหญ่เคยนอน คิดอยู่ตลอดว่าคงผ่านมาแล้ว และใกล้ถึงจุดที่เจ้าหน้าที่มารับ ได้แต่ภาวนาว่าเมื่อไปถึงคงมีคนมารอรับอยู่แล้ว
   ในที่สุดรั้วสีฟ้าก็ปรากฏอยู่ตรงหน้า แต่ไม่มีเจ้าหน้าที่มารออย่างที่หวัง นาทีแล้วนาทีเล่าผ่านไป ท่ามกลางความเงียบสงัดของป่า อาจเป็นไปได้ว่าฝั่งโน้นเกิด bear traffic ทำให้มารับไม่ได้ ...คิดไปใจยิ่งว้าวุ่น
   กว่าสิบนาทีผ่านไป บ่าเริ่มล้าจนต้องปลดเป้ลง ในที่สุดเสียง "Hey bear !" ก็ดังแว่วขึ้นในทิศตรงข้าม และดังขึ้นเรื่อย ๆ ผมถอนหายใจเฮือกใหญ่แล้วคว้าเป้ขึ้นบ่า เมื่อนักท่องเที่ยวกลุ่มไม่ใหญ่นัก ปรากฏให้เห็น เราทักทายกัน เจฟฟ์ซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่บอกว่า มีหมีอยู่บริเวณ platform ตรงประตูทางออก เลยทำให้เสียเวลา เจฟฟ์มาจากรัฐโอไฮโอ เขาเป็นอาสาสมัครที่นี่ในช่วงฤดูร้อน เป็นปีที่ ๒ แล้ว เมื่อผมแนะนำตัวเองว่ามาจากเมืองไทย เจฟฟ์ยิ่งสนใจใหญ่ เพราะต้นปีหน้าเขาวางแผนไว้แล้วว่า จะมาดำน้ำทางแถบเมืองไทย และอินโดนีเซีย
   เดินไปได้สักพักเจฟฟ์ก็ส่งสัญญาณมือให้หยุด จากนั้นก็ค่อย ๆ ถอยหลัง ผมชะเง้อมองตาม พบว่าข้างหน้ามีหมีตัวหนึ่งเดินอยู่บน trail และกำลังตรงดิ่งมาเรื่อย ๆ เราสองคนต้องถอยกลับไปหยุดตรงเนินสูง เมื่อเห็นว่าทางโล่งจึงเดินต่อ พอใกล้ถึงน้ำตก หมีอีกหนึ่งตัวก็ปรากฏตัวขึ้น เราจึงต้องเดินถอยกลับไปยังจุดเดิมอีก เจฟฟ์บอกว่าเย็นนี้หมีเยอะกว่าวันก่อน ๆ กว่าจะถึงบริเวณ platform เราต้องเดินหน้าและถอยหลังกันหลายรอบ แถมก่อนถึงประตูทางเข้า เพียงไม่กี่ก้าว ก็เจอกับหมีอีกตัว ที่กำลังขึ้นมาจากริมน้ำเดินตรงมาที่ประตู เราสองคนวิ่งพรวดไปที่ประตู เจฟฟ์รีบเปิดให้ผมเข้าไปก่อน จากนั้นเขาก็ตามเข้ามา แล้วปิดประตูอย่างเร็ว ก่อนที่หมีตัวดังกล่าว จะเดินสวนตัดหน้ามาภายในเสี้ยววินาที เรามองหมีที่เดินผ่านไปในระยะเผาขน โดยมีประตูรั้วไม้ซึ่งสูงเพียงอกกั้นไว้ นึกถึงเวลาไปเที่ยวสวนสัตว์ คนอยู่ข้างนอก สัตว์ถูกกักขังอยู่ข้างใน ช่างเหมือนกับที่นี่ เพียงแต่สลับตำแหน่งกันเท่านั้น ผมแอบถอนใจอีกครั้ง...

   บริเวณน้ำตกมีหมีอยู่ถึง ๑๕ ตัว พอกวาดตามองไปยังสายน้ำเบื้องล่างไกลออกไป ก็นับได้อีก ๘ ตัว รวมแล้วก็ ๒๓ ตัว เมื่อคิดว่าเป็นจำนวนที่เราได้เห็นในคราวเดียวแล้ว ก็นับว่ามากอย่างไม่น่าเชื่อ สมกับที่เจ้าหน้าที่บอกว่า ปีนี้มีหมีมากกว่าหลาย ๆ ปีก่อนที่ผ่านมา เพราะโดยเฉลี่ยในแต่ละปีนับได้ราว ๓๐-๔๐ ตัวเท่านั้น
   น้ำตกบรู๊กส์เป็นน้ำตกเพียงแห่งเดียว ที่กั้นลำน้ำบรู๊กส์ที่ไหลจากทะเลสาบบรู๊กส์ ลงสู่ทะเลสาบ Naknek ย้อนหลังไปในอดีตนับหมื่นปี ทะเลสาบทั้งสองเชื่อมติดกัน จนกระทั่งเกิดการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลก เกิดเป็นสายน้ำบรู๊กส์ซึ่งมีความยาว ๑.๕ ไมล์ และน้ำตกบรู๊กส์ซึ่งมีความสูงเพียง ๑.๘ เมตรกั้นขวางลำน้ำไว้ และได้กลายเป็นจุดเชื่อมโยงวงจรชีวิต ระหว่างหมีกริซลี กับซอกค์อายแซลมอน
   ในแต่ละปีเริ่มตั้งแต่ปลายเดือนมิถุนายน ไปจนสิ้นเดือนกรกฎาคม ปลาแซลมอนนับแสนจากทะเล จะว่ายทวนสายน้ำบรู๊กส์ เพื่อไปวางไข่ในทะเลสาบบรู๊กส์ เมื่อถึงครึ่งทาง พวกมันจะต้องเผชิญกับน้ำตก ซึ่งกั้นขวางลำน้ำไว้ นอกจากมันจะต้องโดดข้ามเกาะแก่งต่าง ๆ บริเวณน้ำตกเพื่อขึ้นมาวางไข่แล้ว มันยังต้องผจญกับเจ้าหมีกริซลี ที่มาดักรอจับเหยื่ออยู่บริเวณน้ำตกด้วย โดยเฉพาะอาทิตย์ที่ ๒ และ ๓ ของเดือนซึ่งปลาชุกชุม ก็อาจมีหมีมากกว่า ๒๕ ตัวมาหากินบริเวณนี้ อย่างไรก็ตาม จะมีหมีเพียงสองตัวเท่านั้น ที่จะมานั่งรอหากินอยู่บนน้ำตก เป็นที่น่าแปลกว่าตลอดความกว้างของตัวน้ำตก จะมีเพียงจุดเดียวซึ่งกว้างประมาณ ๕ เมตรที่ปลาแซลมอน จะกระโดดขึ้นมา และที่จุดนี้ก็จะมีหมีเพียงสองตัวเท่านั้น ที่จะมานั่งอ้าปากรองับแซลมอนเคราะห์ร้าย ที่จะโดดลงมาในปากกว้าง ๆ ของมัน ถ้ามีหมีจำนวนมากกว่านั้น ก็จะต้องมีการต่อสู้แย่งชิงพื้นที่กัน โดยตัวที่เล็กกว่า ก็เพียงถอยหนีไปบริเวณน้ำตกด้านล่าง ซึ่งหมีส่วนใหญ่หากินอยู่

การผสมพันธุ์ก็เกิดขึ้นในช่วงฤดูกาลนี้เช่นกัน โดยหมีตัวผู้ และตัวเมียจะอาศัยอยู่ด้วยกัน เป็นเวลาประมาณหนึ่งสัปดาห์ และจะผสมพันธุ์วันละหลายครั้ง จนกระทั่งแม่หมีตั้งท้อง ตกปลายเดือนกรกฎาคม ปลาเริ่มน้อยลง หมีเริ่มหากินห่างน้ำตก บ้างก็อพยพตามปลา ไปยังทะเลสาบบรู๊กส์ หรือไม่ก็กลับไปยังทะเลสาบ Naknek ที่เหลือก็ออกหากินไกลออกไป พอเดือนตุลาคมหลังจากปลาแซลมอนวางไข่แล้ว มันจะเปลี่ยนสีเป็นสีแดง และเริ่มตาย หมีจะกลับมาจับปลากินอีกครั้ง ซึ่งช่วงนี้การจับปลากลายเป็นเรื่องง่าย หมีจะกินปลา และสะสมเป็นไขมัน ไว้สำหรับการจำศีลในช่วงฤดูหนาว ราวเดือนพฤศจิกายน เริ่มด้วยหมีที่เริ่มตั้งท้อง ตามด้วยแม่หมีและลูก ๆ และหมีที่มีอายุมากกว่าตามลำดับ หมีกริซลีจะใช้เวลาจำศีลนาน ๕-๗ เดือน โดยจำศีลอยู่ตามภูเขาที่อยู่รอบ ๆ อุทยานฯ แม่หมีที่ตั้งท้องจะออกลูกราวเดือนกุมภาพันธ์ และตกลูกครั้งละ ๑-๔ ตัว แต่โดยเฉลี่ยจะตกลูกครั้งละ ๒ ตัว
แต่ละวัน กิจกรรมที่นี่ดำเนินไปไม่แตกต่างกันมากนัก จะโทษดินฟ้าอากาศสักหน่อยก็คงไม่เป็นไร เพราะเท่าที่ได้พูดคุยกับคนที่มาที่นี่แล้วหลายครั้ง ทุกคนเห็นตรงกันว่าครั้งนี้สภาพอากาศแย่ที่สุด เพราะมีฝนตกแทบทุกวัน แต่ครั้นถามตัวเองว่าพลาดอะไรบ้าง หรือรู้สึกอย่างไรกับการมาครั้งนี้ ก็พบคำตอบว่าประสบการณ์ที่ได้รับ หรือสิ่งที่ได้พบนั้น มากเกินกว่าที่คาดไว้ แม้ว่าจะเจอฝนบ้างหรือต้องมารอ bear traffic นานเป็นชั่วโมงก็ไม่ได้รู้สึกว่า เป็นเรื่องเสียเวลาแต่อย่างใด ที่นับว่าพลาดไปจริง ๆ ก็คือการที่ไม่ได้ไป Valley of Ten Thousand Smokes ซึ่งเป็นจุดที่เคยเกิดภูเขาไฟระเบิดครั้งใหญ่ในปี ค.ศ. ๑๙๑๒ (ใหญ่เป็นสองเท่าของการระเบิดในปี ค.ศ. ๑๘๘๓ ที่กรากะตัว ประเทศอินโดนีเชีย) นับเป็นจุดที่น่าสนใจสำหรับการศึกษา ถึงการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลก

   ผมยอมรับว่าคงเป็นเพราะอากาศ จึงทำให้มัวแต่หมกมุ่นอยู่กับการถ่ายรูปหมี บริเวณน้ำตกให้มากที่สุด ยิ่งวันหลัง ๆ ที่ปลาแซลมอนลดน้อยลงตามลำดับ การเก็บภาพ "ปลากระโดดเข้าปากหมี" จึงเป็นเรื่องยากขึ้น ทั้งนี้อาจเป็นเพราะว่า ปีนี้ปลามาเร็วกว่าปรกติ คือแทนที่จะเป็นสัปดาห์ที่ ๒ และ ๓ ก็กลับกลายเป็นสัปดาห์แรก และสัปดาห์ที่ ๒ ไป การคาดการณ์ล่วงหน้า เพื่อมาที่นี่ให้ตรงกับช่วงที่ปลาแซลมอนขึ้นมาวางไข่พอดีนั้น เป็นเรื่องยาก เพราะการจองที่พัก บริเวณที่ตั้งแคมป์ จะต้องจองล่วงหน้านานถึงห้าเดือน และอนุญาตให้อยู่ได้นานที่สุด เพียงสัปดาห์เดียวเท่านั้น เพราะฉะนั้นการที่ได้มาเห็นภาพปลาแซลมอนตัวแล้วตัวเล่า โดดหายผลุบเข้าไปในปากหมี เป็นเวลาอย่างน้อยสองถึงสามวัน ในช่วงที่ปลาชุกชุม ก็ทำให้ผมรู้สึกว่า การมาคราวนี้คุ้มค่าเกินกว่าที่คิดไว้
   ว่าถึงการเดินทาง หลายคนมักจะถามอย่างแปลกใจ เมื่อรู้ว่าผมเดินทางมาอะแลสกาตามลำพัง ที่จริงแล้วการมาที่นี่คนเดียว ไม่ถือเป็นเรื่องแปลก โดยเฉพาะกับช่างภาพ ครั้งนี้ผมได้พบนักเดินทาง ที่ออกท่องเที่ยวมาตามลำพัง หลายต่อหลายคน ตั้งแต่เชอโรล หญิงร่างใหญ่อายุ ๔๕ ปีจากแองเคอเรจ, ซินดี้ หญิงรูปร่างเล็กวัย ๕๐ ปีซึ่งแบกเลนส์ใหญ่ที่สุด (Nikon ๖๐๐ มม.) มาจากโคโลราโด, ดอน ทนายความจากเมืองบอสตัน, ไมก์ ช่างภาพจากฟลอริดา และโทรุ ช่างภาพมืออาชีพ จากประเทศญี่ปุ่นซึ่งมาที่นี่เป็นครั้งที่ ๔
   การเดินทางหรือท่องเที่ยวเพียงคนเดียว ไม่ใช่เรื่องยาก แถมยังดี ตรงที่อยากทำอะไร อยากใช้เวลานานเท่าไหร่ ที่ไหน ก็ไม่มีใครมาคอยเร่งรัด โดยเฉพาะการถ่ายภาพ ซึ่งนับว่าเป็นเรื่องละเอียดอ่อน นอกจากนั้นยังเป็นโอกาสให้เราได้พบปะ พูดคุยแลกเปลี่ยนประสบการณ์กับคนแปลกหน้า ซึ่งก็ไม่ใช่เรื่องยากที่จะทำความรู้จัก เพราะคนที่ดั้นด้นข้ามน้ำข้ามทะเล มาเพื่อจุดประสงค์เดียวกัน ก็ย่อมมีความคิดความอ่านคล้ายกัน ดังนั้นเพียงเวลาไม่นานที่ได้พบเห็น เพียงไม่กี่ประโยคที่พูดคุย จากคนแปลกหน้าต่างถิ่น ก็กลับกลายเป็นเพื่อนต่างชาติ ที่คุ้นเคยกันได้อย่างรวดเร็ว ทั้งยังอาจได้พึ่งพาอาศัยกันในอนาคต

   สำหรับคนตะวันออกอย่างเรา ก็อาจจะเจอคำถามประเภทว่า "คุณมาจากไหน ?" บ่อยอยู่สักหน่อย สามสี่วันแรกก่อนที่โทรุจะมาถึง ผมเป็นช่างภาพเพียงคนเดียว ที่ผมดำผิวเหลือง จึงต้องคอยตอบคำถามนี้อยู่หลายครั้ง เมื่อบอกว่ามาจากเมืองไทย แทบทุกคนบอกว่า "ฉันชอบอาหารไทย" จากนั้นก็ต้องสนทนาว่าด้วยอาหารไทยกันอยู่พักใหญ่ ก่อนที่จะเริ่มเรื่องอื่น ๆ โดยเฉพาะผัดไทย อาหารจานเด่นที่สุด ในบรรดาอาหารไทยทั้งมวล...
   วันสุดท้ายก่อนกลับ ผมตื่นแต่เช้า เพราะต้องเก็บเต็นท์ และอุปกรณ์หลายอย่างลงกระเป๋า และขนสัมภาระมายังที่ทำการฯ สัมภาระเหล่านี้ จะถูกส่งกลับไปกับเครื่องบินที่ว่างในช่วงสาย ๆ ของวัน
   ตกสาย ฟ้าเริ่มเปิด ท้องฟ้าเป็นสีคราม แทบจะไร้หมู่เมฆ ผมนัดดอน เพื่อนช่างภาพอีกคน และคู่สามีภรรยา-แฟรงก์ และเคต ออกเดินลุยลำน้ำกัน ดอนเป็นทนายความมาจากเมืองบอสตัน ส่วนแฟรงก์และเคต ปลดเกษียณแล้ว ทั้งคู่ออกเดินทางท่องเที่ยวไปทั่วอเมริกา ไม่มีบ้านอยู่เป็นหลักแหล่ง มีเพียง motorhome ที่ใช้เป็นยานพาหนะและที่พัก
   เราเช่าชุดนักตกปลาซึ่งกันน้ำ และความเย็นสูงเทียมอก แบกขาตั้งกล้อง และอุปกรณ์ซึ่งหนักกว่าคันเบ็ดหลายเท่าขึ้นบ่า พวกเราเริ่มเดินเลาะลุยทุ่งหญ้าข้างทาง ก่อนถึง low platform ซึ่งไม่มีทางให้เดิน พื้นดินเหนียวแฉะให้ความรู้สึกเหมือนเดินอยู่ในนาข้าว หากแต่หญ้ารกสูงเทียมหัว กว่าจะพ้นเขตทุ่งถึงริมน้ำ ก็เล่นเอาเหงื่อตก นักตกปลาพ่อลูกเหวี่ยงเบ็ดอยู่ริมน้ำ สายน้ำใสจนเห็นตัวปลา
   พวกเราเดินหลบสายเบ็ดเลาะริมน้ำไปเรื่อย ๆ จนพบแม่เป็ดและลูก ๆ สามตัวนอนอาบแดดในกอหญ้าริมตลิ่ง เสียงชัตเตอร์ของเราทำเอาแม่เป็ดตกใจ ทุกคนเลยตัดสินใจเดินหลบแม่เป็ด และลูก ๆ ไปอีกทาง เมื่อถึงช่วงหนึ่งซึ่งมีสายน้ำกั้นขวาง และเราต้องหาทางข้ามไป น้ำดูนิ่ง แต่ไม่แน่ใจว่าลึกเกินหน้าอกหรือเปล่า ผมจึงต้องเป็นคนอาสาหาจุดข้ามลำน้ำ เนื่องจากตัวเล็กที่สุด

   เมื่อก้าวลงน้ำครั้งแรกรู้สึกแปลก เพราะไม่คุ้นเคยกับชุดกันน้ำที่ใส่ รู้สึกประหลาดกับการเดินลงน้ำสูงเทียมเอวโดยที่ตัวไม่เปียก เมื่อพบจุดข้ามซึ่งน้ำลึกสุด เกือบถึงอกก็เดินกลับมาบอกคนอื่น ๆ และนำกลับไปยังจุดที่ทำเครื่องหมายไว้ ก่อนจะลงลุยน้ำอีกครั้ง โดยแบกขาตั้งกล้อง ซึ่งติดกล้องและเลนส์ตัวใหญ่ขึ้นบ่า การข้ามน้ำคราวนี้จึงต้องระวังมากขึ้นเป็นพิเศษ
   เราหยุดพักบริเวณโค้งน้ำ ท้องฟ้า ภูเขา และสายน้ำในวันนี้ดูสดใสกว่าทุกวัน เราพบนักตกปลาสองคน เหวี่ยงเบ็ดอยู่กลางสายน้ำ ทิวทัศน์ที่ได้พบเห็นในวันนี้ รวมทั้งในหลายวันที่ผ่านมา ทำให้ผมไม่แปลกใจเลยว่า เหตุใดจึงมีนักตกปลาจำนวนมาก ข้ามน้ำข้ามทะเลมาตกปลาถึงที่นี่ ...เหตุผลของพวกเขา คงไม่ต่างกับช่างภาพอีกหลายคน รวมทั้งผมที่ดั้นด้นมาถ่ายภาพถึงที่นี่เช่นเดียวกัน
   เราเผชิญหน้ากับหมีตัวแรก ไม่ห่างจากจุดข้ามน้ำมากนัก ขณะที่เรากำลังเดินขึ้นเหนือ เจ้าหมีตัวนี้กำลังขะมักเขม้นอยู่กับการดำน้ำหาปลา เห็นหลังโผล่พ้นน้ำมุ่งมายังทิศที่เรายืนอยู่ ทุกคนกางขาตั้งกล้อง เตรียมพร้อมที่จะถ่ายภาพ เจ้าหมีหากินใกล้เข้ามาเรื่อย ๆ โดยไม่สนใจเสียงชัตเตอร์ที่ดังขึ้นเป็นระยะ เนื่องจากผมตัวเล็กสุด ก็เลยต้องอยู่หน้าสุด ตลอดเวลาที่ถ่ายภาพ จึงต้องคอยละสายตาจากช่องมองภาพ เงยหน้ามาดูภาพจริงเป็นระยะ เพื่อสังเกตระยะห่างระหว่างเรากับหมี
    ดูเหมือนว่าเจ้าหมีน้อยจะไม่สนใจกลุ่มคนตรงหน้าเอาเสียเลย ยังคงดำน้ำใกล้เข้ามาใกล้เรื่อย ๆ จนกระทั่งอยู่ห่างจากเรา ประมาณครึ่งหนึ่งของกฎที่วางไว้ เพื่อนช่างภาพข้างหลัง เริ่มถอยห่าง และเตือนให้ผมหยุดถ่าย หากแต่ภาพที่ปรากฏในกล้องช่างงดงามยิ่งนัก ผมถ่ายรูปเพลินจนเจ้าหมีเขยิบเข้าใกล้ เกือบจะล้นช่องมองภาพ พอละสายตาจากกล้อง ก็พบว่าหมีอยู่ห่างออกไปเพียง ๑๐ หลาโดยที่ไม่มีอะไรมาขวางกั้นเลย น่าแปลกที่ไม่ได้รู้สึกกลัว คงเป็นเพราะดูจากพฤติกรรมเจ้าหมีแล้ว มันไม่ได้สนใจอะไร กับกลุ่มเราแม้แต่น้อย ยังคงดำน้ำหาปลาไปเรื่อย ๆ ก่อนจะหันไปทางทิศอื่นในที่สุด

   พวกเราข้ามลำน้ำอีกครั้ง เพื่อไปยังเกาะกลาง น้ำเชี่ยวและกว้างกว่าคราวที่แล้ว ผมต้องใช้มือข้างขวาแบกกล้องไว้บนบ่า ส่วนแขนซ้ายคล้องกับเคต เพื่อช่วยให้การเดินข้ามน้ำง่ายขึ้น เกาะกลางน้ำใหญ่ปกคลุมไปด้วยพงหญ้ารกสูงท่วมหัว เราจึงต้องช่วยกันตะโกน "Hey bear !" เสียงดังแข่งกับเสียงน้ำ เพราะเกรงว่าอาจจะมีหมีนอนหลบอยู่ในพงหญ้า เมื่อเดินพ้นช่วงกลางเกาะ เราก็ได้ยินเสียงความเคลื่อนไหวบางอย่าง ครั้นหันหลังไปดู ก็พบหมีตัวหนึ่งวิ่งพรวดลงน้ำ ทำให้ใจหายไปตาม ๆ กัน
    พวกเราหยุดพักบริเวณหน้าเกาะ ดื่มด่ำกับภาพวิวทิวทัศน์อันงดงามอยู่ครู่ใหญ่ จึงสังเกตเห็นว่าด้านหน้าของเรา มีหมีตัวหนึ่งกำลังเดินหากิน ใกล้เข้ามาเรื่อย ๆ แถมยังมีอีกตัวหนึ่งโดดลงน้ำตามมาข้างหลัง เราแบ่งหน้าที่กันโดยอัตโนมัติ คือพวกเราช่างภาพถ่ายรูปหมีตัวหน้า ส่วนเคตทำหน้าที่คอยระวังหลัง เราคุกเข่าถ่ายรูป เพราะต้องการภาพมุมต่ำ โดยมีเจ้าหมีสองตัว หากินใกล้เข้ามาเรื่อย ๆ จนดูคล้ายกับเราติดอยู่กลางกับดัก ในที่สุดเจ้าตัวที่อยู่ด้านหน้า ก็หากินเข้ามาใกล้ จนเพื่อนช่างภาพต้องเตือนให้ยืนขึ้น โชคดีที่ตัวหลังหากินห่างออกไปแล้ว เรายืนเกาะกลุ่มคล้องแขนกัน เพื่อทำให้พวกเราดูใหญ่ขึ้น และรู้สึกปลอดภัยขึ้น สายตาทุกคู่ และเลนส์ตัวใหญ่อีกสามตัว พุ่งไปยังเจ้าหมีที่อยู่ข้างหน้า ห่างออกไปไม่กี่ก้าว แต่ก็เช่นเดิม เจ้าหมีไม่มีความสนใจในพวกเรา แม้แต่จะหันมามอง มันแค่เดินผ่านไปเฉย ๆ เท่านั้น
   เมื่อเดินผ่านไปอีกหนึ่งคุ้งน้ำ เราก็ได้ยินเสียงคุ้นหู "Hey bear !" ดังมาจากทางเดินในป่า ที่เราเดินผ่านกันมาทุกวัน ทุกคนยิ้มให้กัน ความรู้สึกในวันที่มาถึงที่นี่ใหม่ ๆ กับตอนนี้ดูแตกต่างกันลิบลับ ความกลัวและความหวาดระแวง หายไปแม้ไม่มีเจ้าหน้าที่พกปืนเดินนำหน้า และไม่มี trail ให้เดินตาม

เมื่อเราข้ามสายน้ำเชี่ยวพ้นคุ้งน้ำอีกครั้ง ก็ได้ยินเสียงน้ำตก ทุกคนดีใจกันยกใหญ่ รีบจ้ำไปยังกลางลำน้ำ ซึ่งมีเนินทรายที่เราคาดว่าจากจุดนั้น จะสามารถมองเห็นน้ำตกได้ ซึ่งก็จริงตามนั้น ภาพที่เห็นตรงหน้า คือน้ำตกที่กั้นขวางกลางลำน้ำ หมีหลายตัวยังคงหากินอยู่ด้านล่าง เรามองเห็น viewing platform อยู่ทางซ้ายมือ มีคนยืนอยู่เต็ม นึกถึงภาพที่เราเคยมองมาจากจุดนั้น เป็นภาพธารน้ำตก ที่มีหมีใหญ่น้อยดำน้ำหาปลา โดยมีฉากหลังเป็นทิวสนเเละเขาสูง ตอนนี้คนที่มองมาจาก platform ก็คงเห็นภาพคล้าย ๆ กัน เพียงแต่เพิ่มกลุ่มช่างภาพอีกสี่คน ยืนอยู่กลางสายน้ำไกลออกไป
พวกเราดื่มด่ำกับความงามของธรรมชาติ อยากให้เวลาหยุดอยู่ตรงนี้ มารู้ตัวว่าถึงเวลาต้องกลับ ก็เมื่อนาฬิกาที่ตั้งเวลาไว้ร้องเตือน เราถ่ายรูปสุดท้ายร่วมกันเป็นที่ระลึก เคตนั่งแช่อยู่กลางสายน้ำ โดยมีหมีซึ่งหากินอยู่ไม่ไกลนักเป็นฉากหลัง...

หกโมงเย็น เครื่องบินโดยสารเที่ยวสุดท้ายของวัน ก็ทะยานขึ้นเหนือทะเลสาบ Naknek เรามองไปนอกหน้าต่างเป็นการสั่งลา ทะเลสาบ Naknek ทอดตัวอยู่เบื้องล่าง ถัดไปเป็น low platform จากนั้นเครื่องก็บินขนานไปตามน้ำตกบรู๊กส์ แลเห็นผู้คนบน viewing platform รวมทั้งหมีหลายตัวที่หากินบริเวณน้ำตกได้ถนัดตา...
ความทรงจำและประสบการณ์อันแสนวิเศษดูจะหวนกลับมาอีกครั้ง พร้อม ๆ กับที่น้ำตกบรู๊กส์เบื้องล่างค่อย ๆ หายลับไปในหมู่แมกไม้

ข้อมูลการเดินทาง

   Katmai National Park ตั้งอยู่ทางตอนใต้ด้านตะวันตก ของอะแลสกา ห่างจากแองเคอเรจ เมืองใหญ่ที่สุดของอะแลสกาไปราว ๒๙๐ ไมล์ (ทางอากาศ) นับเป็นอุทยานแห่งชาติ ที่ยังไม่ถูกคุกคามจากภายนอกมากนัก อาจเนื่องจากยังไม่มีถนนหนทางไปถึง ในแต่ละปีจะมีนักท่องเที่ยวเพียง ๕ หมื่นคน โดยแทบทั้งหมด จะมาที่นี่ในช่วงฤดูร้อน เพียงสองเดือนเท่านั้น
   Katmai National Park ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ ๒ ธันวาคม ค.ศ. ๑๙๘๐ มีเนื้อที่ ๔,๐๙๐,๐๐๐ เอเคอร์ นับเป็นถิ่นที่มีประชากรหมีกริซลีมากที่สุด ในทวีปอเมริกาเหนือ และยังเป็นสถานที่ตกปลาเทร้าส์ และแซลมอนชื่อดัง ติดอันดับโลกด้วย นอกจากนี้ในบริเวณอุทยานฯ ยังมีภูเขาไฟที่ยังไม่มอดดับอยู่ถึง ๑๕ แห่ง
   การเดินทาง : เดินทางโดยเครื่องบินจากแองเคอเรจ ไปยังคิงแซลมอน ระยะทาง ๒๙๐ ไมล์ โดยในช่วงเดือนมิถุนายน- วันที่ ๑๐ สิงหาคมจะมี Flote Planes บินต่อไปยังบรู๊กส์แคมป์ ระยะทาง ๓๓ ไมล์ ใช้เวลาประมาณ ๒๐ นาที หรือไปทางเรือจากเลกแคมป์ (Lake Camp-ห่างจากคิงแซลมอน ๙ ไมล์) ล่องตามลำน้ำ Naknek ตรงไปยังบรู๊กแคมป์ ใช้เวลาประมาณ ๒ ชั่วโมง