Page 154 - Skd 381-2559-11
P. 154
มูลค่าของเศษอาหาร พระนครศรีอยุธยา และอ่างทอง
“อาหารในโรงพยาบาลมกั จะเปน็ ขา้ วตม้ โจก๊ หรอื ซปุ เศษ
เราเดินทางมาถึงสุนทรพัฒนาฟาร์ม จังหวัดอ่างทอง ท่ีนี่
มีบ่อเล้ียงปลาขนาดใหญ่สองบ่อและเล้าคอนกรีตเลี้ยงหมูอยู่ริม อาหารจากโรงพยาบาลจึงมักจะมีน�้ำเยอะ เวลาขายจะต้องมากรอง
บ่อปลาทั้งสองด้าน ต้นไม้รอบ ๆ พล้ิวไหวเล็กน้อยตามสายลมท่ีพัด น�้ำออกก่อน หรือเติมเนื้อเข้าไป แต่ถ้าเป็นเศษอาหารจากโรงงาน
อ่อน ๆ แตย่ งั ไมท่ นั ทฉี่ นั จะก้าวลงจากรถ กล่ินเหมน็ เปร้ยี วแรง ๆ ก็ หรือเรือนจ�ำ เขาจะเรียกว่า ‘อาหารสวย’ คือมีน�้ำน้อย แบบน้ีเราก็
ปะทะเข้าจมูกอย่างจัง ต้นทางของกล่ินคือเศษอาหารที่บรรจุอยู่ใน สามารถขายได้เลย”
ถังสฟี า้ ตง้ั เรียงรายเต็มรถกระบะ
อมุ้ อธบิ ายขณะคมุ คนงานใชต้ ะขอเกยี่ วถงั เศษอาหารเทลง
มณฑิตา สุขสง่า หรือ อุ้ม สาววัยรุ่นผู้สืบทอดกิจการของ ในบ่อ ฝูงปลาสวายวา่ ยมาแยง่ กนั กนิ จนแนน่ ขนดั
ครอบครัวในการรับซ้ือ-ขายเศษอาหาร ต้อนรับเราอย่างเป็นกันเอง
เธอเล่าใหฟ้ งั ถงึ จุดกำ� เนดิ ธุรกจิ น้ีว่า อาหารกว่า ๑๐ ถังหายไปในพริบตา เหลือเพียงเศษขยะ
ท่ีลอยขึน้ มาเท่านั้น
“จริง ๆ แล้วที่บ้านอุ้มทำ� ฟาร์มเลี้ยงสัตว์ค่ะ ท�ำมาต้ังแต่รุ่น
คุณป่แู ล้ว ป่กู ็เลี้ยงหมู ปลา และไก่ ส�ำหรับธุรกิจรับซื้อเศษอาหาร “โดยปรกติแต่ละที่ก็จะคัดแยกเศษขยะมาแล้วระดับหนึ่ง
คุณปู่เริ่มมาจากการเก็บเศษอาหารจากวัด บางวันมีคนมาท�ำบุญ นอกจากบางครั้งถ้าเราเห็นว่าในเศษอาหารมีขยะปนเยอะเราก็จะ
เยอะมาก พระทา่ นกจ็ ะเรยี กชาวบา้ นมาเกบ็ อาหารเหลอื เอาไปเลย้ี ง หยบิ ออกกอ่ น หรอื ถา้ มขี ยะสะสมในบอ่ ปลามากกจ็ ะทำ� ใหน้ ำ้� เสยี ได”้
สัตว์ของตัวเอง บางทีเราได้มาเยอะใช้ไม่หมดก็แบ่งให้คนอ่ืนไป เธอเสรมิ พลางชใี้ ห้ดกู ระชอนท่ใี ช้ตักเศษขยะออกจากบอ่
มันกพ็ ฒั นามาจนทกุ วนั น้ี”
ฉันถามอุ้มถึงความรู้สึกของคนที่ท�ำงานกับขยะ ของเหลือ
เศษอาหารแบ่งได้เป็นสองประเภทใหญ่ ๆ คือเศษอาหาร ทไี่ มม่ ใี ครตอ้ งการ หญงิ สาวยม้ิ นอ้ ย ๆ กอ่ นจะบอกวา่ เธอทำ� ธรุ กจิ นี้
ท่ีเหลือจากการบริโภค และเศษอาหารที่เกิดจากกระบวนการผลิต ด้วยพื้นฐานของความช่วยเหลือเก้ือกูล มิใช่บนพื้นฐานของก�ำไร
ทางอุตสาหกรรม เช่น เศษขนมปัง เส้นหม่ีหัก ๆ รวมถึงเศษอาหาร เพยี งอย่างเดียว
จากอุตสาหกรรมของสด เช่น ไส้ไก่ เศษเน้ือจากการตัดแต่งแฮม
รวมไปถึงสินค้าตกเกรด เช่น ปลาแผ่นท่ีตัดไม่ได้ขนาด หรือปูอัด “มันเป็นลักษณะการช่วยก�ำจัดด้วยนะ ถ้าไม่มีอาชีพตรงนี้
ทีข่ ้นึ รปู ไม่สวย เปน็ ตน้ เศษอาหารจะไปไหน บางคนถึงกับขอร้องให้ช่วยมาเก็บไปที เขา
ยกให้ฟรี ๆ ...เหมือนเราเป็นคนท�ำความสะอาดประเทศเลยนะ”
แนน่ อนวา่ เศษอาหารแตล่ ะประเภทยอ่ มมรี าคาแตกตา่ งกนั (หัวเราะ)
ธุรกิจของอุ้มเน้นการประมูลเหมาเศษอาหารท่ีเหลือจากการรับ
ประทาน ซง่ึ มีราคาถูกท่สี ดุ คือกิโลกรมั ละ ๓ บาท เพ่ือจ�ำหน่ายต่อ หากนกึ ถงึ ภาพระบบนเิ วศทเ่ี คยเรยี นสมยั มธั ยมฯ ฉนั คดิ วา่
ให้แกเ่ กษตรกรรายยอ่ ย ธุรกิจรับซื้อขายเศษอาหารก็เปรียบเสมือน “ผู้ย่อยสลาย” ที่คอย
ย่อยซากพืชซากสัตว์ต่าง ๆ ให้กลายเป็นสารอาหารส�ำหรับผู้ผลิต
การซื้อขายเศษอาหารยังมีรายละเอียดมากกว่าท่ีฉันคิด ในขณะที่เรามักให้ความสนใจกับผู้ผลิตและผู้บริโภค แต่ที่จริงแล้ว
เอาไวม้ าก เพราะเศษอาหารจากสถานทตี่ า่ ง ๆ มลี กั ษณะแตกตา่ งกนั ผยู้ อ่ ยสลายทเี่ ราหลงลมื ไปตา่ งหากทที่ ำ� ใหก้ ารหมนุ เวยี นสารอาหาร
และตอ้ งมกี ารจดั การทร่ี วดเรว็ กอ่ นจะเนา่ บดู ยงั ไมร่ วมถงึ บรรจภุ ณั ฑ์ ในห่วงโซน่ ัน้ สมบรู ณ์
และกระบวนการขนส่งท่ีครอบคลุมถึงสามจังหวัด คือกรุงเทพฯ
เศษอาหารท่ีคนกินเหลือตามศูนย์อาหาร
ส่วนหน่ึงถูกน�ำไปใช้เล้ียงสัตว์ เช่นหมูหรือปลา
ตามฟาร์มเลี้ยงต่าง ๆ
152 พฤศจิกายน ๒๕๕๙
