เอาไหม ? หอศิลป์ร่วมสมัยในศูนย์การค้า

(ร่วมแสดงความคิดเห็นของคุณ คลิกที่นี่)
เกษร สิทธิหนิ้ว : รายงาน / บันสิทธิ์ บุณยะรัตเวช : ถ่ายภาพ

      นอกจากเหตุผลที่ว่ามันเป็นกรรมสิทธิ์ของ กทม. แล้ว สิ่งที่ทำให้ที่ดิน ๒ ไร่ ๓ งาน ๑๐ ตารางวา บริเวณสี่แยกปทุมวัน ถนนพระราม ๑ ถูกเลือกให้เป็นสถานที่ก่อสร้าง หอศิลปะร่วมสมัยเฉลิมพระเกียรติแห่งกรุงเทพมหานคร ก็คือทำเลที่เปรียบเหมือนสมรภูมิทางวัฒนธรรมของคนเมืองอีกประการหนึ่ง
      คณะกรรมการอำนวยการจัดสร้างหอศิลป์ฯ ในขณะนั้นเล็งเห็นว่า บริเวณดังกล่าวเป็นศูนย์กลางชุมชนคนเมือง ศูนย์การค้าและความบันเทิงที่กระจุกตัวอยู่ในบริเวณนี้ เป็นเหมือนแม่เหล็กดึงดูดผู้คนในเมืองโดยเฉพาะคนหนุ่มสาว พื้นที่บริเวณนี้จึงควรมีหอศิลปะร่วมสมัยฯ เอาไว้เป็นแหล่งแสวงหาความรู้ ความงาม ความคิดสร้างสรรค์ทางศิลปะ เป็นทางเลือกของการพักผ่อนที่นอกเหนือไปจากการใช้เวลาในศูนย์การค้า และเป็นสิ่งที่จะดึงเยาวชนออกจากสิ่งยั่วยุแบบทุนนิยม
      ทว่าสมรภูมิทางวัฒนธรรมกลับกลายเป็นสมรภูมิแห่งความขัดแย้งระหว่างกลุ่มศิลปิน อาจารย์ นักศึกษาประชาชน ที่ต้องการให้คงแบบก่อสร้างหอศิลป์ฯ แบบเดิมไว้ กับฝ่ายบริหารของกรุงเทพมหานคร ที่ยกเลิกโครงการเดิมและนำเสนอโครงการใหม่ ทั้งหมดนี้เพราะที่ดินใจกลางเมืองผืนนี้ เป็นทำเลทองสำหรับธุรกิจการค้าด้วยเช่นกัน
      ความแตกต่างระหว่างหอศิลปะร่วมสมัยฯ แบบใหม่กับแบบเก่า ไม่ใช่แค่วงเงินงบประมาณที่เพิ่มขึ้นจาก ๓๐๐ ล้านบาทเป็น ๗๐๐ ล้านบาทเท่านั้น
      แนวคิดในการสร้างหอศิลปร่วมสมัยฯ ต่างหากที่เป็นความต่างประการสำคัญ
      โครงการหอศิลปะร่วมสมัยฯ ที่ถูกยกเลิกไปนั้น ผ่านการกลั่นกรองจากหน่วยงานราชการและเอกชน เช่น สำนักงานสวัสดิการสังคม สำนักการโยธา กองงบประมาณ สมาคมสถาปนิกสยาม คณะกรรมการนิทรรศการศิลปะแห่งรัชกาลที่ ๙ และผู้เชี่ยวชาญด้านพิพิธภัณฑ์จากประเทศฝรั่งเศส มีข้อกำหนดและมาตรฐานลักษณะและโครงสร้างอาคาร รวมถึงการเลือกวัสดุสำหรับการสร้างหอศิลป์ฯ โดยเฉพาะ กทม. เป็นผู้ลงทุนเองทั้งหมดในวงเงินงบประมาณไม่เกิน ๓๐๐ ล้านบาท
      ในขณะที่โครงการใหม่ที่ดำเนินการในลักษณะให้เอกชนมาลงทุน โดยเอกชนต้องเป็นผู้รับผิดชอบหาแหล่งเงินทุน ออกแบบก่อสร้าง รวมทั้งค่าใช้จ่ายอื่นใดตามที่ตกลงกันในวงเงินไม่เกิน ๗๐๐ ล้านบาท มีหลักการคร่าว ๆ ว่า ต้องแบ่งพื้นที่ของอาคารทั้งหมดเป็นส่วนของหอศิลป์ไม่น้อยกว่าร้อยละ ๕๐ (ต้องมีพื้นที่ไม่น้อยกว่า ๑๖,๐๐๐ ตารางเมตร) เมื่อสร้างเสร็จแล้วอาคารและวัสดุครุภัณฑ์ใด ๆ ที่ติดตรึงกับอาคารนั้น จะตกเป็นกรรมสิทธิ์ของ กทม. ทันที โดย กทม. ยินยอมให้ผู้ดำเนินการก่อสร้างเช่าอาคารส่วนที่นอกเหนือจากพื้นที่หอศิลปะร่วมสมัยฯ เป็นเวลาไม่เกิน ๓๐ ปี มีสิทธิในการดำเนินกิจการพาณิชย์ภายในอาคาร หรือที่เกี่ยวกับหอศิลปะร่วมสมัยฯ รวมถึงการโฆษณา การให้เช่า จัดกิจกรรมการค้าได้ตามความเหมาะสม
      หอศิลปะร่วมสมัยเฉลิมพระเกียรติแห่งกรุงเทพมหานคร ดำเนินการอย่างต่อเนื่องมาตั้งแต่ปี ๒๕๓๙ โดยการร่วมคิดร่วมผลักดันของสมาคม สถาบันทางศิลปะ และชุมชนศิลปิน ภายใต้การดำเนินงานของ กทม. สมัยผู้ว่าฯ พิจิตต รัตตกุล
      ปลายปี ๒๕๔๐ มีการแต่งตั้งคณะกรรมการประกวด พิจารณาข้อกำหนดการประกวดแบบหอศิลปะร่วมสมัยฯ ผู้ชนะการประกวดแบบอาคารหอศิลปะร่วมสมัยฯ ได้แก่ บริษัทโรเบิร์ต จี บุย แอนด์ แอสโซซิเอทส์ จำกัด และได้วางศิลาฤกษ์ไปแล้วเมื่อวันที่ ๗ พฤษภาคม ๒๕๔๓
      สามเดือนหลังจากนั้น นายสมัคร สุนทรเวช ผู้ว่าฯ กทม. คนใหม่มีคำสั่งยกเลิกโครงการหอศิลปะร่วมสมัย ฯ ด้วยเหตุผลว่าไม่มีงบประมาณ พร้อมกันนี้ได้ปรับเปลี่ยนโครงการเสียใหม่ในลักษณะเป็นอาคารพาณิชย์ ประกอบด้วยส่วนหอศิลปะร่วมสมัยฯ ศูนย์การค้าและลานจอดรถ โดยให้เอกชนมาลงทุน และให้สัมปทานเช่าพื้นที่ในส่วนประกอบกิจการพาณิชย์นาน ๓๐ ปี
      ทันทีที่มีคำสั่งยกเลิกโครงการเก่าและคลอดโครงการใหม่ออกมา กลุ่มศิลปิน อาจารย์และนักศึกษาศิลปะออกโรงคัดค้านการยกเลิกโครงการเก่า และเรียกร้องให้มีการทำประชาพิจารณ์ โครงการใหม่ทันที มีการจัดตั้ง "เครือข่ายศิลปินรณรงค์เพื่อหอศิลป์ร่วมสมัยเฉลิมพระเกียรติแห่งกรุงเทพมหานคร" เมื่อเดือนมีนาคม ๒๕๔๔ เพื่อจัดกิจกรรมเคลื่อนไหวเรียกร้องหอศิลปะร่วมสมัยฯ แบบเดิม
      รูปแบบการคัดค้านเริ่มต้นด้วยการยื่นจดหมายทักท้วงการระงับโครงการเดิม ตามมาด้วยการชุมนุมประท้วงหน้าศาลาว่าการ กทม. และที่สี่แยกปทุมวันเป็นระยะ ๆ รวมถึงการจัดอภิปรายและกิจกรรมต่าง ๆ เช่นการวาดภาพเขียนยาว ๔ กิโลเมตรในหัวข้อ "ฉันเรียกร้องหอศิลป์ ไม่เอาศูนย์การค้า" ขึ้นมา มีประชาชน และศิลปินมาร่วมกันวาดภาพพร้อมกับร่วมลงชื่อให้ครบ ๕ หมื่นรายชื่อ เพื่อคัดค้านโครงการดังกล่าวอย่างต่อเนื่องจนถึงวันนี้
      ดูเหมือนว่าการเคลื่อนไหวดังกล่าวจะไม่ส่งผลสะเทือนใด ๆ ต่อโครงการ วันที่ ๒๓ พฤษภาคม ๒๕๔๔ นายศิริ เปรมปรีดิ์ รองปลัด กทม. ได้เปิดเผยเงื่อนไขการก่อสร้าง และเชิญชวนประกวดราคาหอศิลป์แบบใหม่ กำหนดยื่นซองเสนองานในวันที่ ๕ พฤศจิกายน ๒๕๔๔
      การเปิดประกวดข้อเสนองานก่อสร้างหอศิลปะร่วมสมัยฯ เมื่อวันที่ ๕ พฤศจิกายนที่ผ่านมา ยังไม่มีบริษัทเอกชนแห่งใดเข้าเสนอยื่นแบบประมูลการก่อสร้าง ดังนั้น กทม. จำต้องขยายเวลาการยื่นซองประกวดข้อเสนองานการก่อสร้างออกไปอีก
      ในระหว่างที่ยังไม่มีบริษัทเอกชนรายใดชนะการประกวดแบบก่อสร้างนี้ กทม. ก็ยังยืนยันหลักการเดิม เช่นเดียวกับที่กลุ่มผู้คัดค้านยังคงยืนหยัดที่จะคัดค้านให้ถึงที่สุด คงต้องจับตาดูว่า "หอศิลปะร่วมสมัยฯ" แห่งแรกของประเทศไทยจะออกมาเป็นแบบใด
      หากเราเห็นด้วยกับคำกล่าวของนักวิจารณ์สังคมอย่าง สุลักษณ์ ศิวรักษ์ ที่ว่า "นอกจากธรรมชาติแล้วมนุษย์ต้องการความงาม ความจริง ความดี หอศิลปะอย่างน้อยมีขึ้นมาเพื่อคนร่วมสมัย" หอศิลปะร่วมสมัยฯ ก็ไม่ใช่แค่เรื่องของกลุ่มศิลปินเท่านั้น

ร่วมแสดงความคิดเห็น สนับสนุน หรือ คัดค้าน !
คลิกที่นี่

สมัคร สุนทรเวช ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร		มานิต ศรีวานิชภูมิ คณะกรรมการเครือข่ายศิลปินรณรงค์ เพื่อหอศิลป์ร่วมสมัยเฉลิมพระเกียรติ แห่งกรุงเทพมหานคร (คศก.)
ส นั บ ส นุ น		คั ด ค้ า น
โครงการเก่าส่อเค้าว่าไม่โปร่งใส และลักษณะอาคารน่าเกลียดเหมือนถัง ๒๐๐ ลิตรมีครีบข้างบน ไม่ได้ยกเลิกโครงการเดิม แต่เปลี่ยนวิธีการดำเนินงาน มาให้เอกชนลงทุนเพราะ กทม. ไม่มีงบประมาณ สร้างแบบไหน ก็เป็นหอศิลป์เหมือนกัน และแบบใหม่ดีกว่าตรงที่ ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายใด ๆ เลย ไม่จำเป็นต้องทำประชาพิจารณ์ และไม่จำเป็นต้องประนีประนอม เพราะพื้นที่ก่อสร้าง เป็นที่ดินของ กทม.		เบื้องหลังการเปลี่ยนแปลงการก่อสร้าง คือการแสวงหาผลประโยชน์ เรื่องไม่มีงบประมาณ และความไม่โปร่งใสเป็นเพียงข้ออ้าง เพื่อล้มโครงการเดิมเท่านั้น ทีโออาร์โครงการใหม่หละหลวม ไม่มีมาตรฐานและข้อกำหนดใด ๆ ในขณะที่โครงการเดิม กำหนดวัสด ุและแบบอาคาร สำหรับใช้เป็นหอศิลป์โดยเฉพาะ สิ่งที่เราต้องการคือ การทำประชาพิจารณ์ เปิดเผยข้อมูลอย่างโปร่งใส
อ่านฝ่ายสนับสนุน คลิกที่นี่		อ่านฝ่ายคัดค้าน คลิกที่นี่

ชื่อ-สกุล:	*
E-Mail:
แสดงความคิดเห็นเพิ่มเติม:	*
		*

เอาไหม ? หอศิลป์ร่วมสมัยในศูนย์การค้า

ส นั บ ส นุ น

คั ด ค้ า น