ทุกครั้งที่มีโอกาสไปต่างประเทศ สิ่งหนึ่งที่ทำเป็นประจำคือการติดตามภรรยาไปเดินสำรวจภูเขาสูง เพื่อหาดอกไม้ในระดับความสูงที่เรียกว่า อัลไพน์
อัลไพน์ เป็นลักษณะภูมิประเทศอากาศหนาวจัด ส่วนใหญ่อยู่บนภูเขาสูง อากาศหนาวรุนแรงขนาดต้นไม้ใหญ่หรือไม้พุ่มไม่สามารถมีชีวิตอยู่รอดได้
ภูมิประเทศบ้านเรา ไม่มีภูมิประเทศหนาวจัดแบบอัลไพน์ แต่มีลักษณะใกล้เคียงกันที่เรียกว่า ซับอัลไพน์ อาทิยอดดอยอินทนนท์ หรือยอดดอยเชียงดาว ที่มีความสูงประมาณ 2,500 เมตร ซึ่งความสูงระดับที่เรียกว่าอัลไพน์นั้น แตกต่างไปตามระดับของเส้นรุ้ง หากอยู่บริเวณซีกโลกเหนือขึ้นไป ความสูงในระดับอัลไพน์ก็อาจจะไม่สูงมาก
เมื่อไม่นานมานี้ เรามีโอกาสไปเดินบนเทือกเขาแอลป์ในประเทศออสเตรีย เราผ่านระดับความสูงของป่าไม้สน พอไต่ความสูงขึ้นมาอีก มองไปสุดลูกหูลูกตา ไม่มีต้นไม้ใหญ่สักต้น มีแต่เพียง ก้อนหิน หิมะ ธารน้ำแข็งขนาดใหญ่และพืชที่เห็นอยู่ก็มีเพียงพืชล้มลุกตามพื้นดิน
จุดประสงค์ของเราคือการสำรวจพืชล้มลุกที่ชูช่อออกดอก ที่เรียกรวมกันว่า ดอกไม้อัลไพน์เพียงปีละครั้งในฤดูร้อน เป็นความงามของสิ่งมีชีวิตเล็ก ๆ ตามพื้นดิน ที่หลายคนมองข้ามไป เพราะเห็นแต่ภูเขาสูงแต่ละเลยรายละเอียดเล็ก ๆน้อย ๆ สองข้างทาง
เดินสำรวจสักพัก เราพบดอกไม้อัลไพน์หลายชนิด ทั้งดอกสีม่วง สีแดง สีเหลือง จนบางแห่งเป็นทุ่งดอกไม้นานาชนิดที่ไม่อาจละสายตาไปได้ เพื่อนบางคนยอมรับว่า เขาไม่เคยสนใจดอกไม้เล็ก ๆเหล่านี้ตามพื้นดินมาก่อนเลย ไม่เคยสังเกตเห็นความงดงดามของมัน
เราพยายามตามหา ดอกไม้มหัศจรรย์ชนิดหนึ่ง ที่ถือว่าเป็นพืชสัญลักษณ์ของทุ่งอัลไพน์ เรียกว่า Cushion Plants สักพักจึงเห็นแต่ไกลเป็นพรมหญ้าสีเขียวบนก้อนหิน แต่พอก้มลงไปดูใกล้ชิด มันคือพืชเล็ก ๆ สูงไม่กี่เซนติเมตรจำนวนหลายร้อยต้นอัดแน่นกันจนดูเหมือนพรมสีเขียว มีดอกน้อยสีขาวแซมสีเขียว เห็นความงามของโลกทั้งใบอยู่ต่อหน้าทีเดียว
สิ่งมีชีวิตน้อย ๆ ชนิดนี้ไม่สามารถขึ้นโดด ๆ ได้ แต่เรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกันในความโหดร้ายจากความหนาวเหน็บ ด้วยการอยู่ใกล้ชิดกัน กอดกันเพื่อให้ไออุ่นของกันและกัน ทำให้น้ำไม่เย็นยะเยือกกลายเป็นน้ำแข็งกันหมด มันจึงมีชีวิตอยู่ได้ในอุณหภูมิต่ำมาก ๆ
“รวมกันเราอยู่ แยกกันเราตาย” ดูจะเป็นสติเตือนใจจากการเห็นพืชมหัศจรรย์ชนิดนี้
แต่ที่น่าสนใจไปกว่านั้น พืชเหล่านี้ที่มีขนาดความสูงไม่กี่เซนติเมตร มันกลับมีอายุนับร้อยปีทีเดียว เพราะพืชที่เจริญเติบโตในสภาพอากาศอันหนาวจัด แร่ธาตุอาหารในดินคุณภาพต่ำ ลมแรงตลอดทั้งปี ทำให้มันต้องอดทนและทรหดเป็นพิเศษ ค่อย ๆ ปรับตัวและเติบโตขึ้นช้ามาก ปีหนึ่งอาจจะงอกขึ้นมาไม่กี่มิลลิเมตรเท่านั้น
และหากเราไม่เข้าใจธรรมชาติของพืชเหล่านี้ เดินเหยียบย่ำลงไป ด้วยความรู้ผิด ๆว่า เดี๋ยวมันก็งอกขึ้นมาอีกแบบพืชทั่วไป พืชที่ใช้เวลานับร้อยปีก็อาจจะเสียหายจนยากจะกลับคืนมาได้
นักวิทยาศาสตร์พบว่า หญ้าบางชนิดที่ขึ้นบนเทือกเขาแอลป์ มีความสูงพอๆกับหญ้าคาบ้านเรา แต่มีอายุมากกว่าสองพันปี ตั้งแต่เมื่อครั้งกองทัพโรมันเดินทัพผ่านเทือกเขาแอลป์ และทุกวันนี้มันยังเติบโตขึ้นมาเรื่อย ๆ หากไม่ถูกมนุษย์เหยียบย่ำไปเสียก่อน
ธรรมชาติในระดับอัลไพน์จึงมีลักษณะบอบบางเป็นพิเศษ ไม่ต่างจากพืชเล็ก ๆ หลายชนิดบนยอดดอยอินทนนท์ ที่ใช้เวลานานหลายสิบปีกว่าจะเติบโตได้ แต่หลายครั้งถูกนักท่องเที่ยวเหยียบย่ำด้วยความไม่รู้หรือความคึกคะนอง
พืชที่เติบโตอย่างช้า ๆ กลับมีอายุยืนยาวนานเป็นพิเศษ อาจเป็นบทพิสูจน์ว่า สิ่งมีชีวิตที่ค่อย ๆ เติบโตช้า ๆ แบบ slow life จะมีอายุยืนยาว ขณะที่สิ่งมีชีวิตที่มีอัตราการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว มักจะอายุสั้น
ในทางวิทยาศาสตร์ สาเหตุที่อายุสั้น เพราะหัวใจเต้นเร็ว ทำงานหนักมาตลอด ทำอะไรว่องไวอย่างกระต่าย ก็มีอายุสั้น เฉลี่ย 5 ปี ขณะที่พวก หัวใจเต้นช้า ค่อย ๆ เคลื่อนไหวอย่างเต่า กลับมีอายุยืนยาว เฉลี่ย 350 ปี
ชีวิตเราตอนนี้ก็ hi speed ไปเสียทุกอย่าง ตั้งแต่ตื่นเช้า จนเข้านอน ทุกอย่างต้องด่วน เร็ว ตั้งแต่ fast food fast track fast lane fast life จนดูเหมือนชีวิตจะรีบเร่งตลอดเวลา จนแทบจะไม่รู้ตัวว่า ชีวิตนี้จะด่วนจ๋าเร็วจี๋ไปเพื่ออะไรกันแน่ รู้แต่ว่า ไม่รวดเร็วดั่งใจ เป็นต้องหงุดหงิด เหวี่ยง หรือขี้วีนได้ทุกเมื่อ
ทำอะไรช้า ๆ มั่งก็ได้ครับ อายุจะได้ยืนนาน
