Page 56 - SKD-V0402.indd

“แต่สิ่งที่สนุกสุดของการปลูกต้นไม้ไม่ใช่แค่ได้เห็นการ รากเน่า แต่การพรวนดินบ่อยในกระถางเล็กก็ไม่ง่าย หรือ
เติบโต การได้สร้างฟอร์มให้ต้นไม้ด้วยมือเราเองต่างหาก ดินสีด�าสนิทที่ละเอียดมากกดแล้วยวบนั่นยังเป็นฮิวมัส
เพราะคนเมืองมีโอกาสเห็นยอดของต้นไม้ใหญ่ในระยะใกล้ คือเกือบเป็นดิน แต่ยังเป็นซากพืชซากสัตว์ ความร่วนนั้น
น้อยมาก ปีนขึ้นไปดูก็คงยาก แต่การเลี้ยงต้นไม้ย่อส่วน เหมาะจะเพาะเมล็ดหรือปลูกผักมากกว่า ส่วนดินที่เป็น
ท�าให้ได้เห็นตั้งแต่กระบวนการแตกรากไปจนแตกยอด เป็น ผงละเอียดอย่างดินจากมูลไส้เดือนอาจใช้ปลูกต้นไม้ได้ดี
เรื่องมหัศจรรย์มากนะ” ก็จริง แต่กว่าดินจะอัดตัวจนเป็นที่พึ่งพิงให้ต้นไม้เล็ก
ชัยพร เวชไพรัตน์ อีกหนึ่งผู้ฟูมฟัก miNATURE_c จวบ ทรงตัวได้ก็นาน ดินอัดเม็ดที่ได้รับการออกแบบมาเป็นพิเศษ
ปีที่ ๔ สะท้อนการปฏิสัมพันธ์กับต้นไม้ จึงได้ช่วยท�าหน้าที่คล้ายหินประคองโคนต้นไม้จิ๋วไปในตัว
“บางคนกลัวท�าต้นไม้ตายจึงไม่กล้าแม้แต่จะลิดใบ นานเป็นปีค่อยเปลี่ยนดินสักทีก็ยังได้
หนักกว่านั้นคือกลัวเลี้ยงขนาดเล็กไม่รอดจึงน�าไปเปลี่ยน “ถ้าอยากรู้ว่าดินแบบไหนเหมาะจะปลูกต้นไม้จิ๋ว ให้ใช้
ลงกระถางใหญ่หวังให้ต้นไม้แข็งแรงขึ้น นั่นเป็นเพราะเขา มือตัวเองสัมผัสดินแทนพืช นิ้วทั้งห้าของเราเปรียบเสมือน
ยังไม่เข้าใจแนวทางที่เราตั้งใจให้พวกเขาได้เห็นการเจริญ รากต้นไม้ เวลาวางมือลงดินลองสังเกตสิว่านิ้วสอดผ่านดิน
เติบโตแบบจิ๋ว ๆ ตื่นตากับเส้นใยเล็ก ๆ ที่มีทุกอย่างย่อส่วน แต่ละชนิดอย่างไร ถ้านิ้วแทงดินง่ายรากไม้ก็หาอาหารและ
จากต้นใหญ่ ในที่สุดเมื่อหยุดควบคุมปัจจัยการเจริญเติบโต ระบายอากาศดี แต่ถ้ามือเรายังสอดผ่านดินล�าบาก รากพืช
ก็อาจกลายเป็นต้นทั่วไปไม่เหลือความพิเศษจากต้นจิ๋ว” ก็คงอยู่ยากเช่นกัน”
ซึ่งหากเป็นอย่างนั้นก็น่าเสียดายองค์ความรู้ที่มนุษย์ หนุ่ม-สาวนักเพาะพันธุ์ต้นไม้สายย่อให้ข้อมูลเพิ่มว่า ดิน
อุตส่าห์ร่วมมือกับธรรมชาติ หกเจ็ดถุง ๑๐๐ บาท ที่ขายเชิงพาณิชย์ส่วนใหญ่ไม่มีเนื้อดิน
ท�าให้ต้นไม้สูงใหญ่ขนาดสองคนโอบเหลือเพียงต้นขนาด เลย เป็นกาบและขุยมะพร้าวเกือบหมด หากน�ามาปลูก
สองนิ้วโอบส�าเร็จมาแล้ว ต้นไม้เล็ก ๆ เวลาเปลี่ยนกระถางจะเห็นชัดว่ารากต้นไม้ที่
“ผมว่าหนึ่งในทักษะที่มนุษย์ควรมีติดตัวก็คือการปลูก ไปพันกับกาบมะพร้าวชิ้นใหญ่จะช�้าเสียหายหนัก ส่งผลให้
54
ต้นไม้ มนุษย์ได้รับการออกแบบมาให้อยู่ร่วมกับธรรมชาติ พืชชะงักการเติบโต
ตั้งแต่เกิด แต่ยิ่งโตชีวิตก็ถูกผลักให้อยู่ห่างจนไม่ได้เรียนรู้ “การปลูกต้นไม้เล็ก ๆ ท�าให้เราใส่ใจรายละเอียดและ
ว่าการปลูกต้นไม้เป็นอย่างไร” ทะนุถนอมทุกสิ่งรอบข้าง คอยระวังน�้าหนักมือ คนเลี้ยง
ว่ากันตามจริงต่อให้เป็นลูกชาวสวนโตมากับวิชาเพาะ ต้นไม้อาจไม่ต่างจากพ่อแม่ดูแลลูกที่อยากเห็นชีวิตของเด็ก
ปลูก แต่บอนไซจิ๋วก็เป็นอีกศาสตร์ เติบโตอย่างสมบูรณ์แบบ ซึ่งเด็กแต่ละคนก็มีลักษณะนิสัย
หากให้เกษตรกรไม้ขุดล้อมพักจากตุ้มดินยักษ์ที่คุ้นเคย แตกต่าง เลี้ยงยากบ้างง่ายบ้าง แต่ไม่ว่าอย่างไรเราก็อยาก
มาเซย์ไฮเพื่อนใหม่ในกระถางจิ๋วก็อาจงุนงงกระทั่งเรื่อง ดูแลเขาให้ดีที่สุด”
พื้นฐานอย่างดิน ว่าเม็ดหน้าตาคล้ายกรวดประดับสวนถาด นั่นละที่ท�าให้เวลาจดจ่ออยู่กับการแต่งตัวให้บอนไซจิ๋ว
พวกนี้ปลูกพืชได้จริงหรือ ดูคล้ายพวกเขาบรรจงเล็มผมเส้นละเอียดให้ทารกมากกว่า
“เราเรียกกันแบบเข้าใจง่ายว่าดินอัดเม็ด คนไทยยัง และท�าให้แต่ละครั้งที่เรามาเยี่ยมเยือนสวนผสมของหมู่ไม้
ไม่ค่อยคุ้น แต่ที่ญี่ปุ่นซึ่งมีชื่อเสียงด้านการปลูกบอนไซใช้กัน ไซซ์มินิในรั้วบ้านย่านบางบอน รู้สึกคล้ายได้รับการถ่ายเท
แพร่หลาย ความจริงก็ไม่เชิงเป็นดินและไม่มีส่วนของดิน พลังงานโอบอ้อมอารีจากเจ้าบ้านไปด้วย
ที่เป็นผง ที่ถูกจึงควรเรียก ‘วัสดุปลูก’ เพราะวัตถุดิบหลักคือ แดดรอนในบางจังหวะจึงส่องเป็นแสงสีเขียวนวลตา
หินภูเขาไฟที่ผ่านการควบคุมอาหารจากเเร่ธาตุหลายชนิด บางเวลาหยดน�้าสะท้อนแสงสีชมพูอ่อนโยน
มาจนเหมาะสมกับต้นไม้ย่อส่วน และมีการพ่นสารอาหาร “แม้แต่การรดน�้าก็มีเรื่องต้องให้ความส�าคัญ ถ้ารดมาก
เสริมจุลินทรีย์ต่าง ๆ ที่ท�าให้ดินมีชีวิตลงไป และหมักไว้เพื่อ อาจท�าให้ต้นไม้จิ๋วโตเร็วเกินหรือมีน�้าท่วมขังจนเกิดโรค
ท�าให้เป็นวัสดุเหมาะกับต้นไม้ขนาดเล็กที่ต้องการให้ดิน รากเน่า แต่ถ้ารดน้อยก็เสี่ยงให้ต้นไม้เหี่ยวเฉาจนตายได้
ซอกซอนไปตามราก ที่ส�าคัญคือปลูกได้โดยไม่ต้องพรวนดิน และยิ่งต้นไม้มีขนาดเล็กอุปกรณ์ก็ต้องเล็กตาม ควรรดจาก
เลย” ขวดน�้าปากปลายแหลม ขวดซอสก็ได้ ให้น�้าไหลลงขอบ
ต่างจากดินทั่วไปซึ่งหากน�ามาปลูกบอนไซจิ๋วสักเดือน กระถางโดยไม่ท�าให้ดินกระเด็น การรดน�้าที่ยอดต้นด้วย
ผงดินจะอัดเเน่นเป็นก้อนใหญ่ หากไม่หมั่นพรวนดินก็เสี่ยง ฝักบัวจึงไม่เหมาะ ถึงจะช�าระฝุ่นเดิมตามใบ แต่ก็จะทิ้ง