ปราสาทตาเมือนธม จังหวัดสุรินทร์ ประดิษฐานพระสยัมภูวลึงค์ ไว้ภายใน

    ที่อยู่ในการสังเกตของข้าพเจ้า ในที่นี้ก็คือปราสาทตาเมือนธม ในเขตอำเภอกาบเชิง จังหวัดสุรินทร์แห่งหนึ่ง กับที่พระบาทเวินปลา ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดนครพนมอีกแห่งหนึ่ง
    แห่งแรก คือปราสาทตาเมือนธมนั้น ตั้งอยู่บนโขดหิน ที่เป็นเนินตะพัก ของเทือกเขาพนมดงเร็ก ระหว่างเส้นแบ่งเขตแดนไทย - กัมพูชา ความเป็นเนินตะพักนี้ จะสังเกตไม่เห็น ถ้าหากยืนอยู่ในบริเวณปราสาท ในเขตประเทศไทย เพราะอยู่ในบริเวณที่สูง แต่ถ้าหากเดินลงไป ทางเขตกัมพูชาเล็กน้อย ก็จะแลเห็นความเป็นตะพัก และโขดหินในเขตประเทศไทย คือจะแลเห็นว่า โคปุระของปราสาทตา เมือนธมนั้น หันหน้าลงสู่ที่ราบต่ำเขมร และตั้งอยู่บนตะพักเขาทีเดียว
    จากโคปุระมีทางเดินเข้าไปถึงตัวปรางค์สำคัญ ซึ่งสร้างคร่อมทับ โขดหินศักดิ์สิทธิ์ของตะพักอยู่ พระศิวลึงค์ ที่อยู่ภายในองค์ปรางค์นี้ เป็นแท่งหินธรรมชาติ ที่ถากและเกลาให้เป็นแท่งกลม อีกทั้งมีท่อโสมสูตรต่อจากแท่นศิวลึงค์ ออกไปนอกตัวปราสาท ให้แลเห็นด้วย
    ปรางค์หรือปราสาทประธาน ที่สร้างคร่อมทับโขดหินศักดิ์สิทธิ์ ที่เรียกได้ว่า "สวยัมภูวลึงค์"   นี้ไม่ได้มีขนาดใหญ่ หากเป็นขนาดเล็ก ดูสวยงาม แต่ก่อนเคยมีต้นไม้ขนาดใหญ่ขึ้นโอบไว้ ดูเด่นและสง่าดี ต่อมา ไม่ทราบว่ามีนักโบราณคดีที่ไหน มาทำการบูรณะปราสาทหลังนี้ โดยไม่สังเกต ได้โค่นตัดต้นไม้นี้เสีย   แล้วบูรณะปราสาทไปอย่างที่เข้าใจ โดยมิได้สนใจ ถึงความสัมพันธ์ระหว่าง โขดหินศักดิ์สิทธิ์ และปราสาทประธานแม้แต่น้อย
    ข้าพเจ้าคิดว่า ด้วยความมีอยู่ของโขดหินศักดิ์สิทธิ์ ณ บริเวณนี้เอง ที่ทำให้เกิดการสร้างปราสาทตา เมือนธมขึ้นมา เป็นจุดสำคัญบนเส้นทางคมนาคม ระหว่างที่ราบสูงโคราช กับเขมรต่ำ บนช่องเขาพนมดงเร็ก และจากความสำคัญดังกล่าวนี้ ก็เป็นผลไปถึงการสร้างปราสาทตาเมือน(ปราสาทไบครีม) และปราสาทตาเมือนโต๊จ ซึ่งเป็นธรรมศาลา และอโรคยาศาลขึ้นตามมา ให้เป็นแหล่งชุมชน ที่สำคัญบนเส้นทางคมนาคม
    การค้นคว้า และหาความหมายความสำคัญในเรื่องนี้ จะทำให้แหล่งโบราณสถาน ที่ทางรัฐบาล จัดให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวแห่งนี้ เป็นสิ่งน่าสนใจแก่ผู้ใฝ่หาความรู้ อีกไม่น้อยทีเดียว

เขาวงกฎ เป็นเขาศักดิ์สิทธิ์ ในเขตอำเภอบ้านหมี่ มาแต่สมัยทวารวดี แต่ถูกทำลาย เพราะคนระเบิด เอาหินมาทำปูน

กลับไปอ่านหน้าแรกคลิกที่นี่