ประชานิยมกับสังคมคาร์บอนต่ำ

เมื่อไม่กี่เดือนที่ผ่านมา รัฐบาลฝรั่งเศสได้ประกาศนโยบายด้านพลังงานที่สำคัญประการหนึ่งซึ่งถือเป็นจุดหัวเลี้ยวหัวต่อสำคัญของประเทศฝรั่งเศส

กล่าวคือรัฐบาลฝรั่งเศสได้อนุมัติงบประมาณจำนวนเกือบ 5 แสนล้านบาทเพื่อลงทุนในการสร้างอภิมหาโปรเจคผลิตพลังงานไฟฟ้าด้วยระบบกังหันลมนอกชายฝั่งทะเลเป็นการยืนยันว่า จากนี้เป็นต้นไป ฝรั่งเศสจะเดินหน้าการผลิตไฟฟ้าทางเลือกเพื่อลดปัญหาการปล่อยก๊าซเรือนกระจก จากการผลิตไฟฟ้าด้วยก๊าซหรือน้ำมัน และขณะเดียวกัน ก็ลดการใช้พลังงานไฟฟ้าจากโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ด้วย

ฝรั่งเศสประกาศว่าจะมีส่วนในการลดโลกร้อนอย่างจริงจัง โดยใช้พลังงานสะอาด

อีกประมาณ 4 ปีข้างหน้า กังหันลมขนาดยักษ์จำนวนกว่า 1,200 แห่งตลอดแนวชายฝั่งทะเลด้านเหนือและด้านตะวันตกของประเทศจะผลิตกระแสไฟฟ้าเข้าสู่ระบบได้ประมาณ 3,000 เมกกะวัตต์ คิดเป็นร้อยละ 4 ของปริมาณไฟฟ้าทั้งประเทศ และตั้งเป้าหมายว่าอีก 9 ปีข้างหน้าการผลิตไฟฟ้าด้วยพลังงานลมจะได้กระแสไฟฟ้าประมาณร้อยละ 23 ของปริมาณการผลิตไฟฟ้าทั้งประเทศ

ที่ผ่านมาฝรั่งเศสมีความเชื่อเสมอว่า “พลังงานคืออำนาจ”  และเป็นเวลาร่วมครึ่งศตวรรษแล้วตั้งแต่สมัยชาร์ลส์ เดอโกล เป็นประธานาธิบดีฝรั่งเศสเป็นประเทศที่ผลิตไฟฟ้าจากพลังงานนิวเคลียร์อันดับต้น ๆของโลก  ร้อยละ 80 ของการผลิตไฟฟ้ามาจากพลังงานนิวเคลียร์

เมื่อสถานการณ์เปลี่ยนไป  โลกร้อนเป็นปัญหาใหญ่ของโลกประกอบกับเหตุการณ์โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ระเบิด จากสึนามิในเมืองฟูกูชิมา ประเทศญี่ปุ่น  ฝรั่งเศสยังยืนยันว่าพลังงานคืออำนาจ แต่ที่มาของพลังงานได้เปลี่ยนแปลงไปแล้ว

พลังงานสะอาดและการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกคือคำตอบในอนาคตของประเทศแห่งหนึ่งที่มีขนาดพื้นที่ประชากรและรสชาติความอร่อยของอาหารใกล้เคียงกับประเทศไทย

และวันที่ 22 กันยายนของทุกปีทั่วโลกได้กำหนดให้เป็น “วันปลอดรถ ลดโลกร้อน”  หรือ CAR FREE DAY  ซึ่งมีผู้คนมากกว่า 100 ล้านคน จาก 1,500 เมืองทั่วโลก จะร่วมกันรณรงค์ลดการใช้รถลดการใช้พลังงาน ลดภาวะวิกฤติโลกร้อน

แต่ที่ประเทศไทย เมื่อพรรคเพื่อไทยได้จัดตั้งรัฐบาลได้ไม่กี่วันยังไม่ได้ประกาศจุดยืนด้านพลังงานว่าจะไปในทิศทางใด ไม่มีจุดยืนด้านสิ่งแวดล้อม เรื่องปัญหาโลกร้อนอย่างชัดเจน   ได้ประกาศลดราคาน้ำมันเบนซิน 91 95 และน้ำมันดีเซลลงอย่างฮวบฮาบถึงลิตรละ 6-7 บาท  ส่งผลให้ผู้คนแห่กันมาเติมน้ำมันเบนซินและน้ำมันดีเซลจนขาดตลาดทันที และคาดว่าจะเป็นแรงจูงใจมหาศาลให้ผู้คนหันมาใช้น้ำมันเหล่านี้อย่างฟุ่มเฟือยอีกครั้งหนึ่ง

นักสังเกตการณ์หลายคนเห็นพ้องกันว่า การจราจรในเมืองหลวงที่เคยติดหนักอยู่แล้ว แทบจะเป็นอัมพาตไปอีกหลายวันหลังจากผู้คนแห่ไปเติมน้ำมันกันอย่างล้นหลาม

นอกจากจะทำให้เงินอุดหนุนกองทุนน้ำมันหายไปเดือนละ 6,000 กว่าล้านบาทแล้ว  รัฐบาลได้สร้างแรงจูงใจให้ผู้คนหันมาใช้รถยนต์ส่วนตัวกันมากขึ้นสวนทางกับการแก้ปัญหาจราจร และสวนทางกับนโยบายการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก  เพื่อหวังเอาใจคนจำนวนหนึ่งตามนโยบายประชานิยม

ดร.ธงชัย พรรณสวัสดิ์ ประธานสถาบันสิ่งแวดล้อมไทยได้กล่าวว่า

“ในช่วง 48 ชั่วโมงภายหลังราคาน้ำมันเบนซิน และดีเซลลดลง มีคนแห่ไปเติมน้ำมันดังกล่าวส่งผลให้ปริมาณ คาร์บอนไดออกไซด์ในชั้นบรรยากาศสูงขึ้นถึง 3,544 ตันทั่วประเทศ วัดจากการเผาไหม้ของน้ำมันเบนซินเท่านั้น ไม่รวมดีเซล เข้าใจว่าหากรวมเอาน้ำมันดีเซลเข้าไปด้วย ปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์จะสูงมากกว่านี้แน่นอน ทั้งนี้จากข้อมูลการใช้น้ำมันรวมก่อนประกาศ มาตรการนี้ เดือน กรกฎาคม 2554   พบว่า ปริมาณการใช้ เบนซีน 91 และ 95 อยู่ที่ 7.49 ล้านลิตรต่อวัน แก๊สโซฮอล์ 91 และ 95 อยู่ที่ 12 ล้านลิตรต่อวัน ดีเซล อยู่ที่ 51.20 ล้านลิตรต่อวัน หลังจากประกาศ ทำให้ยอดการใช้เบนซินเพิ่มขึ้น แต่ปริมาณการใช้แก๊สโซฮอล์ลดลงส่งผลต่อสถานการณ์ดังกล่าว”

คนจำนวนมากคงทราบดีว่า น้ำมันแก๊สโซฮอล์ทั้ง 95 และ 91  มีส่วนผสมของเอทานอลไม่เกินร้อยละ 10 รถยนต์ระบบหัวฉีดสามารถใช้แทนน้ำมันเบนซินได้ทันทีโดยไม่จำเป็นต้องดัดแปลงเครื่องยนต์เลย

น้ำมันแก๊สโซฮอล์ถือเป็นพลังงานทางเลือกที่เริ่มได้รับความนิยมอย่างมากในประเทศต่างๆ แทบทุกทวีปทั่วโลก เช่น อเมริกา แคนาดา บราซิล เคนยา ปารากวัย สเปน สวีเดน ออสเตรเลีย จีน ฯลฯ เนื่องจากเป็นพลังงานที่มีผลดีหลายอย่างเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม อีกทั้งยังผลิตจากวัตถุดิบธรรมชาติ อาทิ อ้อย กากน้ำตาล และมันสำปะหลัง ซึ่งล้วนแต่สามารถจัดหาและปลูกขึ้นได้ใหม่ในเวลาอันสั้น

นับเป็นเวลาร่วมสิบกว่าปีแล้ว รัฐบาลหลายยุคที่ผ่านมาได้พยายามผลักดันและรณรงค์ให้ผู้คนหันมาใช้แก๊สโซฮอล์ เพื่อเป็นการลดการใช้น้ำมัน และถือเป็นพลังงานสะอาดลดการเผาไหม้เชื้อเพลิง ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกขึ้นชั้นบรรยากาศของโลก ในขณะเดียวกัน ก็เป็นการสร้างงานให้กับเกษตรกรชาวไร่อ้อย มันสำปะหลัง วัตถุดิบสำคัญในการผลิตเอทานอล

แต่ดูเหมือนไม่มีใครตั้งคำถามกับรัฐบาลดัง ๆ ถึงจุดยืนในเรื่องนโยบายพลังงานอย่างจริงจัง ว่าจะเดินไปในทิศทางใด หลังจากที่ผ่านมา รัฐบาลส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกพืช และสนับสนุนให้เอกชนตั้งโรงงานผลิตเอทานอลมาโดยตลอด  ความไม่แน่นอนของนโยบายพลังงานส่งผลให้ราคาพืชอ้อย มันสำปะหลังตกลงอย่างกระทันหัน

และภายในเดือนหน้า รัฐบาลประกาศจะลดภาษีให้กับรถยนต์คันแรก ยิ่งเป็นการสร้างแรงจูงใจให้คนซื้อรถยนต์ส่วนตัวกันมากขึ้น  ส่งเสริมให้คนใช้น้ำมัน สวนทางกับนโยบายสังคมคาร์บอนต่ำโดยสิ้นเชิง  กล่าวคือ นับแต่นี้เป็นต้นไปสังคมไทยที่ปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ขึ้นสู่ชั้นบรรยากาศปีละ 350 ล้านตัน จะต้องไม่เพิ่มปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์สู่ชั้นบรรยากาศอีกต่อไปมีแต่จะทำให้ก๊าซเรือนกระจกลดลงเท่านั้น

สังคมคาร์บอนต่ำ หรือ Low Carbon Society มีความหมายตรงตัว ไม่ได้ซับซ้อนอะไร กล่าวคือเป็นสังคมที่ ผู้คน ส่วนใหญ่หันมาร่วมมือกันลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนในทุกรูปแบบหรือในกิจกรรมต่างๆ
ที่เกิดจากการดำรงชีวิตปกติ  โดยเฉพาะน้ำมัน เพื่อจะได้อยู่ร่วมกันในสังคมที่มีคุณภาพชีวิตที่ดี และเป็นปณิธานที่ประเทศทั่วโลกได้ให้สัตยาบันเอาไว้แล้ว

ที่ผ่านมารัฐบาลญี่ปุ่นได้รณรงค์ให้คนในประเทศลดการใช้ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้ถึงปีละ2 ล้านกว่าตัน ตามนโยบายสังคมคาร์บอนต่ำ

แต่สำหรับประเทศไทย นโยบายประชานิยมลด แลก แจก แถม ดูจะติดจรวดทิ้ง สังคมคาร์บอนต่ำไปไกลลิบอย่างไม่เห็นฝุ่น

มติชน  11 กันยายน 2554