• ปัจจุบันเราสามารถเก็บกักน้ำ ได้เพียงร้อยละ ๒๗ เท่านั้น เป้าหมายของกรมชลประทาน อยู่ที่ร้อยละ ๕๐ ซึ่งจะช่วยแก้ปัญหาภัยแล้ง และบรรเทาปัญหาน้ำท่วมได้

• ฝ่ายที่คัดค้าน มักจะยกแต่ผลเสียมาพูด แต่ไม่เคยพูดถึงราษฎร ๘๗,๐๐๐ ครอบครัวในพื้นที่ ๑๒ จังหวัดท้ายเขื่อน ที่จะได้รับประโยชน์ 

• นักธรณีวิทยายืนยันว่า บริเวณที่ตั้งเขื่อน เป็นรอยเลื่อนที่ตายแล้ว จึงไม่ต้องกลัวว่าเขื่อนจะพัง

• ถ้าสร้างฝายยางขนาดเล็ก ต้องทำถึง ๑,๑๗๕ แห่ง ซึ่งจะสร้างความเดือดร้อน ให้แก่ประชาชนมากกว่า และสิ้นเปลือง งบประมาณมากกว่า 

(ร่วมแสดงความคิดเห็นของคุณ คลิกที่นี่)
เกษร สิทธิหนิ้ว : รายงาน / วิจิตต์ แซ่เฮ้ง : ภาพ

      "ขณะนี้แหล่งกักเก็บน้ำในบ้านเรามีไม่เพียงพอ ทั้งเขื่อนขนาดเล็ก กลาง ใหญ่ และหนองบึงต่าง ๆ ที่เรามีอยู่ กักเก็บน้ำฝนที่ตกลงมาได้เพียงร้อยละ ๒๗ เท่านั้น อีกร้อยละ ๗๓ ที่เสียไปนั้น ไม่ใช่แค่เสียไปเปล่า ๆ แต่มันยังก่อให้เกิดน้ำท่วม สร้างความเสียหายขึ้นทุกปีด้วย ประเทศไทยยังต้องพัฒนาแหล่งน้ำและหาแหล่งน้ำสำรองเพื่อกักเก็บน้ำให้เพียงพอ เป้าหมายของกรมชลประทานคือ ต้องกักเก็บน้ำฝนที่ตกลงมาให้ได้สักร้อยละ ๕๐ ซึ่งถ้าเราทำได้อย่างนั้นเราจะเป็นประเทศที่อุดมสมบูรณ์ แต่เราก็ไม่ได้มุ่งมั่นแต่จะสร้างเขื่อนขนาดใหญ่อย่างเดียว เราทำทุกรูปแบบที่จะบริหารจัดการน้ำ เช่น พัฒนาปรับปรุงเพิ่มประสิทธิภาพแหล่งน้ำเดิมที่มีอยู่ นอกจากเขื่อนแก่งเสือเต้นแล้ว ยังมีเขื่อนลำโดมใหญ่ เขื่อนโป่งขุนเพชร และอีกหลายแห่ง
      "เราต้องมองภาพรวมของประเทศ มองการบริหารจัดการน้ำในลุ่มน้ำทั้งระบบ ในบรรดาลุ่มน้ำหลักของประเทศเช่นลุ่มน้ำเจ้าพระยาซึ่งประกอบด้วย ปิง วัง ยม น่าน เราหนักใจกับลุ่มน้ำยมแห่งเดียวเพราะยังบริหารจัดการและควบคุมน้ำไม่ได้ เวลาฝนตก น้ำจะเทมาจากลำน้ำยมทำให้เกิดน้ำท่วม จังหวัดสุโขทัยจะได้รับผลกระทบมากที่สุดทุกปี เราไม่ต้องการให้ประเทศไทยเกิดน้ำท่วมและภัยแล้งซ้ำซาก ถ้าเรามีเขื่อนแก่งเสือเต้น ลำน้ำทั้งสี่นี้จะเป็นสายที่สมบูรณ์มาก และจะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อเนื่องมาถึงแม่น้ำเจ้าพระยา ขณะนี้ประเทศไทยมีพื้นที่ทำการเกษตรอยู่ ๑๓๑ ล้านไร่ แต่สามารถจัดสรรน้ำชลประทานสนับสนุนให้เกษตรกรได้เพียง ๒๒ ล้านไร่เท่านั้น ส่วนที่เหลือต้องอาศัยน้ำฝนในการทำการเกษตรซึ่งมีความไม่แน่นอน จากการศึกษาของกรมชลประทานยืนยันว่า หากเราสามารถทำระบบชลประทานจากเขื่อนแก่งเสือเต้นได้ การมีเขื่อนจะคุ้มค่ากว่าไม่มี
      "ในเวลานี้มีหลายฝ่ายหยิบเอาตัวเลขจากการศึกษาของตนออกมาต่อสู้กัน ซึ่งไม่รู้ว่าเป็นข้อเท็จจริงหรือเปล่า ไม่ว่าจะเป็นพื้นที่ป่าสักทอง ๔ หมื่นไร่ เราไม่มีทางพิสูจน์ได้เลย ที่ผ่านมาก็ยังไม่เคยเห็นงานวิจัยเกี่ยวกับโครงการเขื่อนแก่งเสือเต้นที่น่าเชื่อถือเลย แม้แต่ผลงานวิจัยของอาจารย์สุธาวัลย์ผมก็ไม่เชื่อ ที่ไม่เชื่อไม่ใช่ว่าเพราะผมเป็นอธิบดี แต่เท่าที่ดูคร่าว ๆ พบว่าเขาพูดถึงแต่ผลเสีย ไม่ได้พูดถึงประโยชน์ที่จะเกิดขึ้นเลยว่าชาวบ้านจะได้ประโยชน์มากแค่ไหน เป็นการประเมินด้านเดียว การจะบอกว่าคุ้มหรือไม่คุ้มเราต้องไม่พูดด้านเดียว งานวิจัยชิ้นนี้จึงไม่สามารถนำมาประกอบการตัดสินใจได้ว่าจะสร้างหรือไม่สร้างเขื่อน ส่วนที่เอฟเอโอระบุว่าเขื่อนแก่งเสือเต้นจะป้องกันน้ำท่วมได้มูลค่าแค่ปีละ ๓๒ ล้านบาทเท่านั้นก็ไม่จริง เพราะจากการศึกษาของกรมชลประทานที่ทำไว้ สามารถป้องกันน้ำท่วมได้มูลค่าเป็นพันล้าน ราษฎรประมาณ ๘๗,๐๐๐ ครอบครัวในพื้นที่ ๑๒ จังหวัดท้ายเขื่อนจะได้รับประโยชน์จากเขื่อนแก่งเสือเต้น
      "ส่วนผลเสียก็ต้องมีอยู่แล้ว ป่าไม้ก็ต้องไปตรวจสอบดูว่าป่าสักทองที่ว่ามีอยู่ ๔ หมื่นไร่นั้นมีอยู่จริงหรือเปล่า เหลืออยู่กี่ต้น ถ้ากลัวว่าสร้างเขื่อนแก่งเสือเต้นแล้วนกยูงจะสูญพันธุ์และไม่ผสมพันธุ์ ผมอยากอธิบายว่าถ้าโค่นต้นไม้แล้วสร้างเขื่อน มีอ่างเก็บน้ำขึ้นมาแทน ก็จะมีความชุ่มชื้น สัตว์ป่าก็จะได้ประโยชน์ ไม่มีน้ำบนภูเขาให้มันกินก็ลงมากินน้ำที่เขื่อนได้ อ่างเก็บน้ำนี่มีคุณกับสัตว์ป่า ไม่ใช่ไปทำลายสัตว์ป่า นกยูงและสัตว์อื่น ๆ มันจะสูญพันธุ์ไหมอย่างนี้ อีกส่วนคือต้องมาพิจารณาว่า ชาวบ้าน ๗๑๖ ครอบครัวเราจะชดเชยอย่างไรให้เขาคุ้ม การจัดหาที่ดินที่จะให้เขาไปอยู่ใหม่นั้นจะต้องทำอย่างยุติธรรม เรื่องต่าง ๆ เหล่านี้มันเป็นเรื่องที่เราต้องทำกันต่อไปหากรัฐบาลตัดสินใจว่าจะสร้าง ถ้ากลัวว่าจะไม่คุ้มค่า ผมขอยกตัวอย่างเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ซึ่งสร้างแล้วเกิดผลดีมาก ป้องกันน้ำท่วมได้ ช่วยแก้ปัญหาความแห้งแล้งได้ ส่วนชาวบ้านก็ได้ค่าชดเชยถึง ๓ เด้ง เด้งแรกคือที่ดินไม่ว่าจะมีหรือไม่มีเอกสารสิทธิ์เราจ่ายให้หมด เด้งที่ ๒ คือทรัพย์สมบัติที่คุณมีอยู่ในที่ดินแปลงนั้น ไม่ว่าบ้าน ต้นไม้ ทรัพย์สินอะไร เราชดเชยให้หมด เด้งที่ ๓ รัฐจะจัดหาที่อยู่อาศัยและที่ทำกินให้ใหม่จำนวน ๑๒-๑๕ ไร่ ไม่ว่าที่ดินเดิมจะมี ๑ ไร่หรือ ๓๐ ไร่ ก็จะได้ ๑๒-๑๕ ไร่ ถ้าไม่เอาหรือรัฐหาที่ให้ไม่ได้ รัฐก็ต้องจ่ายเงินให้อีก อย่างนี้จะกล่าวหาว่ากรมชลประทานสร้างโครงการขนาดใหญ่โดยไม่เห็นหัวชาวบ้านได้อย่างไร เขื่อนแก่งเสือเต้นและเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ก็เหมือนกัน ผิดกันแค่สถานที่ตั้งอยู่คนละแห่ง เรามั่นใจเพราะเราเห็นผลจากสิ่งที่เราสร้างมาแล้ว
      ประเทศญี่ปุ่นและสหรัฐอเมริกาเลิกสร้างเขื่อนเพราะเขามีเขื่อนพอแล้ว ส่วนประเทศจีน ปัจจุบันมีเขื่อนอยู่ ๔ หมื่นกว่าแห่งแต่เขายังเดินหน้าสร้างต่อ และขณะนี้เขากำลังสร้างเขื่อนที่ใหญ่ที่สุดในโลกกั้นแม่น้ำแยงซีเกียงอีกด้วย จะบอกว่าทั่วโลกกำลังรื้อเขื่อนทิ้ง เลิกสร้างเขื่อนแล้ว เพราะว่าเขื่อนไม่มีประโยชน์ไม่ได้ เหตุผลที่ฝ่ายคัดค้านมักจะยกมาอ้างเช่นเรื่องพันธุ์ปลา เรื่องระบบนิเวศนั้น ลองมาพิสูจน์กันไหม เปิดน้ำออกจากเขื่อนภูมิพล เขื่อนสิริกิติ์ ให้หมดเลย ลองดูสิ สักปีเดียวก็พอ แล้วมาทดสอบกัน กล้าทำไหม ผมอยากจะรู้เหมือนกันว่าเมืองไทยจะเป็นอย่างไร ทุกวันนี้คนที่คัดค้านได้ใช้น้ำจากเขื่อนไหม ก็ใช้ทั้งนั้น แล้วยังจะไปด่าเขาอีก ไม่ว่าจะทำอะไรก็ต้องมีทั้งผลดีและผลเสีย ถ้ามันมีแต่ผลเสียร้อยเปอร์เซ็นต์คงไม่มีใครบ้าทำ และถ้าจะให้มีผลดีร้อยเปอร์เซ็นต์มันก็เป็นไปไม่ได้
      "กรมชลประทานมีศูนย์ตรวจสอบความปลอดภัยเขื่อน (Dam Safety) เหมือนที่ทั่วโลกมี ประเทศไทยมีเขื่อนขนาดใหญ่อยู่กว่า ๑๕๐ แห่ง ไม่เคยมีปัญหาเรื่องรอยเลื่อนแผ่นดินไหว รอยเลื่อนมันไม่ได้มีอยู่ที่จังหวัดแพร่จุดเดียว เมืองกาญจน์ก็มี คราวที่ลงข่าวกันตูม ๆ ว่าเขื่อนศรีนครินทร์เลื่อนนั้นก็ไม่เป็นความจริง เราพิสูจน์มาแล้ว มันไม่ได้เลื่อนเพราะมันเลื่อนไม่ได้ แม้ว่าจะตั้งอยู่บนรอยเลื่อนของแผ่นดินก็ตาม และถ้ามันเลื่อนขนาดนั้นมันก็พังไปแล้ว กรณีเขื่อนแก่งเสือเต้นก็เช่นกัน พอมีคนทักท้วงมาว่ามันตั้งอยู่บนรอยเลื่อน อาจจะเกิดแผ่นดินไหว เราก็ไปปรึกษานักธรณีวิทยา ไปสำรวจ ไปเจาะดู ผลออกมาว่ารอยเลื่อนมันเคยมีจริง แต่นักธรณีวิทยาจากกรมทรัพยากรธรณีก็ยืนยันว่าเป็นรอยเลื่อนที่ตายแล้ว ผมยืนยันว่าไม่มีอะไรต้องเป็นห่วง 
      "การกว้านซื้อที่ดินก่อนสร้างเขื่อนเพื่อเก็งกำไร จากการรับค่าชดเชยโดยกลุ่มนายทุนมันเคยเกิดขึ้นในการสร้างเขื่อนหลายแห่ง แต่ถ้าชาวบ้านไม่ขายนายทุนที่ไหนจะไปซื้อได้ มันขึ้นอยู่กับตัวชาวบ้านเอง หรืออาจจะมีกลุ่มชาวบ้านด้วยกัน ตั้งตัวเป็นนายทุนไปกว้านซื้อที่ดิน เพื่อรับค่าชดเชยเองก็เป็นได้ ไปดูแกนนำคัดค้านเขื่อนแก่งเสือเต้นที่สะเอียบ มีบ้านไม้สักทองแทบทั้งนั้น ไม้สักที่ถูกทำลายไปมาก ๆ อาจจะอยู่ที่หมู่บ้านนั่นแหละ บ้านสี่เหลี่ยมหลังเล็ก ๆ บางทีมีเสาไม้สักทองต้นใหญ่เป็นสิบ ๆ ต้น หมายังลอดไม่ได้เลย
      "ข้อเสนอที่ว่าให้สร้างฝายยางขนาดเล็กแทนนั้นเป็นไปไม่ได้ เขื่อนแก่งเสือเต้นเป็นเขื่อนที่มีความจุ ๑,๑๗๕ ล้านลูกบาศก์เมตร ฝายยางในลำน้ำเก็บน้ำได้อย่างมากก็ล้านลูกบาศก์เมตร ก็ต้องสร้างถึง ๑,๑๗๕ แห่ง งบประมาณก่อสร้างฝายละล้าน มันยิ่งจะสร้างความเดือดร้อนให้ชาวบ้านมากกว่า สิ้นเปลืองงบประมาณมากกว่า ถ้ามันเป็นไปได้กรมชลประทานก็ทำไปแล้ว เราไม่ได้โง่
      "กลุ่มที่คัดค้านพอจะแบ่งได้เป็นสามกลุ่ม กลุ่มที่ ๑ เป็นนักวิชาการ ซึ่งมีสองประเภท ประเภทแรกคือนักวิชาการที่ไม่รู้แล้วออกมาคัดค้าน กลุ่มนี้เขาคัดค้านโดยสุจริตใจ ก่อนอื่นต้องคำนึงว่า วิชาเศรษฐศาสตร์ สังคมศาสตร์ มันเป็นวิชาทั้งนั้น ชลประทานก็เป็นวิชาหนึ่ง เป็นสาขาของวิศวกรรมศาสตร์ การที่นักวิชาการซึ่งเชี่ยวชาญสาขาวิชาหนึ่งแล้วมาวิจารณ์งานของอีกสาขาวิชาหนึ่ง มาวิเคราะห์ว่าการสร้างเขื่อนมันไม่คุ้ม มันอาจเกิดความผิดพลาดขึ้นได้ แต่ก็ไม่น่าเป็นห่วงเพราะถ้าเขามานั่งคุยกับเรา เราก็ทำความเข้าใจกับเขาได้ แต่อีกประเภทคือนักวิชาการที่รู้เรื่องแต่ทำเป็นไม่รู้เรื่อง ตั้งหน้าตั้งตาคัดค้านอย่างเดียว ผมคิดว่ากลุ่มนี้จะต้องมีเบื้องหน้าเบื้องหลังเพราะมันผิดปรกติ สังเกตได้จากในการคัดค้าน เขาพยายามพูดถึงแต่ผลเสียเท่านั้น นกยูงจะไม่ผสมพันธุ์บ้าง เห็ดจะสูญพันธุ์ ป่าสักทองผืนสุดท้ายของประเทศไทยจะหมดไป ส่วนผลดีหรือประโยชน์ของเขื่อนเขาไม่เคยพูดถึงเลย เรารู้ว่าเราต้องอพยพชาวบ้าน ๓๑๖ ครอบครัวจริง แต่ชาวบ้านท้ายเขื่อนแก่งเสือเต้นที่จะได้รับประโยชน์ประมาณ ๘๗,๐๐๐ ครอบครัว หรือปัญหาน้ำท่วมจังหวัดแพร่ สุโขทัย พิษณุโลก และพิจิตร เขาไม่เคยพูดถึง นอกจากนี้ยังยกตัวอย่างแต่เขื่อนที่มีปัญหา เช่น บางปะกง ขึ้นมาโจมตี เขื่อนที่ดีมีประโยชน์อย่างเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์และอีกหลาย ๆ เขื่อนกลับไม่เคยพูดถึงเลย 
      "กลุ่มที่ ๒ คือกลุ่มชาวบ้านที่เสียผลประโยชน์ ที่ได้รับผลกระทบ อยู่ในบริเวณที่ถูกน้ำท่วม กรมชลประทานเข้าใจ เห็นใจ คนไทยเราไม่อยากเคลื่อนย้าย ไม่อยากอพยพจากที่อยู่ และเขาก็คงกลัวว่าถ้าอพยพไป ค่าชดเชยต่าง ๆ ที่ได้รับจะคุ้มไหม แต่เราก็พิสูจน์ให้เห็นแล้วจากหมู่บ้านที่อพยพจากพื้นที่สร้างเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ ๓,๐๐๐ กว่าครอบครัว บ้านเขาสวยมาก เป็นลูกกวาดหลากสีเลย มีระบบสาธารณูปโภคครบและมีอาชีพใหม่ ๆ เกิดขึ้น เช่น การประมง และการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ 
      "กลุ่มที่ ๓ คือเอ็นจีโอ ผมไม่สามารถที่จะไปเจาะลึกถึงขนาดว่าเบื้องหลังเขาเป็นอย่างไร เบื้องหลังการคัดค้านคืออะไร และไม่ติดใจสงสัยด้วยว่าเขาจะไปรับเงินมาจากต่างชาติหรือไม่ ถึงผมจะเห็นว่าเขาคัดค้านไปหมดทุกเรื่องที่เกี่ยวกับการพัฒนาประเทศชาติก็ตาม แต่ผมสงสัยอยู่นิดเดียว เป็นความสงสัยของคนไทยคนหนึ่งว่า ในเมื่อทุกคนต่างหวังดีต่อประเทศชาติ ทำไมถึงไม่มาจับเข่าคุยกัน มาสอนผมสิว่าไม่ควรสร้างเขื่อนแก่งเสือเต้นเพราะมันไม่ดีอย่างไร แล้วมีวิธีการอย่างไรที่จะทำให้ชาวบ้านในหลายจังหวัดไม่ถูกน้ำท่วมและมีน้ำใช้ในฤดูแล้งได้ มาสอนผมสิผมยินดี แต่ที่ผ่านมายังไม่เคยมีการพูดคุยกัน มีแต่หันหลังชนกัน ต่างคนต่างด่า ใครปากจัดกว่า สื่อมวลชนเอนเอียงไปทางไหน ทางนั้นก็ได้ประโยชน์ไป ผมไม่เคยพูดสักคำว่าชาตินี้ผมจะสร้างเขื่อนแก่งเสือเต้น ก็เอาไปลงกัน 
      "ผมในฐานะอธิบดี สิ่งที่เราเรียกร้องคือให้ทุกฝ่ายหันหน้าเข้าหากัน ถ้ามีความบริสุทธิ์ใจจริง ทั้งนักวิชาการ ทั้งเอ็นจีโอ ทั้งกลุ่มชาวบ้านด้วย เรามานั่งคุยกันดีกว่า ลงไปสำรวจด้วยกัน นี่คือสิ่งที่ผมเรียกร้องให้ทำกับทุกเขื่อนทุกที่ ไม่ใช่ที่นี่ที่เดียว
      "ถ้าทุกฝ่ายมีเจตนาดีต่อประเทศชาติแล้วละก็ หันมาจับมือกัน อย่ามานั่งต่างคนต่างด่ากันเลย ในฐานะที่รับผิดชอบเรื่องน้ำ ผมยืนยันว่าสิ่งที่เราจะต้องทำคือ เราต้องหาแหล่งน้ำสำรองให้มากขึ้นกว่านี้ ประเทศไทยยังมีความจำเป็นที่จะต้องสร้างเขื่อนอยู่ ผมคิดว่าวันหนึ่งเขื่อนแก่งเสือเต้นจะต้องเกิดขึ้นแน่นอน จะอีกกี่ปีผมตอบไม่ได้ แต่จะปล่อยให้ลุ่มน้ำยมเป็นอย่างนี้ต่อไปไม่ได้"

อ่าน (ฝ่ายคัดค้าน) คลิกที่นี่