Page 172 - Skd 298-2552-12
P. 172
เคลด็ ลบั การดดู าวดว้ ยตนเอง วันท่ี ๑๗ พฤศจิกายน-๑๖ ธันวาคม ๒๕๔๕ พระอาทิตย์จะ
โคจรอยใู่ นกลมุ่ ดาวราศพี จิ กิ พอหลงั วนั ท ี่ ๑๖ ธนั วาคมไปแลว้
อันท่ีจริงวิธีการดูดาวของชาวบ้านไทยโดยทั่วไปในสมัย พระอาทติ ย์จึงจะโคจรเข้าส่กู ล่มุ ดาวราศีธนู
กอ่ นนน้ั เขาใชจ้ ดจำ� ตำ� แหนง่ ของดวงดาวเอาจากฤดกู าล การ
หาอยู่หากินและประเพณีชีวิต ก่อนรับวิทยาการตะวันตก ๔. เนอื่ งจากกลมุ่ ดาวจกั รราศมี ี ๑๒ กลมุ่ ดงั นนั้ ใน ๑ วนั
คนไทยทส่ี ามารถเขา้ ใจระเบยี บทอ้ งฟา้ ได ้ ดฉิ นั ออกจะมนั่ ใจวา่ ที่มี ๒๔ ช่ัวโมง กลุ่มดาวจักรราศีจะขึ้นพ้นขอบฟ้าตะวันออก
คงมีแต่คนท่ีผ่านการศึกษาคัมภีร์สุริยยาตร์หรือคัมภีร์สารัมภ์ มาใหด้ ทู ลี ะกลมุ่ ในราวทกุ ๒ ชว่ั โมง และบนโคง้ ฟา้ ครง่ึ โลกที่
มาบ้าง ซ่ึงได้แก่พวกโหราจารย์ต่าง ๆ เท่านั้น แต่ความจริง มองเห็นเป็นครึ่งวงกลมวัดจากทิศตะวันออกไปทิศตะวันตกได้
ก็คือการดูดาวไม่ใช่เร่ืองยาก ไม่ต้องเป็นโหราจารย์หรือ ๑๘๐ องศาน้ันจะมองเห็นกลุ่มดาวอยู่ ๖ กลุ่มเสมอ ทั้งโลก
นักดาราศาสตร์ คนธรรมดาทุกคนก็สามารถดูดาวให้เป็นได้ กลม ๆ ๓๖๐ องศา มกี ลมุ่ ดาวจกั รราศ ี ๑๒ กลมุ่ แตล่ ะกลมุ่ จงึ
ดว้ ยหลักเกณฑ์งา่ ย ๆ ดังน้ี มพี น้ื ท่ีกลมุ่ ละ ๓๐ องศา
๑. การเริ่มต้นดูดาวช่วงแรก จ�ำเป็นอย่างย่ิงที่จะต้อง แตแ่ กนโลกเอยี ง วถิ โี คจรของโลกเปน็ วงร ี เราจงึ เหน็ สรุ ยิ -
หนั หนา้ ไปทางทศิ ตะวนั ออก เพราะกลมุ่ ดาวส�ำคญั คอื กลมุ่ ดาว วิถีปัดใต้ในหน้าหนาวและปัดเหนือในหน้าร้อน เพราะโดย
จักรราศีท่ีใช้เป็น “หมาย” ให้รู้จักช่วงเวลาและระเบียบของ ทว่ั ไปพระอาทติ ยไ์ มไ่ ดเ้ ดนิ เปน็ เสน้ ตรงจากตะวนั ออกไปตะวนั ตก
ทอ้ งฟา้ จะเดนิ เคลอื่ นจากตะวนั ออกไปทางตะวนั ตกหมนุ เวยี น ดังนั้นระยะเวลาท่ีดวงอาทิตย์ผ่านเข้าไปในกลุ่มดาวแต่ละราศี
กนั อยทู่ งั้ วนั ทง้ั คนื การหนั หนา้ สทู่ ศิ ตะวนั ออกในชว่ งเรมิ่ ดดู าว ทเ่ี รยี กวา่ “อนั โตนาท”ี จงึ ไมเ่ ทา่ กนั ทำ� ใหค้ วามแคบกวา้ งของ
ก็เพ่ือให้มองเห็นและเข้าใจในทิศทางของกลุ่มดาวต่าง ๆ ที่จะ กลุ่มดาวแต่ละราศีไม่เท่ากัน แม้จะมีพื้นท่ีส่วนตัว ๓๐ องศา
ทยอยผา่ นเสน้ ขอบฟ้าตะวนั ออกขึน้ มานั่นเอง เหมือน ๆ กัน ด้วยเหตุน้ีระยะเวลาที่กลุ่มดาวแต่ละกลุ่ม
ผา่ นเสน้ ขอบฟา้ ตะวนั ออกขน้ึ มาจงึ ไมใ่ ช ่ ๒ ชวั่ โมงทกุ กลมุ่ ดาว
๒. เราต้องรู้จัก “เส้น” สำ� คัญพื้นฐานก่อน ๒ เส้น เส้น มถิ นุ กบั มงั กรนนั้ เพยี งแคร่ าศลี ะ ๗๒ นาท ี สว่ นดาวกนั ยก์ บั ตลุ ย์
แรกคือเส้นทางเดินของดวงอาทิตย์จากทิศตะวันออกไปยังทิศ น้ันกว้างถึงราศีละ ๑๖๘ นาที แต่รวม ๆ ทั้ง ๑๒ จักรราศีที่
ตะวันตก ซ่ึงเรียกว่าเส้นรวิมรรคหรือสุริยวิถี (ecliptic) อีก โผลพ่ น้ ขอบฟา้ ตะวนั ออกขน้ึ มาแลว้ จะได ้ ๒๔ ชว่ั โมงพอด ี เรา
เส้นคือเส้นขอบฟ้า (horizon) ณ จุดตัดของเส้นสุริยวิถีและ จึงมองเห็นกลุ่มดาวจักรราศีเดินเบี้ยวปัดเหนือปัดใต้เช่นเดียว
เส้นขอบฟ้าตะวันออก จะเป็นจุดส�ำคัญซ่ึงเรียกกันในทาง กับวิถีทางเดนิ ของพระอาทิตย์
โหราศาสตร์ว่า “ลัคนา” (Ascendant) โดยพระอาทิตย์และ
หมูด่ าวจกั รราศีทุกกล่มุ จะเคล่อื นพ้นขอบฟ้าขน้ึ มาทจี่ ดุ น้ี ๕. ด้วยหลักคิดนี้ แม้เราน่ังอยู่กลางแดดเปรี้ยง เพียง
ค�ำนวณในใจ เริ่มต้นท่ีกะประมาณว่าในเดือนนี้พระอาทิตย์
๓. ใน ๑ ปีมี ๑๒ เดือน พระอาทิตย์จะโคจรผ่านไปตาม โคจรอยู่กับกลุ่มดาวราศีอะไร ดังเช่นในวันที่ ๓ กันยายน
กลุ่มดาวจักรราศีต่าง ๆ ท้ัง ๑๒ กลุ่ม กลุ่มละ ๑ เดือน โดย พระอาทิตย์โคจรอยู่กับกลุ่มดาวราศีสิงห์ และพระอาทิตย์จะ
พระอาทิตย์จะย้ายราศีในช่วงประมาณกลางเดือน อย่างเช่น ผ่านขอบฟ้าตะวันออกพร้อมดาวราศีสิงห์ในเวลาประมาณหก
โมงเชา้ เมอ่ื อยากรตู้ �ำแหนง่ ของดวงดาวตา่ ง ๆ ในเวลาใดเวลา
๗ . ปมี ะเมีย (ม้า) คูก่ บั หมอ้ การท่ีแผนที่ดาวปีนักษัตรและสัญลักษณ์ประจำ� ราศีใน
สัญลกั ษณ์ประจ�ำราศีกมุ ภ์ วงกลมชน้ั ท ี่ ๕ นไี้ ดเ้ รม่ิ ตน้ ปชี วดทร่ี าศสี งิ ห์ นา่ จะเปน็ เพราะ
ดาวพระเคราะหเ์ กษตรประจำ� ราศสี งิ หค์ อื พระอาทติ ย ์ ซง่ึ ใช้
๘ . ปมี ะแม (แพะ) คู่กบั ปลา เลข ๑ เป็นสัญลักษณ์ และปีชวดก็เป็นปีนักษัตรที่ ๑ ของ
สัญลกั ษณป์ ระจ�ำราศีมีน รอบ ๑๒ ปีเช่นกัน ดังนี้จึงได้มีการจับคู่ปีชวดกับราศีสิงห์
เปน็ จดุ เรมิ่ ตน้ แลว้ จงึ คอ่ ยๆ เรยี งลำ� ดบั กนั ไปดงั ทปี่ รากฏอยู่
๙ . ปีวอก (ลงิ ) คกู่ ับ แพะ ในแผนทขี่ า้ งตน้ สว่ นตวั เลขแถวนอกสดุ ของวงกลมชน้ั ท ี่ ๕
สญั ลักษณ์ประจ�ำราศเี มษ นั้นน่าจะหมายถึงจ�ำนวนดวงดาวที่เรียงกันให้สามารถโยง
เส้นวาดข้ึนเป็นรูปต่าง ๆ ได้ เช่นรูปคันชั่ง สัญลักษณ์ของ
๑ ๐. ปรี ะกา (ไก)่ คกู่ บั ววั ราศีตุลย์ มีดาวเรียงกันอยู่ ๖ ดวง ก็เขียนตัวเลขก�ำกับไว้
สัญลกั ษณป์ ระจำ� ราศพี ฤษภ เป็นเลข ๖ ส่วนรูปงูเล็ก สัญลักษณ์ของปีมะเส็ง วาดเป็น
รปู ดาวเรยี งกนั ๒๑ ดวง กเ็ ขยี นตวั เลขกำ� กบั ไวเ้ ปน็ เลข ๒๑
๑ ๑. ปีจอ (หมา) คกู่ บั คนคู่ เป็นต้น
สญั ลักษณ์ประจ�ำราศมี ิถุน
๑ ๒. ปีกนุ (หมู) คกู่ ับ ปู
สญั ลักษณป์ ระจำ� ราศีกรกฎ
178 นติ ยสารสารคดี ฉบบั ท่ี ๒๙๘ ธันวาคม ๒๕๕๒
