นายรอบรู้ชวนเที่ยว.. ไปนมัสการพระพุทธบาท ร่วมตักบาตรดอกไม้

อาจเป็นเพราะคนเดี๋ยวนี้ห่างเหินจากวัดวาอารามกันมาก สังเกตได้จากรายการโทรทัศน์และหนังสือพิมพ์หลายแห่ง นิยมจัดทัวร์ไปเที่ยววัดกันหลากหลายรูปแบบ โดยเฉพาะช่วงเทศกาลงานบุญ เช่น วันขึ้นปีใหม่ วันสงกรานต์ วันเข้าพรรษา วันอาสาฬหบูชา ฯลฯ ตามวัดจะแน่นขนัดไปด้วยพุทธศาสนิกชน บางคนถึงกับเชื่อว่าถ้าไปไหว้พระครบเจ็ดวัดเก้าวัด แล้วจะได้บุญกุศลแรง มีปูชนียสถานแห่งหนึ่งที่ชาวพุทธนับถือกันว่า ถ้าได้ไปสักการะแล้วจะได้อานิสงส์สูงสุด เมื่อตายไปจะไม่ตกนรก นั่นคือรอยพระพุทธบาท จ. สระบุรี ซึ่งเชื่อว่าสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เสด็จมากดประทับไว้ ด้วยพระองค์เอง นับแต่สมัยอยุธยา ไม่ว่าจะเป็นชนชั้นกษัตริย์หรือชาวบ้านร้านถิ่นต้องหาโอกาสไปนมัสการพระพุทธบาท สักครั้งหนึ่งในชีวิต แม้ว่าแต่ก่อนนั้นการเดินทางลำบากทุรกันดารมาก จะต้องเดินทางทั้งทางเรือและทางบก จากกรุงศรีอยุธยา ไปพระพุทธบาทต้องใช้เวลาเดินทางรอนแรมถึงสองวัน แต่ปัจจุบันขับรถยนต์จากกรุงเทพฯ ไปแค่ ๒ ชม. ก็ถึงแล้ว นายรอบรู้จึงอยากจะชวนคุณเกี่ยวก้อยกันไปไหว้พระพุทธบาทเสียในเดือนหน้านี้เลย ด้วยในวันที่ ๖ ก.ค. นี้เป็นวันเข้าพรรษา มีการจัดงานประเพณีตักบาตรดอกไม้ที่พระพุทธบาท เราจะได้ทำบุญร่วมชาติตักบาตรร่วมขัน เผื่อว่าชาติหน้ามีจริง จะได้ไปเที่ยวด้วยกันอีก

แต่แทนที่จะขึ้นไปนมัสการรอยพระพุทธบาทอย่างคนอื่นเขา "นายรอบรู้" จะพาคุณไปเที่ยวชมโบราณสถานต่างๆ ภายในวัดเสียก่อน ด้วยรอยพระพุทธบาทนี้เป็นที่เคารพสักการะของประชาชน โบราณสถานต่าง ๆ ภายในวัดจึงงดงาม ด้วยฝีมือเชิงช่างโบราณหลากยุคสมัยที่สร้างถวายพระพุทธบาทด้วยพลังศรัทธา ถ้าไปแล้วไม่ได้ชื่นชมก็นับว่าน่าเสียดายนัก เริ่มจากทางเดินขึ้นสู่มณฑปพระพุทธบาทหรือบันไดนาคซึ่งมีสองทาง ด้านหน้าเป็นบันไดสามสายทอดขนานกันไป หมายถึง บันไดทิพย์ที่พระอินทร์เนรมิตขึ้นเพื่อส่งเสด็จพระพุทธเจ้า กลับสู่โลกมนุษย์หลังจากทรงเทศนาโปรดพระพุทธมารดา บันไดนี้สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๑ แต่เดิมมีเพียงสองสายเท่านั้น มาสร้างเพิ่มอีกสายหนึ่งในสมัยรัชกาลที่ ๕ ที่หัวบันไดเป็นรูป เศียรพญานาคมุจลินทร์ห้าเศียร หล่อด้วยทองเหลือง แล้วลงรักปิดทอง นอกจากนี้ยังมีบันไดนาค ที่มีอายุเก่าแก่กว่า อยู่ทางด้านหลัง หรือด้านประตูยักษ์ เป็นฝีมือช่างโบราณสมัยสมเด็จพระเจ้าบรมโกศ หัวบันไดทำเป็นเศียรพญานาคมุจลินทร์เจ็ดเศียร หล่อด้วยสัมริดเป็นนาคสวมมงกุฎ ดูสวยงามแปลกตา

จากบันไดขึ้นสู่ชั้นบนจะเห็นมณฑป ซึ่งเป็นที่ประดิษฐานรอยพระพุทธบาท โดดเด่นเป็นสง่าอยู่บนยอดเขา เครื่องบนและเสาลงรักปิดทองประดับด้วยกระจกสีต่าง ๆ อย่างงดงาม เสาพาไลรอบมณฑปเป็นเสาสี่เหลี่ยมย่อมุม ประดับด้วยลายปูนปั้นฝีมือประณีต ตรงซุ้มประตูประดับด้วยลายทอง มีหน้าบันเป็นรูปนารายณ์ทรงครุฑ บานประตูทั้งแปดบานประดับด้วยมุกลวดลายวิจิตร ทำเป็นรูปปราสาท พระอินทร์ พระนารายณ์ และพระพรหม สร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระเจ้าบรมโกศ และได้รับการปฏิสังขรณ์อีกครั้งในสมัยรัชกาลที่ ๑ เมื่อเข้าสู่ด้านในจะเห็นรอยพระพุทธบาท ประดิษฐานอยู่ในมณฑปน้อย รอยพระพุทธบาทมีขนาดกว้าง ๒๑ นิ้ว ยาว ๖๐ นิ้ว ลึก ๑๑ นิ้ว มีลักษณะต้องตามลักษณะของมหาบุรุษตามความเชื่อของอินเดีย ปรากฏเป็นลายมงคล ๑๐๘ ประการ เช่น รูปสวัสติกะ ปลาคู่ หอยสังข์ หม้อน้ำ เป็นต้น ด้านข้างมีเสื่อเงินแท้ปูพื้นล้อมรอบรอยพระพุทธบาทอย่างสวยงาม หลังจากกราบนมัสการรอยพระพุทธบาทแล้ว ก็ต้องไปประกาศบุญที่ได้เดินทางมาสักการะรอยพระพุทธบาทให้เทพยดารับรู้ ด้วยการเคาะระฆังที่แขวนเรียงรายอยู่ที่ศาลาโถงด้านนอกมณฑป คติความเชื่อนี้เองที่ทำให้ชาวบ้านมีรายได้จากการขายไม้ตะพด ให้นักท่องเที่ยว หาซื้อได้ที่ลานจอดรถด้านล่าง ไม้ตะพดอันเล็ก ๆ ใช้เคาะระฆังได้ถนัดมือ ส่วนอันใหญ่ ๆ ที่ประดิดประดอยเป็นลวดลายสวยงามนั้น เหมาะจะซื้อเป็นของที่ระลึกหรือนำไปฝากผู้หลักผู้ใหญ่ ถึงตอนนี้ถ้าใครรู้สึกหิว มีร้านเด็ดที่อยากแนะนำคือร้านก๋วยเตี๋ยวพี่ดาว ตั้งอยู่ใกล้วัด เป็นก๋วยเตี๋ยวเนื้อตุ๋น เย็นตาโฟ ลูกชิ้นทำเอง เนื้อตุ๋นถึงเครื่องเทศ หอมกลิ่นยาจีน คนท้องถิ่นนิยมไปกินกันมาก

ข่าวดีสำหรับคนที่ได้หยุดงานในวันเข้าพรรษา นอกจากจะได้นมัสการรอยพระพุทธบาทตามปรกติแล้ว ยังจะได้ร่วมตักบาตรดอกไม้ด้วย การตักบาตรดอกไม้ก็เหมือนกับการตักบาตรทั่วไป เพียงแต่ใช้ดอกไม้แทนอาหาร ถือเป็นการถวายเครื่องบูชารอยพระพุทธบาท ดอกไม้ที่นำมาตักบาตรนี้มีชื่อว่า ดอกข่าลิง หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า ดอกเข้าพรรษา เพราะจะออกหน้าฝนในช่วงเข้าพรรษา เป็นพันธุ์ไม้ประเภทว่านในวงศ์ขิง (Zingiberaceae) ที่มีลำต้นเป็นเหง้าหรือหัวอยู่ใต้ดิน ลักษณะคล้ายต้นกระชายหรือว่านขมิ้น สูงประมาณ ๑ คืบเศษมีหลากหลายสีสัน เช่น สีขาว สีเหลืองแกมส้ม สีชมพู ฯลฯ แต่ก่อนหนุ่มสาวจะตื่นแต่เช้าชักชวนกันไปเก็บดอกไม้ที่ขึ้นอยู่ในป่าละเมาะตามภูเขาหินปูน ที่อยู่ใกล้วัด เช่น เขาโพธิ์ลังกา เทือกเขาวง และเขาพุ เป็นต้น แต่เดี๋ยวนี้มีคนเก็บมามัดเป็นกำขายพร้อมสรรพ ไปถึงก็ซื้อไว้เตรียมใส่บาตรได้เลย แสนสะดวกสบายไม่ต้องเหนื่อยยาก เมื่อถึงเวลาผู้คนจำนวนมาก จะมายืนเรียงรายอยู่สองฟากถนนจากวงเวียนเจ้าพ่อเขาตก เข้าสู่วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร พระภิกษุสามเณร จะลงจากศาลาการเปรียญ มารับบิณฑบาตดอกไม้เป็นแถวยาว พร้อมด้วยขบวนแสดงศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้านจากอำเภอต่าง ๆ และขบวนรถบุปผชาติที่ตกแต่งประดับประดาอย่างสวยงาม บรรยากาศน่าตื่นตื่นใจ พระภิกษุจะนำดอกไม้ที่รับบิณฑบาต ไปสักการะรอยพระพุทธบาท พระเจดีย์จุฬามณี และพระเจดีย์มหาธาตุองค์ใหญ่ ซึ่งบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ คนใส่บาตรก็จะได้อิ่มอกอิ่มใจด้วยผลบุญกุศลกันทั่วหน้า