"หลับเสียเถิดพญาคชสาร กลางผืนม่านแนวไพรกว้างไกลแสน ห้วงมหรรณพคือสุสานวิมานแมน ฝังกลางแก่นบึ้งหัวใจไทยนิรันดร์" (ข่าวสด, ๒๖ พ.ค. ๔๐)
    ข้อความข้างต้นปรากฏอยู่บนผืนผ้า ที่หม่อมเจ้าหญิงรังษีนภดล ยุคล นำมาคลุมไว้บนหลุมศพช้างป่าสองตัวที่ตายลง เนื่องจากได้รับสารพิษ บริเวณไร่สับปะรดอำเภอกุยบุรี
    ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๔๐ สองวันหลังจากข่าวการตายของช้างเผยแพร่ออกไป หม่อมเจ้าหญิงรังษีนภดล ยุคล หรือ "ท่านหญิง" ของชาวบ้าน พร้อมคณะจากสำนักพระราชวัง ได้เดินทางเข้ามายังพื้นที่อำเภอกุยบุรี เพื่อติดตามข่าวเรื่องนี้อย่างเร่งด่วน เหตุการณ์ช้างตายที่กุยบุรี กลายเป็นเรื่องใหญ่ระดับประเทศ ปรากฏเป็นข่าวหน้าหนึ่ง ของหนังสือพิมพ์หลายฉบับอย่างต่อเนื่อง เนื้อข่าวนอกจากจะบีบคั้นหัวใจคนรักสัตว์แล้ว ยังเผยให้คนทั่วประเทศได้รับรู้ถึง ข้อพิพาทระหว่างคนและสัตว์ ที่ยืดเยื้อยาวนานบนพื้นที่แห่งนี้ จนกระทั่งนำมาสู่โศกนาฏกรรมในที่สุด
    รายงานข่าวระบุว่า ราวเจ็ดโมงเช้าของวันที่ ๒๓ พฤษภาคม ๒๕๔๐ บุญลือ พูลนิล หัวหน้าอุทยานแห่งชาติกุยบุรี ได้รับแจ้งจากเจ้าหน้าที่สายตรวจพิทักษ์ป่าว่า พบช้างป่าเสียชีวิตหนึ่งตัว และได้รับบาดเจ็บอีกหนึ่งตัว ในบริเวณที่เรียกว่าหุบกระชัง ใกล้เขตอุทยานแห่งชาติกุยบุรี 
    เมื่อเจ้าหน้าที่อุทยานฯ ไปถึงที่เกิดเหตุ ก็พบศพช้างป่าเพศผู้ตัวใหญ่นอนตะแคงขึ้นอืด ตรวจพบว่าเสียชีวิตมาแล้วสามวัน ใกล้ ๆ กันพบช้างเพศเมียหนึ่งตัว อยู่ในสภาพป่วยหนัก แม้เจ้าหน้าที่จะพยายามให้ความช่วยเหลืออย่างเต็มที่ แต่ช้างเคราะห์ร้ายก็เสียชีวิตในที่สุด 
    นายสัตวแพทย์จามร ศักดินันท์ สัตวแพทย์ประจำจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งเดินทางมาตรวจสอบ พบว่าช่องปากของช้างทั้งสองตัว เป็นสีเขียวคล้ำคล้ายถูกสารพิษ ทำให้มีผู้คาดกันว่าชาวไร่เป็นผู้วางยาเบื่อช้าง เพราะโกรธแค้นที่ช้าง มาลงกินไร่สับปะรดของตน หลายวันต่อมาผลชันสูตรอย่างเป็นทางการ จากกรมปศุสัตว์ระบุว่า ช้างทั้งสองตัวเสียชีวิตจากสารพิษร้ายแรง ที่ไม่มีสีไม่มีกลิ่น
    สุวิทย์ ผลลาภ อธิบดีกรมปศุสัตว์ ให้สัมภาษณ์แก่หนังสือพิมพ์ ข่าวสด ฉบับวันที่ ๕ มิถุนายน ๒๕๔๐ ว่า "ไม่แน่ใจว่าสารพิษที่ช้างได้รับ มีต้นตอมาจากที่ใด ถ้าจะถามว่าชาวไร่ตั้งใจจะวางยาช้างหรือไม่ ไม่ขอแสดงความคิดเห็น แต่ชาวไร่สับปะรด ไม่ใช้ยาชนิดนี้ฉีดป้องกันแมลงแน่ ส่วนใหญ่จะใช้ในไร่ข้าวโพดเท่านั้น"

    ระยะนั้นหนังสือพิมพ์ประโคมข่าวใหญ่โตว่า ช้างป่ากุยบุรีทั้งโขลงประมาณ ๕๐ ตัว อาจได้รับสารพิษ ที่มีผู้แพร่สู่แหล่งน้ำธรรมชาติ ส่งผลให้ทุกฝ่ายเร่งรุดเข้าพื้นที่ เพื่อแก้ปัญหาวิกฤตนี้โดยด่วน นับตั้งแต่หม่อมเจ้าหญิงรังษีนภดล ยุคล ที่รับรู้กันว่าทรงเมตตาช้างเป็นพิเศษ, พล.ท. วินิจ กระจ่างสนธิ์ แม่ทัพภาคที่ ๑ ตัวแทนฝ่ายทหารผู้ดูแลพื้นที่, พล.ต.อ. สล้าง บุนนาค รอง อตร. ผู้รับผิดชอบงานป้องกัน และปราบปรามการตัดไม้ทำลายป่า และทรัพยากรธรรมชาติ, นิคม พุทธา นักวิชาการสัตว์ป่าจากมูลนิธิคุ้มครองสัตว์ป่า และพรรณพืชแห่งประเทศไทยฯ
    ข้อมูลจากคนในพื้นที่ระบุว่า บริเวณที่ช้างตายเดิมเป็นเขตป่าสงวน ต่อมาทางองค์การบริหารส่วนจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ได้ขอเช่าที่ดินจากกรมป่าไม้ แล้วจัดสรรให้เกษตรกรเช่าอีกทอดหนึ่ง แต่ปรากฏว่านายทุนที่มาเช่าที่ดิน กลับบุกรุกถางป่า เกินจากขอบเขตที่ตนเช่าไว้ ด้วยเหตุนี้ในชั้นแรกทุกฝ่าย จึงพุ่งเป้าไปที่นายทุน ว่าเป็นต้นตอของปัญหา และมีข้อสรุปว่า ต้องเวนคืนที่ดินบริเวณนั้นเพื่อฟื้นฟูสภาพป่า
    "นอกจากนี้นายทุนยังบุกรุกทำลายป่าบริเวณนั้นเพิ่มเติมอีก เพื่อให้ได้พื้นที่ปลูกสับปะรดจำนวนมาก จุดนี้เองทำให้ป่ากุยบุรี ซึ่งเป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของช้าง ถูกทำลายไปจำนวนมาก จนช้างต้องถอยร่นออกไป แต่ก็ยังมีปัญหาแหล่งอาหาร ป่าบริเวณอื่น อาจไม่มีอาหารอุดมสมบูรณ์เท่าใดนัก ช้างจึงต้องกลับมาป้วนเปี้ยนหาอาหารจุดเดิม เมื่อมาเจอสับปะรด ช้างก็ต้องกินเป็นธรรมดา เพราะไม่สามารถแยกออกได้ว่า เป็นของคนปลูกไว้ หรือเกิดขึ้นเอง แหล่งน้ำก็ต้องมากินจุดเดิม ทำให้ถูกสารพิษจนเสียชีวิตในที่สุด
    "ทางแก้ปัญหาที่ดีที่สุดคือ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ต้องเรียกพื้นที่ป่าดังกล่าว คืนจากนายทุน แล้วส่งมอบให้กรมป่าไม้ จากนั้นจัดป่าผืนนี้เข้าเป็นส่วนหนึ่งของอุทยานแห่งชาติกุยบุรี เมื่อพื้นที่ดังกล่าวไม่ตกอยู่ในมือนายทุน และไม่มีการปลูกสับปะรด จะทำให้การแก้ปัญหาช้างไม่มีที่อยู่อาศัย และแหล่งอาหาร รวมทั้งปัญหาความขัดแย้ง ระหว่างคนกับช้างหมดไป" (นิคม พุทธา, ข่าวสด ๒๗ พฤษภาคม ๔๐)

    หากขับรถจากกรุงเทพฯ ลงมาทางใต้ตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข ๔ ผ่านอำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี เข้าเขตจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ผ่านอำเภอหัวหิน อำเภอปราณบุรี ไปไม่นาน ก็จะถึงอำเภอกุยบุรี กุยบุรีจัดเป็นพื้นที่ชายแดน เพราะมีแนวพรมแดนด้านตะวันตก ติดประเทศพม่า บริเวณรอยต่อพรมแดนก็คือ แนวเขาสลับซับซ้อนและผืนป่าใหญ่ ของเทือกเขาตะนาวศรี ในเขตอุทยานแห่งชาติกุยบุรี ซึ่งกรมป่าไม้สำรวจและจัดตั้งขึ้นเมื่อปี ๒๕๓๓ ส่วนไร่สับปะรดของชาวบ้านที่มีปัญหาช้างบุกรุก เช่น หมู่บ้านรวมไทย พุบอน ย่านซื่อ และยางชุม กระจายตัวอยู่รอบ ๆ แนวเขตอุทยานฯ ในพื้นที่ราบตอนกลางของพื้นที่อำเภอกุยบุรี
    ร.ต. สุ่น หมวกเมือง อายุ ๖๒ ปี สมาชิกหมู่บ้านรวมไทยรุ่นก่อตั้ง อดีตผู้ใหญ่บ้านรวมไทย และประธานชมรมคนรักช้างกุยบุรีคนปัจจุบัน เล่าให้ สารคดี ฟังว่า ในอดีตบริเวณนี้เคยเป็นพื้นที่สีชมพู มีผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ (ผกค.) อยู่หนาแน่น สภาพเป็นป่าสมบูรณ์ แต่มีนายทุนที่มีความสัมพันธ์กับ ผกค. เข้ามาบุกเบิกพื้นที่บางส่วนทำไร่อ้อย- ไร่สับปะรดมาก่อนแล้ว ทางการจึงมีนโยบาย ที่จะรวมราษฎรให้เป็นกลุ่มก้อน โดยการจัดตั้งเป็นหมู่บ้านถาวรขึ้น เพื่อคลี่คลายปัญหาเรื่อง ผกค.
    "ปัญหาเรื่องคอมมิวนิสต์เริ่มมีมาตั้งแต่ปี ๒๕๐๒ แล้ว แต่ที่ดังมาก ๆ คือช่วงปี ๒๕๑๐ มีการปะทะกันอย่างรุนแรง กับเจ้าหน้าที่บ้านเมืองหลายครั้ง พวกคอมฯ ก็คือคนในพื้นที่ซึ่งถูกกดดันจากข้าราชการ ตำรวจ พ่อแม่ถูกยิงตายแต่จับคนยิงไม่ได้ ทำอะไรไม่ได้ เกิดความเคียดแค้น ก็เข้าป่า แต่ตอนนี้ออกมาเป็นผู้ร่วมพัฒนาชาติไทยหมดแล้ว"
    ปี ๒๕๒๑ สมัยรัฐบาลพลเอก เกรียงศักดิ์ ชมะนันท์ ได้มีคำสั่งให้แต่ละจังหวัด จัดตั้งหมู่บ้านตัวอย่างขึ้นมาหนึ่งแห่ง ทางจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ได้เลือกพื้นที่บริเวณนี้ซึ่งเป็นพื้นที่สีชมพู จัดตั้งเป็นหมู่บ้านรวมไทย แล้วคัดเลือกทหารผ่านศึก ทหารนอกประจำการ และอาสาสมัครรักษาดินแดน เข้ามาอยู่ก่อน
    "เดิมผมเป็นคนบ้านสังกะทาย อำเภอกุยบุรี ถูกทางการเรียกให้อพยพเข้ามาอยู่หมู่บ้านรวมไทย เมื่อปี ๒๕๒๑ นับเป็นรุ่นแรก มีทั้งหมด ๓๒ ครอบครัว ทางการคัดเลือกคนจากทั่วจังหวัดประจวบฯ เมื่อเข้ามาแรก ๆ ในพื้นที่ก็มีไร่อ้อยไร่สับปะรดอยู่ก่อนแล้ว เป็นของนายทุนเก่า ที่ทางการก็ยึดคืน แล้วจัดสรรที่ทำกินให้ราษฎร ได้คนละ ๒๓ ไร่ เป็นที่ปลูกบ้าน ๓ ไร่ แล้วก็ที่ทำกิน ๒๐ ไร่ 

    จากหนังสือ แผนแม่บทโครงการอนุรักษ์และฟื้นฟูสภาพป่า บริเวณป่าสงวนแห่งชาติป่ากุยบุรี อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งจัดทำโดยสำนักงานคณะกรรมการพิเศษ เพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (กปร.) ในหัวข้อ "หลักการและเหตุผล" ตอนหนึ่งมีใจความว่า
    "พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้ทรงตระหนักถึงความสำคัญของผืนป่าดังกล่าว (ป่ากุยบุรี) จึงได้พระราชทานพระราชดำริเมื่อวันที่ ๑๙ มิถุนายน ๒๕๔๐ ณ พระราชวังไกลกังวล อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เพื่อแก้ไขวิกฤตการณ์ดังกล่าว เพื่อที่ช้างป่าจะได้ไม่ออกมารบกวนพื้นที่อื่น ๆ ให้เสียหาย ไม่ก่อให้เกิดการกระทบกระทั่ง ระหว่างคนและช้างป่าอีกต่อไป โดยอาศัยความร่วมมือจากหลาย ๆ ฝ่าย ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน องค์กร และราษฎรที่อยู่ใกล้เคียงพื้นที่โครงการ ร่วมกันดำเนินงานให้บรรลุวัตถุประสงค์ดังกล่าว จึงได้เกิดโครงการอนุรักษ์ และฟื้นฟูป่าบริเวณป่าสงวนแห่งชาติกุยบุรี อันเนื่องมาจากพระราชดำริขึ้น"
    พ.ท. ศิรพล ศิริบาล นายทหารฝ่ายเสนาธิการประจำศูนย์ประสานงาน โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในภาค ๑ ซึ่งพาเราสำรวจพื้นที่เป้าหมายโครงการพระราชดำริ เล่าให้เราฟังถึงการทำงานในโครงการนี้ว่า

    "โครงการอนุรักษ์และฟื้นฟูสภาพป่าบริเวณป่าสงวนแห่งชาติกุยบุรี อันเนื่องมาจากพระราชดำรินี้ เป็นโครงการซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระราชดำรัสมาตั้งแต่ปี ๒๕๓๙ กองทัพภาคที่ ๑ ก็เข้ามาเป็นผู้ดำเนินการจัดตั้งคณะทำงาน ซึ่งมีด้วยกันสามคณะ ผมอยู่ในคณะทำงานแรก คือคณะทำงานประสานงานโครงการ มีหน้าที่แก้ไขเกี่ยวกับพื้นที่ป่าสงวนที่มีผู้บุกรุก เราขอให้เขาออกไป คืนพื้นที่เสีย เป็นการถวายแก่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ก็ได้รับความร่วมมืออย่างดี สรุปว่าการแก้ไขเรื่องพื้นที่ขณะนี้เรียบร้อยแล้ว
    "คณะทำงานที่ ๒ คือคณะทำงานด้านอนุรักษ์ และฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติ มีป่าไม้เขตเพชรบุรีเป็นหัวหน้าคณะทำงาน มีหน้าที่รับผิดชอบฟื้นฟูสภาพป่า ปลูกต้นไม้ ปลูกพืชอาหารช้าง ทำอ่างเก็บน้ำ ทำ check dam เพิ่มความชุ่มชื้นและเป็นแหล่งน้ำให้ช้าง
    "ส่วนคณะทำงานที่ ๓ คือคณะทำงานด้านการส่งเสริมและพัฒนาอาชีพ มีปลัดจังหวัดประจวบคีรีขันธ์เป็นหัวหน้าคณะทำงาน ทำหน้าที่พัฒนาอาชีพให้แก่คนในพื้นที่ ได้แก่ หมู่บ้านรวมไทย หมู่บ้านพุบอน และหมู่บ้านย่านซื่อ ในปี ๒๕๔๒ เราได้ดำเนินการแจกพันธ์ไก่ บ้านละ ๑๕ ตัว ทั้งตัวผู้และตัวเมีย แล้วในหนึ่งปีเมื่อไก่ออกไข่มีลูก ต้องเอาไก่มาคืนกองกลาง ๑๕ ตัว เพื่อนำไปแจกบ้านที่ยังไม่ได้รับ หมุนเวียนกันไป นอกจากนี้ก็มีการส่งเสริมให้ชาวบ้านปลูกหม่อนเลี้ยงไหม ปลูกสร้างโรงไหมแล้ว ๑๒ โรง แต่ความที่งบประมาณมีจำกัด เราจึงต้องคัดเลือกชาวบ้านที่ให้ความร่วมมือ และเป็นลูกบ้านที่ดี ให้ได้รับโรงไหม"
    พ.ท. ศิรพล นำเราไปยังด้านหน้าอาคารสำนักงาน กปร. ที่นั่นมีบอร์ดแสดงภาพถ่าย ทั้งภาพทหาร- หน่วยราชการ- ชาวบ้าน ร่วมกันปลูกต้นไม้ในพื้นที่โครงการฯ, ภาพเจ้าหน้าที่ทหารนำเฮลิคอปเตอร์ขึ้นบิน โปรยเมล็ดพันธ์พืชอาหารช้างในป่า, ภาพรถบรรทุกขนอาหารช้าง ไปเทกองให้ช้างบริเวณชายป่า โดยอธิบายว่ากิจกรรมทั้งหมดนี้ กระทำตามแนวพระราชดำริ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ดังเช่น

    "หลักการจัดสร้างอ่างเก็บน้ำ เราต้องพิจารณาพื้นที่ สังเกตว่าบริเวณนี้เป็นเทือกเขา มีร่องเขา น้ำจากเขาจะไหลมาตามร่องเขา เราจึงขุดบ่อเพื่อเก็บน้ำ แล้วก็มาทำฝายน้ำล้นที่ปลายอ่าง ใช้งบประมาณมากหน่อย เพราะเป็นคอนกรีตเสริมเหล็ก ถ้าระดับน้ำสูงน้ำก็จะไหลลงไปตามปรกติ เราไม่ได้กั้นน้ำทั้งหมด เพราะถ้าทำอย่างนั้นชาวบ้านที่ทำเกษตรข้างล่างจะเดือดร้อน จะเกิดปัญหาว่าโครงการเกิดขึ้นมาแล้ว มากักน้ำไว้หมดเพื่อให้สัตว์ป่า แต่ชาวบ้านตาย"
    อ่างเก็บน้ำแบบ A ขณะนี้จัดสร้างแล้วเสร็จจำนวนแปดอ่าง กระจายตามแนวชายขอบพื้นที่ โครงการพระราชดำริ บรรจบชายป่าเขตอุทยานแห่งชาติกุยบุรี ทุกอ่างมีร่องรอยช้างลงมากิน- เล่นน้ำทั้งสิ้น
    เย็นวันนั้น ตรงบริเวณที่ติดตั้งป้ายโครงการพระราชดำริขนาดใหญ่ ระหว่างรอรถขับเคลื่อนสี่ล้อของเจ้าหน้าที่อุทยานฯ มารับไปสำรวจช้างป่า พ.ท. ศิรพล คุยกับเราถึงความคืบหน้า ในการพัฒนาพื้นที่โครงการพระราชดำริ และสถานการณ์ช้างป่ากุยบุรีขณะนี้ว่า
    "ถ้าคุณเข้ามาที่นี่เมื่อปี ๔๑ จะเห็นว่ามีแต่พื้นที่โล่ง แต่วันนี้ช่วงที่เรานั่งรถผ่านไป จะเห็นว่าเริ่มมีต้นไม้ขึ้นบ้าง นั่นเป็นความร่วมมือของรัฐ และชาวบ้านใต้พื้นที่ มาช่วยกันปลูก แต่บางครั้งเรามองไปเป็นทุ่งหญ้า เพราะว่าต้นไม้มันเพิ่งโตได้แค่ฟุตกว่า ๆ ถ้าเข้าไปดูใกล้ ๆ ก็จะเห็น แล้วเมื่อเดือนที่ผ่านมา ผมพานักข่าวไอทีวีเข้าไปในป่า ไปถ่ายภาพพันธ์ไม้ที่เราโปรยหว่าน ทางเฮลิคอปเตอร์ ก็เห็นว่าต้นโตขึ้นราวฟุตหนึ่งแล้ว
    "ช้างป่าตอนนี้ค่อนข้างอยู่เป็นสุข เนื่องจากว่าเราทำงานกันอย่างหนัก จากการดูพฤติกรรมของช้าง ขณะนี้ช้างไม่ค่อยออกมากินสับปะรด หรือทำลายพืชไร่ของประชาชนในพื้นที่ และมีแนวโน้มลดลงไปเรื่อย ๆ อย่างปีนี้ แทบจะเกิดขึ้นครั้งหรือสองครั้งเอง มันเป็นสิ่งชี้วัดได้ว่าขณะนี้ป่าค่อนข้างอุดมสมบูรณ์ มีแหล่งน้ำ แหล่งอาหารเพียงพอ ช้างจึงไม่ค่อยลงมาข้างล่าง และชาวบ้านทั้งสามหมู่บ้านเป้าหมาย คือ บ้านรวมไทย พุบอน ย่านซื่อ ก็ค่อนข้างมีความรู้สึกที่ดี เข้าใจว่าตนเองสามารถทำกินในพื้นที่ โดยอยู่ร่วมกับสัตว์ป่าได้"

    "เมื่อคืนช้างลงมาทางทิศตะวันออก ๑๕ ตัว กินสับปะรดในไร่เสียหายไปจำนวนหนึ่ง"
    สมบัติ จามจุรี ชาวไร่สับปะรดบ้านยางชุม อายุ ๓๓ ปี เอ่ยปากกับเรา
    ๔ เมษายน ๒๕๔๓ เราเข้าไปสำรวจที่หุบตาเวียน เขตหมู่บ้านยางชุม ซึ่งเป็นพื้นที่ทำไร่สับปะรดขนาดใหญ่ ที่มีปัญหาโขลงช้างบุกรุกมากที่สุดแห่งหนี่งในอำเภอกุยบุรี สมบัติคือเจ้าของไร่หนึ่งในจำนวนหลายราย ที่ประสบปัญหาว่าด้วยช้าง เขาชี้ให้เราดูความเสียหายที่เกิดขึ้นบนที่ดิน ๒๓ ไร่ของเขา
    พื้นที่ราบกว้างใหญ่ในหุบเขาเบื้องหน้า ปกคลุมไปด้วยแถวแนวของต้นสับปะรด เรียงรายดูเป็นระเบียบ ทว่าในบางจุดมีร่องรอยช้างเหยียบย่ำ จนกอสับปะรดแบนลู่ติดพื้นเป็นแถบ สมบัติพาเราเดินลึกเข้าไปในไร่สับปะรด เพื่อให้ดูจุดเสียหายที่กระจายเป็นหย่อมอยู่ทั่วไร่ ระหว่างทางเขาชี้ให้ดูสับปะรดลูกเล็กลูกน้อย ที่ตกเกลื่อนพื้น แล้วบอกว่าช้างจะกินเฉพาะลูกสุกเท่านั้น แต่ลูกช้างในโขลงมักชอบดึงลูกดิบเล่นด้วย
    "ช้างเข้ามาประมาณสี่ทุ่มกว่า ๆ ตอนนั้นผมหลับอยู่ ตื่นเพราะได้ยินเสียงดัง ผมเอาสปอร์ตไลท์ฉายไล่ กราดไฟอยู่นานประมาณ ๒๐ นาทีมันก็ไป แต่พอดับไฟมันก็ออกมาอีก ผมอยู่กับพี่ ๆ น้อง ๆ สามสี่คน แล้วก็พวกไร่ข้างเคียง ช้างมันกินไร่อื่นมาแล้วเลยมาถึงไร่ผม"
    สมบัติเล่าให้เราฟังอีกว่า "ช้างลงไร่มาได้สามสี่ปีแล้ว แต่ลงหนักเมื่อช่วงปลายปี ๔๑ ถึงปี ๔๒ ช่วงนั้นเสียหายรวมแล้วแสนกว่าบาท เพราะสับปะรดราคาแพง ปีนั้นมีรายได้เหลืออยู่ไม่ถึงแสนบาท ช้างกินสับปะรดไปกว่าครึ่งของผลผลิต"
    คืนวันนั้นเรากลับมาที่หุบตาเวียนอีกครั้งด้วยคาดว่าอาจได้พบช้างลงไร่ บรรยากาศรอบด้านมืดมิด ด้วยไฟฟ้าจากภาครัฐยังเข้ามาไม่ถึง เราได้อาศัยโรงเรือนเฝ้าไร่ของสมบัติ เป็นที่ปักหลักสังเกตการณ์ แสงสีเหลืองนวลจากตะเกียงน้ำมันสว่างพอ ทำให้เห็นหน้าผู้ร่วมวงสนทนา ได้แก่ ลุงบุญส่งและป้าเล็ก จามจุรี ส่วนสมบัติผู้เป็นลูกชายกำลังก่อไฟอยู่ใกล้ ๆ กัน
    สมบัติเล่าว่า "เมื่อปี ๔๑ มีอยู่เย็นวันหนึ่งมาดูไร่ เห็นว่าพรุ่งนี้จะตัดลูกสับปะรดได้แล้ว อีกวันมาถึงช้างกินเรียบเลย เห็นแล้วไม่รู้จะพูดยังไง แล้วนิสัยช้าง กินอิ่มแล้วชอบเด็ดเล่น ลูกเกลื่อนหมดเลย แล้วยังเหยียบต้นจนแบน จริง ๆ กินเท่าไหร่ผมไม่ว่า นี่พูดจากใจจริง กินไปเลยถ้าหิว แต่อย่าเดินย่ำแบบนั้น กินให้เรียบร้อยหน่อย อย่าทำต้นล้มระเนระนาด เพราะพอต้นล้มก็เน่าเสียหมด ต้องซื้อหน่อมาปลูกใหม่"

อ่านต่อคลิกที่นี้