หน้าปกสารคดี ปีที่ ๑๖ ฉบับที่ ๑๘๘ เดือนตุลาคม ๒๕๔๓

ส า ร บั ญ
โลกใบใหญ่
โลกใบเล็ก
หัวอกน้องอ้วน
หัวอกน้องอ้วน
ซิ่งสเกตรอบกรุง
ซิ่งสเกตรอบกรุง
อ่านเอาเรื่อง
ยึดไม้เรียวครู "ยุติ" หรือ "เริ่มต้น" ความรุนแรง 
สิ่งแวดล้อม
ฝ้ายบีที เกษตรกร และมอนซานโต้
เพื่อความเข้าใจในแผ่นดิน
คนเผาถ่านที่บางตะบูน
การแพทย์-สาธารณสุข
การแพทย์พาณิชย์ ธุรกิจแอบแฝง
การแพทย์พาณิชย์ ธุรกิจแอบแฝง
สิ่งแวดล้อม
บทสรุปเขื่อนปากมูล "ของแท้" จาก คณะกรรมการเขื่อนโลก
บทสรุปเขื่อนปากมูล "ของแท้" จาก คณะกรรมการเขื่อนโลก
พิพิธภัณฑ์
พิพิธภัณฑ์ศิลปะสมัยใหม่ แห่งลอนดอน
Tate Modern พิพิธภัณฑ์ศิลปะสมัยใหม่ แห่งลอนดอน
ที่นี่มีอะไร

โลกบันเทิง
ภาพยนตร์
Pecker ความถ่อยกับความเท่
คนกับหนังสือ
เหยือกแก้วในลำน้ำวิว็อน กับขั้นตอนการทำงาน ของนักประพันธ์อัจฉริยะ

โลกธรรมชาติ และวิทยาการ
ส่องจักรวาล
การแตกสลาย ของดาวหางลีเนียร์
โลกธรรมชาติ
เมื่อแมงมุม แปลงร่างเป็นมด
เมื่อแมงมุม แปลงร่างเป็นมด
โลกวิทยาการ
ยาสูบ บุหรี่ และควันมรณะ
คอลัมน์ประจำ - ปกิณกะ
โลกรายเดือน
เชิญดอกไม้
(คลิกดูภาพใหญ่)
กระเจียว
จากบรรณาธิการ
บ้านพิพิธภัณฑ์
ตลาดบ้านใหม่ ฉะเชิงเทรา
บันทึกนักเดินทาง
(คลิกเพื่อดูภาพใหญ่)
ฮาลา-บาลา อาณาจักรนกเงือกหายาก
เขียนถึงสารคดี
Feature@ Sarakadee.com
เสียงจากอุษาคเนย์
น้องดำดอตคอม เรื่องขาว ๆ ดำ ๆ ในสังคมไทย และเขมร
น้องดำดอตคอม เรื่องขาว ๆ ดำ ๆ ในสังคมไทย และเขมร
สัมภาษณ์
ดร. เอนก เหล่าธรรมทัศน์ ความคาดหวัง และความจริง ของประชาธิปไตย แบบไทยๆ
คิดสร้างต่างสรรค์
มาร์โคนี บิดาแห่งวิทยุ 
(คลิกเพื่อดูภาพใหญ่)
ข้างครัว
เรื่องของเหล้าองุ่น ในเมืองไทย
บทความพิเศษ
(คลิกดูภาพใหญ่)
บันทึกวันสวรรคต รัชกาลที่ ๕
สยามร่วมสมัย
พระเจดีย์กู้ชาติ 
ฉบับที่ ๑๘๘ เดือน ตุลาคม ๒๕๔๓
ร่วมแสดงความคิดเห็น เรื่อง ท้าทายความเชื่อเรื่อง "เจดีย์ยุทธหัตถี"
เ รื่ อ ง จ า ก ป ก
(คลิกดูภาพใหญ่) เหม เวชกร
จิตรกรไร้สำนัก ช่างเขียนนอกสถาบัน

    กาลครั้งหนึ่ง ที่ประเทศไทยยังใช้ชื่อว่า "สยาม"
    พลเมืองทั้งประเทศมีแค่สิบกว่าล้านคน 
    ในสมัยที่หนังเพิ่งหัดพูด และนิยายราคาเล่มละ ๑๐ สตางค์ 
    เหม เวชกร เป็นจิตรกรของยุคนั้น ตลอดระยะเวลาสี่สิบกว่าปีของชีวิตช่างเขียน เหมผลิตผลงานหลายหมื่นชิ้น มีตั้งแต่ภาพปก ภาพประกอบ นิยายภาพ หนังสืออ่านเล่น หนังสือเรียน ไปจนถึงรูปพระพุทธประวัติที่พิมพ์ให้เช่าใส่กรอบติดตามวัด 
    ในสายตาของ "ศิลปิน" เขาเป็นได้เพียงช่างเขียน "งานตลาด" แต่สำหรับสาธารณชนแล้ว เขาคือผู้กำหัวใจของความงาม "อย่างไทย" ไว้ได้อย่างเหนียวแน่น
    สามทศวรรษหลังจากมรณกรรมของเหม ภาพประกอบเล็กๆ ที่เคยทำเงินให้เขาได้แค่ไม่กี่ร้อยบาท ถูกประมูลในราคาเหยียบแสน ในวันนี้ ชื่อของเหม เวชกร กลับมาขึ้นทำเนียบศิลปินชั้นครูของเมืองไทย และนี่อาจเป็นโอกาสเหมาะ ที่คนรุ่นใหม่จะได้ทำความรู้จักกับเขา - เหม เวชกร จิตรกรไร้สำนัก

ส า ร ค ดี พิ เ ศ ษ
(คลิกดูภาพใหญ่) ลุ่มน้ำโขง และชะตากรรมของโลมาอิรวดี
    ช่วงที่กว้างที่สุดของแม่น้ำโขงบริเวณแขวงสี่พันดอน ทางใต้สุดของประเทศลาว ไม่เพียงได้รับการยกย่อง ว่าเป็นบริเวณที่มีทัศนียภาพงดงามที่สุดเท่านั้น หากยังเป็น "บ้าน" ของโลมาอิรวดี--หนึ่งในโลมาน้ำจืด ที่หายากและใกล้สูญพันธุ์เต็มที
    ปัจจุบันคาดว่ามีโลมาอิรวดี หลงเหลืออยู่ในโลกราว ๓๐๐ ตัวเท่านั้น และในประเทศลาว ซึ่งเคยพบโลมาอิรวดีอยู่เป็นจำนวนมาก ก็มีพวกมันเหลืออยู่ไม่เกิน ๑๐ ตัว และวันนี้ โลมาอิรวดีไม่เพียงเผชิญกับภาวะสูญพันธุ์ จากความหลากหลายทางพันธุกรรม ที่ลดน้อยลงเท่านั้น หากอนาคตของมันยังขึ้นอยู่กับ การตัดสินใจของรัฐบาลลาว เกี่ยวกับโครงการไฟฟ้าพลังน้ำ ๑๙ โครงการ ซึ่งจะแปรลำน้ำที่เคยให้ชีวิตแก่มัน ให้กลายเป็นกับดักแห่งความตายไปในที่สุด

อ่านต่อคลิกที่นี้อ่านต่อคลิกที่นี้ 


(คลิกดูภาพใหญ่) กัมพูชา ๒๐๐๐ และศิลปินไร้พรมแดน
    กล่าวกันว่าการกวาดล้างผู้คนในระบอบการเมืองเก่า เพื่อสร้างสังคมอุดมคติขึ้นใหม่ของเขมรแดง ได้ทำให้ชนชั้นกลาง และนักศึกษา ปัญญาชนจำนวนมากถุกสังหาร ในจำนวนนี้รวมถึงนายช่าง และศิลปินชาวเขมรด้วย จากสงครามที่ยืดเยื้อยาวนานนี้ ได้ทำให้ศิลปินเมขร ที่เคยมีอยู่นับพันคน เหลือรอดชีวิตเพียงไม่กี่สิบราย จนน่าเป็นห่วงว่า งานศิลปะในประเทศที่มีรากเหง้าศิลปะยิ่งใหญ่ เช่นเขมรจะมีผู้สบทอดต่อไปหรือไม่
   
ปลายเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา โครงการ "ศิลปะและวัฒนธรรมเพื่อสันติภาพ ๒๐๐๐" นำคณะศิลปินไทย ๒๐ ชีวิต มุ่งหน้าสู่กรุงพนมเปญ เพื่อร่วมสร้างสรรค์ศิลปะร่วมกับศิลปินเขมร ที่รอคอยอยุ่ที่นั่น เพื่อร่วมกันสร้างสรรค์ศิลปะ ด้วยหวังให้ศิลปะเป็นเครื่องเยียวยาจิตใจผู้คน และเสริมสร้างสัติภาพให้เกิดขึ้นอย่างถาวร ในประเทษที่คุกรุ่นด้วยไอสงครามมาหลายทศวรรษ

อ่านต่อคลิกที่นี้อ่านต่อคลิกที่นี้ 


(คลิกดูภาพใหญ่) เหม เวชกร
จิตรกรไร้สำนักเรียน ช่างเขียนนอกสถาบัน

    สำหรับคนอายุ ๕๐ ปีขึ้นไป ชื่อของ เหม เวชกร คงคุ้นหูคุ้นตาในฐานะ นักเขียนภาพวิจิตรชื่อก้องของยุคสมัย
   
คนรุ่นหลังอายุสัก ๓๐ ปีขึ้นไป ยังคงคุ้นตากับภาพเขียนภาพประกอบฝีมือ เหม เวชกร ที่ปรากฏอยู่ตามหนังสือแบบเรียน....
    ทว่าไม่กี่ปีให้หลัง เด้กรุ่นหลังจากนั้นแทบจะนับรายได้ ที่จะรู้จักชื่อ และผลงานของช่างเขียนคนนนี้ แทบไม่น่าเชื่อว่า เวลาเพียงสามทศวรรษ หลังจากการเสียชีวิตของจิตรกรช่างเขียนผู้ยิ่งยงแห่งยุค ชื่อของเหม เวชกร ในความรับรู้ของคนรุ่นใหม่ ๆ จะสูยหายไปแทบไม่เหลือซาก 
    จริงหรือที่ว่า เหมเป็นคนพิเศษของยุคสมัยของเขา และวันนี้ ยุคของเหม เวชกร ยุคของสามัญชนไทย ได้ถุกเปลี่ยนไปแล้ว ได้จบลงวอย่างสิ้นเชิงแล้ว โลกของเหม เวชกร นั้นจบสิ้นลงไปแล้ว

อ่านต่อคลิกที่นี้อ่านต่อคลิกที่นี้ 


Special Attractions
Cover : Sarakadee  No. 188 October 2000 Cover: It was images so magnificently captured such as this that propelled his unsuspected rise to infamy, decades-long after his era, earning Hem Vejakorn a most honorable distinction among Thailand's greatest artists.
Click for Bigger Smile of the Mekong - Irrawady River Dolphins
Story by Iola Veal Thongsa-ard
Photos by Piyawit Thongsa-ard

    Their expressive eyes, slightly upturned mouths, and playful demeanor have long made the Pak-ha river dolphins the darling sea creatures of the Irrawady River communities, adored by local villagers and regularly sought by incoming tourists. Yet, between 1990 and 1996, 25 Irrawady River Dolphins were found dead after becoming entangled in large mesh gill nets and as the result of dynamite fishing. Currently, a mere total of 10 river dolphins remain. How is their extinction to be prevented? 

Click Here to Continue Continue: click here


Click to Bigger Promoting the Arts in Cambodia
Story and Photo by Vanchai Tan

    The task of reconstructing a nation is never easy, particularly for one that has been through a civil war so destructive it lives on in the memories of its survivors. Twenty-five years later, Cambodia is still experiencing the after-effects of a devastation that has not only debilitated its economy, and its developmental course, but the very heart and soul of the people - their artistic expression. Having barely survived through an era bent on vanquishing the nation's artists - they represented the strata of society the Khmer Rouge had no desire to maintain - the promotion of Cambodia's future artistic development becomes a difficult feat.

Click Here to Continue Continue: click here


Click to Bigger Hem Vejakorn, Drawing out of the Lines

    Hem Vejakorn is remembered and honored as one of Thailand's leading artists. Yet, his artwork is not exhibited in any museum, nor did he ever have exhibitions of his own to display his enormous talent. The most popular place to find his work was on the cover of the 10 satang novels of yesteryear. It is not the most traditional rise to infamy for an artist, yet it is certainly the most memorable, capturing the essence of an era through print.


เ ฮ โ ล ส า ร ะ พ า
เพื่อนหมู ผิดซ้ำซาก

"เพื่อนหมูฯ"

ซ อ ง คำ ถ า ม
การค้นหาทะไลลามะ
๓๐ ปีบะหมึ่กึ่งสำเร็จรูปในเมืองไทย