Page 58 - Skd 381-2559-11
P. 58
ASEAN Historic Man สเุ จน กรรพฤทธ์ิ
เลวันเสวียด เป็นบคุ คลส�ำคัญในประวัตศิ าสตร ์ “อานามสยามยทุ ธ” หรือสงครามระหว่างราชส�ำนกั กรงุ เทพฯ
ในสมยั รัชกาลที ่ ๓ กบั ราชสำ� นักกรุงเว ้ ซึง่ กินเวลายาวนานถงึ ๑๔ ปี ทวา่ คนไทยกลบั ไมร่ ู้จักเรอ่ื งราว
หรือแม้แตช่ ือ่ จริงของเขา เพราะคุ้นเคยแตก่ ับชอ่ื ทีป่ รากฏในพงศาวดารไทยว่า “องเลโบ”
“องเลโบ”
เลวนั เสวยี ด (Lê Văn Duyệt)
หน่งึ ในหา้ ทหารเสอื ราชวงศ์เหงวยี น
เลวันเสวียด เกิดเม่ือ ค.ศ. ๑๗๖๓ ในครอบครัวชาวนาแถบ เม่ือจักรพรรดิซาลอง (องเชียงสือ) สถาปนาราชวงศ์เหงวียน
ที่ราบลุ่มปากแม่น�้ำโขงบริเวณที่ปัจจุบันคือจังหวัดเตี่ยนซาง (Tiền ใน ค.ศ. ๑๘๐๒ เลวันเสวียด ได้รับแต่งต้ังให้เป็นขุนพลประจ�ำกอง
Giang) ครอบครัวของเขาอพยพมาจากภาคกลางของเวียดนามตาม ทหารรักษาพระองค์ฝ่ายซ้าย มีฉายาว่าแม่ทัพผู้พิชิตเติยเซิน ใน ค.ศ.
นโยบายบุกเบิกดินแดนใหม่ของเจ้าตระกูลเหงวียน (Nguyễn Lord) ๑๘๑๒ จักรพรรดิทรงแตง่ ต้ังเขาเป็นอุปราชแห่งซาดิ่ง
ท่ีปกครองภาคใต้เวียดนามเวลาน้ัน โดยต่อมาครอบครัวของ เลวัน-
เสวยี ด ยา้ ยไปอยทู่ เ่ี มอื งซาดงิ่ (Gia Định-ไซง่ อ่ น/โฮจมิ นิ หซ์ ติ ปี จั จบุ นั ) ระหวา่ งปกครองซาดงิ่ เขาสนบั สนนุ กลมุ่ ชาวจนี อพยพใหส้ รา้ ง
ความเจรญิ ทางการคา้ ตามเมอื งทา่ ตา่ ง ๆ รวมถงึ ใหค้ วามชว่ ยเหลอื แก่
ช่วงท่ีเขาเติบโตขึ้นมานั้นสถานการณ์ทางการเมืองระหว่างรัฐ นักองค์จัน กษัตริย์กัมพูชาที่ล้ีภัยกองทัพสยามมายังซาด่ิง โดยน�ำทัพ
บนแผน่ ดนิ ใหญข่ องภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตอ้ ยใู่ นภาวะวนุ่ วาย เวียดนาม ๑ หม่ืนคนยกไปช่วยโจมตียึดบัลลังก์คืนจากพระอนุชาของ
กรุงศรีอยุธยาถูกท�ำลายใน ค.ศ. ๑๗๖๗ ในกัมพูชาเกิดการแย่งชิง นกั องคจ์ นั ที่ได้รบั การสนับสนุนจากสยาม นอกจากนเ้ี ขายังสรา้ งฐาน
ราชบลั ลงั กบ์ อ่ ยครงั้ จนนำ� ไปสสู่ งครามระหวา่ งทพั สยามกบั ทพั เวยี ดนาม ทมี่ นั่ ทางทหารในกมั พชู า ทำ� ใหอ้ ทิ ธพิ ลของราชวงศเ์ หงวยี นในกมั พชู า
ของราชวงศ์เหงวียน เพ่มิ มากขนึ้
ใน ค.ศ. ๑๗๘๐ เลวันเสวียด กลายเป็นผู้ติดตามใกล้ชิดของ เลวนั เสวยี ด ยงั มบี ทบาทเปน็ สอ่ื กลางระหวา่ งจกั รพรรด ิ พอ่ คา้
เหงวียนแองห์ รัชทายาทของเจ้าตระกูลเหงวียน (คนไทยรู้จักในชื่อ ตา่ งชาต ิ และคณะทตู ทเี่ ขา้ มาตดิ ตอ่ กบั ราชสำ� นกั ตอ่ มาเขากรธี าทพั
“องเชียงสือ”) เหงวียนแองห์ หลบหนีการคุกคามจากขบวนการ ไปปราบกบฏทางภาคเหนือของเวียดนาม ก่อนจะกลับมารับต�ำแหน่ง
เติยเซิน (แนวร่วมขุนนางท้องถ่ินและกลุ่มต่อต้านตระกูลเหงวียน) เดิมอกี คร้งั ในสมัยจกั รพรรดมิ ินหม่าง (พระโอรสของ องเชยี งสอื )
มายังบริเวณปากแม่น้�ำโขง แล้วลี้ภัยต่อไปยังสุดปลายคาบสมุทร
อินโดจีน เหงวียนแองห์ ได้แต่งต้ังให้ เลวันเสวียด เป็นหัวหน้าราช- ต้นทศวรรษ ๑๘๒๐ เขาส่งคณะผู้แทนไปขอซ้ืออาวุธจาก
องครักษ์ก่อนที่จะเข้ามายังกรุงเทพฯ เพ่ือขอความช่วยเหลือจาก องั กฤษ ทวา่ เรอื แตกเพราะถกู พายจุ นตอ้ งขนึ้ ฝง่ั ทพี่ มา่ เปน็ เหตใุ หท้ าง
ราชส�ำนกั สยามสมยั รัชกาลท ี่ ๑ กรุงอังวะเจรจาชักชวนเวียดนามร่วมโจมตีสยาม ทว่าถูกปฏิเสธโดย
จกั รพรรดมิ นิ หมา่ ง ซง่ึ ทรงคำ� นงึ ถงึ สายสมั พนั ธท์ พ่ี ระราชบดิ าเคยมกี บั
จนเมื่อ องเชียงสือ เดินทางกลับจากสยามมากู้ราชบัลลังก ์ ราชสำ� นกั สยามมาแต่เดิม
เลวันเสวียด กลายเป็นแม่ทัพคนสำ� คัญในการท�ำศึกตอบโต้ขบวนการ
เตยิ เซนิ กองทพั เรอื ของเขาไดร้ บั ชยั ชนะในยทุ ธนาวกี บั ทพั เรอื เตยิ เซนิ ทว่าท้ายที่สุดการแข่งขันกันสร้างอิทธิพลเหนือกัมพูชาท�ำให้
ทเ่ี มอื งทหิ นย่ั (Thị Nại) ใน ค.ศ. ๑๘๐๑ เขานำ� กองทพั เรอื เบกิ ทางเขา้ เวียดนามต้องปะทะกับสยามในสงครามยืดเย้ือที่เรียกว่า “อานาม
โจมตีกรุงเว้และยึดเมืองได้ส�ำเร็จ จากน้ันน�ำกองทัพยกข้ึนเหนือยึด สยามยุทธ” ช่วงน้ีเองท่ีกองทัพของ เลวันเสวียด ต้องเผชิญหน้ากับ
ฮานอยและพิชิตขบวนการเติยเซินได้ในท่ีสุด กล่าวกันว่าเขาเรียนรู้ กองทพั ของเจา้ พระยาบดนิ ทรเดชา (สงิ ห ์ สงิ หเสน)ี แมท่ พั สยามหลาย
เทคนคิ การท�ำสงครามแบบยโุ รปจากบาทหลวงฝร่ังเศส ครง้ั พระราชพงศาวดารสยามออกนามเขาว่า “องเลโบ”
Lê Văn Duyệt number ๒ จำ� นวนสุนขั และไกท่ ่มี บี นั ทกึ ว่า เลวันเสวียด
เลี้ยงไวท้ บี่ า้ น จำ� นวนนีย้ งั หมายถึงธนบตั ร
จำ� นวนบตุ รบญุ ธรรมของ เลวันเสวยี ด ชนดิ ราคา ๑๐๐ ด่ง (Đồng)
ท่ีมีภาพ เลวนั เสวียด ออกใชใ้ น ค.ศ. ๑๙๖๖
สมยั เวียดนามใตย้ ังเป็นสาธารณรัฐดว้ ย
๑๐๐
56 พฤศจิกายน ๒๕๕๙
