|
 |
|
||||||||||||||||||
 |
มหกรรมกีฬานานาชาติเช่นกีฬาโอลิมปิก สามารถสร้างผลกระทบทางสิ่งแวดล้อม ต่อเมืองเจ้าภาพได้มากมาย ทั้งจากการก่อสร้างสนามแข่งขันขนาดใหญ่ หมู่บ้านนักกีฬาขนาดยักษ์ ยังไม่นับกองทัพนักท่องเที่ยวจำนวนนับล้าน ที่เดินทางมาจากทุกมุมโลก ด้วยเหตุนี้แนวคิดเรื่องโอลิมปิกสีเขียว จึงได้รับการผลักดันอย่างจริงจัง เป็นครั้งแรกในการแข่งขันกีฬาโอลิมปิก Sydney 2000 นอกจากเพื่อลดผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม ต่อเมืองเจ้าภาพแล้ว ยังมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นสื่อรณรงค์จิตสำนึก ทางด้านการอนุรักษ์สภาพแวดล้อมในระดับโลกอีกด้วย ซิดนีย์เป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกเมืองแรก ที่วางแผนการจัดการด้านสิ่งแวดล้อม ควบคู่ไปกับแผนงานด้านอื่น ๆ ตั้งแต่ต้น แผนงานนี้ได้ประยุกต์ หลักการพัฒนาอย่างยั่งยืนเข้ามาใช้ โดยประกอบด้วยแผนงานย่อยนับร้อยแผน ภายใต้ห้าหัวข้อหลัก คือ การอนุรักษ์พลังงาน การอนุรักษ์น้ำ การจัดการของเสีย การควบคุมมลภาวะ และการอนุรักษ์สภาพแวดล้อม ทั้งด้านธรรมชาติและวัฒนธรรม นาย Joan Antonio Samaranch ประธานคณะกรรมการโอลิมปิกสากล เคยให้สัมภาษณ์ว่า การให้ความสำคัญกับการจัดการสิ่งแวดล้อมของเมืองซิดนีย์ เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้ซิดนีย์ประสบความสำเร็จ เหนือคู่แข่งขันรายอื่น ๆ ที่เสนอตัวเป็นเจ้าภาพกีฬาโอลิมปิก |
|||||||||||||||||||
 |
บทพิสูจน์ความเขียวบทแรกของเจ้าภาพซิดนีย์ คือ การฟื้นฟูสภาพธรรมชาติของอ่าว Homebush ซึ่งเป็นสถานที่หลักในการก่อสร้างอาคารแข่งขันกีฬาประเภทต่าง ๆ ในแง่นิเวศวิทยา อ่าว Homebush
ถือเป็นแหล่งธรรมชาติ
ที่มีความสำคัญที่สุดแห่งหนึ่งของซิดนีย์ แต่ที่ผ่านมาไม่ได้รับการดูแลเอาใจใส่
และกลายเป็นพื้นที่ทิ้งขยะของเมือง
มานานหลายสิบปี ภารกิจแรกของทีมงานก่อสร้าง คือ การหมุนเวียนเอาขยะกว่า ๙
ล้านตันมาใช้ถมที่
และออกแบบภูมิประเทศ
บริเวณสนามแข่งขันตามความเหมาะสม
ส่วนขยะเคมีบางส่วน
ก็นำไปบำบัดในพื้นที่เฉพาะ นอกจากนี้ผู้จัดยัง ได้ริเริ่มโครงการฟื้นฟูธรรมชาติมูลค่ากว่า ๑๔๐ ล้านเหรียญ ซึ่งรวมไปถึงการบำบัดน้ำเสีย และการปลูกไม้พื้นถิ่นเพื่อฟื้นฟูระบบนิเวศดั้งเดิม |
|||||||||||||||||||
 |
การดำเนินการก่อสร้างอาคารแต่ละแห่ง
ดำเนินไปด้วยความระมัดระวัง
เนื่องจากบริเวณโดยรอบส่วนใหญ่
ยังคงสภาพเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำ
ซึ่งเป็นแหล่งอาศัยของสัตว์หลายชนิด โดยเฉพาะกบ golden and green bell
ซึ่งเป็นกบหายาก
และใกล้สูญพันธุ์ของออสเตรเลีย
เมื่อคณะผู้ก่อสร้าง
สำรวจพบกบชนิดนี้ในบริเวณที่วางแผนไว้
ว่าจะก่อสร้างสนามเทนนิส
และลานจอดรถ
แผนงานทั้งหมดก็ถูกยกเลิก
พร้อมกับการจัดทำสระน้ำและอุโมงค์ลอดขึ้น
เพื่อให้กบไปหากินยังแหล่งน้ำใกล้เคียงได้อย่างปลอดภัย
ไม่ต้องเสี่ยงกับการถูกรถทับ การหมุนเวียนสิ่งของกลับมาใช้ใหม่ เป็นแนวคิดหลักสำคัญอีกประการ ของผู้ก่อสร้างสนามกีฬาโอลิมปิกครั้งนี้ มีการนำเอาคอนกรีต ที่ได้จากการทุบทิ้งโรงงานฆ่าสัตว์ Homebush มาใช้ถึง ๒๒๐,๐๐๐ ลูกบาศก์เมตร หรือดินมากกว่า ๔๐,๐๐๐ ลูกบาศก์เมตรที่ได้จากการขุดเพื่อวางรากฐานอาคาร ก็นำมาใช้จัดแต่งภูมิประเทศภายในบริเวณงาน สำหรับวัสดุเหลือใช้จากการก่อสร้างอาคารหนึ่ง จะนำไปหมุนเวียนใช้ในอาคารอื่นต่อไป ในการนี้ได้มีการจัดตั้งโรงงานแปรรูป วัสดุเหลือใช้ขึ้นในพื้นที่ก่อสร้าง ทำให้สามารถลดวัสดุเหลือใช้ลงได้มากกว่าร้อยละ ๙๐ อุปกรณ์และเครื่องใช้บางอย่างที่ต้องมีไว้รองรับคนจำนวนมาก เช่น ห้องน้ำเคลื่อนที่ เต็นท์กลางแจ้ง รั้วเหล็ก หรือเก้าอี้สำรอง ใช้วิธีหยิบยืมจากหน่วยงานต่าง ๆ แทนการซื้อใหม่ทั้งหมด นอกจากก่อสร้างอย่างประหยัดทรัพยากรธรรมชาติ แบบสุดขีดแล้ว ผู้บริหารยังได้ปรับปรุงสนามกีฬาบางแห่ง ที่ยังใช้การได้ แทนที่จะก่อสร้างสนามขึ้นใหม่ ประมาณหนึ่งในสามของอาคารแข่งขันทั้งหมด จึงเป็นสนามกีฬาเก่าที่ได้รับการปรับปรุงเพิ่มเติม แม้แต่สำนักงานใหญ่ ของคณะกรรมการจัดงานกีฬาโอลิมปิกครั้งนี้ ก็ดัดแปลงมาจากโรงพิมพ์เก่า หรือหมู่บ้านผู้สื่อข่าวนั้น ก็ดัดแปลงมาจากโรงพยาบาลที่เลิกกิจการแล้ว |
|||||||||||||||||||
 |
"ประเด็นสิ่งแวดล้อมที่ประสบความสำเร็จมากที่สุดประเด็นหนึ่ง
ของโอลิมปิกหนนี้ คือ การประหยัดน้ำ และต้นแบบของระบบการหมุนเวียนน้ำกลับมาใช้ใหม่" Peter Ottesen ผู้จัดการแผนงานสิ่งแวดล้อมของ Sydney 2000 กล่าวด้วยความภาคภูมิใจ ระบบดังกล่าวซึ่งใช้เงินลงทุนไปมากกว่า ๑๕ ล้านเหรียญ
คาดว่าจะลดความต้องการการใช้น้ำ
ภายในหมู่บ้านนักกีฬา และเขตเมือง Newington ซึ่งตั้งอยู่ใกล้เคียงได้ราวครึ่งหนึ่ง Peter อธิบายหลักการทำงานง่าย ๆ ว่า "ระบบนี้ทำงานโดยการหมุนเวียนน้ำ จากแหล่งน้ำสองแหล่ง คือ น้ำที่ผ่านการบำบัด และน้ำฝน เมื่อใดก็ตามที่ฝนตก น้ำฝนที่ตกลงบนหลังคาอาคาร จะถูกลำเลียงมารวมกันที่แท็งก์น้ำใต้ดิน ส่วนบริเวณนอกตัวอาคารน้ำจะไหลตามธรรมชาติ ไปรวมกันที่บ่อพักน้ำ หลังจากผ่านการกรองสองครั้ง น้ำจะถูกลำเลียงไปใช้ในบ้านเรือนได้" ภายในบริเวณงาน และเขตเมืองใกล้เคียง จึงได้รับการติดตั้งก๊อกน้ำสองแบบ ก๊อกสีเขียวคือน้ำประปาที่สามารถใช้บริโภคได้ ส่วนก๊อกสีม่วงเป็นน้ำฝนรีไซเคิล ที่เหมาะแก่การอุปโภค สำหรับน้ำที่ได้จากระบบบำบัดน้ำเสียนั้น มีระบบแยกต่างหาก เพื่อหมุนเวียนนำไปใช้ในระบบชักโครก ซึ่งแน่นอนว่าเป็นสุขภัณฑ์ประเภทประหยัดน้ำเช่นกัน ประเด็นที่น่าสนใจคือ นี่เป็นครั้งแรกที่มีการนำน้ำที่ผ่านการบำบัด รวมทั้งน้ำฝนธรรมชาติ มาหมุนเวียนใช้ในชุมชนขนาดใหญ่อย่างเป็นรูปธรรม ทางทีมงานได้ตั้งความหวังว่า โครงการพัฒนาบ้านเรือนยุคใหม่จะนำเอาต้นแบบนี้ไปประยุกต์ใช้ ซึ่งจะลดความต้องการการใช้น้ำได้อย่างมาก |
|||||||||||||||||||
 |
ระบบการประหยัดพลังงานของหมู่บ้านนักกีฬา และโครงการพัฒนาที่พัก เพื่อรองรับการขยายตัวของชุมชนในพื้นที่รอบข้าง เป็นอีกความสำเร็จหนึ่ง ที่ได้รับการยอมรับอย่างสูง "พลังงานทั้งหมดที่ใช้ในบ้านพักจำนวน ๖๕๕ หลังในหมู่บ้านนักกีฬา และชุมชนละแวกใกล้เคียง ได้มาจากแผงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ภายในหมู่บ้าน ที่นี่เป็นเขตชุมชนที่ใช้ระบบไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก" Maria Atkinson ผู้จัดการด้านสิ่งแวดล้อม ของหมู่บ้านนักกีฬาเปิดเผยสถิติที่น่าชื่นชม "เราได้เลือกสรรเฉพาะอุปกรณ์ที่มีประสิทธิภาพ และประหยัดพลังงานมาใช้ในบ้านพักทุกหลัง รวมไปถึงสนามกีฬาทุกแห่ง เพื่อให้แน่ใจว่าระบบทั้งหมด ดำเนินได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด นอกจากนี้ตัวบ้านและอาคารแข่งขัน ยังได้รับการออกแบบ โดยเฉพาะเพื่อลดความต้องการ ในการใช้ระบบทำความเย็น สำหรับตัวบ้านพักเราใช้กระเบื้องดูดซับความร้อน ซึ่งจะปล่อยความอุ่นออกมาตอนกลางคืน เป็นวัสดุหลักในการปูพื้นบ้าน วัสดุตัวนี้ช่วยลดความต้องการใช้ระบบทำความร้อนในช่วงฤดูหนาว" Maria กล่าวเสริม | |||||||||||||||||||
 |
ไม่เฉพาะแต่บ้านพักนักกีฬาเท่านั้น แม้แต่โรงแรมห้าดาวอย่าง Homebush Hotel ซึ่งสร้างขึ้นเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวสำหรับงานโอลิมปิกโดยเฉพาะ ก็ได้รับการออกแบบให้มีการหมุนเวียนอากาศ อย่างเหมาะสม "เราทำการศึกษาดูแล้วว่าในปีหนึ่ง ๆ มีอย่างน้อยไม่ต่ำกว่า ๑๐๐ วัน ที่คุณไม่จำเป็นต้องใช้เครื่องปรับอากาศในโรงแรมเลย ทางโรงแรมจึงติดตั้งหน้าต่างที่เปิดปิดได้ เพื่อให้ผู้มาพักเลือกที่จะใช้หรือไม่ใช้เครื่องปรับอากาศได้เอง" | |||||||||||||||||||
 |
Maria ยังกล่าวถึงระบบกำจัดของเสียภายในบริเวณงานว่า "โอลิมปิกครั้งนี้เราไม่ได้หวังเพียงแค่เรื่องของความสะอาดเท่านั้น แต่เราพยายามลดจำนวนขยะให้น้อยที่สุด" ทั้งนี้คณะจัดงานได้ทำความตกลงร่วมกับร้านค้าทุกแห่ง ซึ่งจะนำสินค้ามาจำหน่ายในบริเวณงาน ให้ใช้ภาชนะบรรจุสินค้าหรืออาหารให้น้อยชิ้นที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ หีบห่อที่ใช้ก็ต้องเป็นวัสดุที่สามารถนำกลับมาแปรรูปใช้ได้อีก "เราได้จัดตั้งถังแยกขยะประเภทต่าง ๆ อย่างชัดเจนสำหรับวัสดุที่สามารถรีไซเคิลได้ ส่วนขยะที่ย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ หรือเศษอาหาร เราได้จัดถังขยะแยกเก็บโดยเฉพาะ เพื่อรวบรวมเข้าสู่โรงงานย่อยสลายโดยวิธีชีวภาพ ผลิตเป็นปุ๋ยนำมาใช้ในการจัดสวนภายในบริเวณงานได้อีก" | |||||||||||||||||||
 |
เมื่อเอ่ยถึงระบบขนส่งมวลชน
ซึ่งเป็นสิ่งที่ท้าทายที่สุดประการหนึ่ง
ของเมืองที่เป็นเจ้าภาพกีฬาโอลิมปิก Michael Brand หนึ่งในทีมงานด้านสิ่งแวดล้อมของ Sydney 2000 กล่าวถึงนโยบายเรื่องนี้ว่า "คาดว่าจะมีนักท่องเที่ยวประมาณ ๕ แสนคนเดินทางจากที่พักเข้าสู่สนามแข่งขันทุกวัน เพื่อลดการสร้างมลพิษให้แก่อากาศ เราจึงไม่อนุญาตให้ผู้เข้าชมการแข่งขันนำรถส่วนตัวเข้ามาในบริเวณงาน นักท่องเที่ยวจะเดินทางมายังสนามแข่งขันโดย รถไฟสายพิเศษที่จัดเตรียมไว้ให้ นอกจากนี้ยังมีรถบัสที่ใช้พลังงานสะอาด บริการนักท่องเที่ยวตลอดทั้งวัน" แม้ผู้ดำเนินงานด้านสิ่งแวดล้อมจะพยายามทำให้โอลิมปิกครั้งนี้ "เขียว" มากที่สุด แต่ยังมีข้อโต้แย้งจากหลายฝ่ายว่าโอลิมปิกครั้งนี้ "เขียวไม่จริง" |
|||||||||||||||||||
 |
Bob Symington ผู้ประสานงานโครงการ "จับตาโอลิมปิกสีเขียว" ซึ่งเป็นหน่วยงานสิ่งแวดล้อมอิสระ ที่จัดตั้งขึ้นเพื่อติดตามผลงานทางด้านสิ่งแวดล้อมของ Sydney 2000 กล่าวว่า "มีปัญหาหลายอย่างเกิดขึ้นจากการที่ผู้บริหารงานด้านสิ่งแวดล้อม
ไม่มีเป้าหมายในการดำเนินงานอย่างชัดเจน คุณพูดไม่ได้หรอกว่าจะทำให้ดีที่สุด เพราะมันวัดไม่ได้ เราพูดกันถึงเรื่องสีเขียว เรื่องการอนุรักษ์ธรรมชาติ การพัฒนาอย่างยั่งยืน สิ่งเหล่านี้เป็นกระบวนการระยะยาว คุณต้องตั้งเป้าให้ชัด ไม่อย่างนั้นเราก็ไม่มีวันไปถึง" Rubert Posner หนึ่งในทีมงานกรีนพีซให้ความเห็นเพิ่มเติมว่า "ผู้จัดมีปัญหาในการทำข้อตกลงกับผู้สนับสนุนรายใหญ่ อย่างเช่นโคคาโคล่า หรือแม็คโดนัลด์ ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดคือเรื่องระบบทำความเย็น ในแผนงานด้านสิ่งแวดล้อมตอนเริ่มต้นเขียนไว้อย่างชัดเจนตั้งแต่เจ็ดปีที่แล้วว่า ระบบทำความเย็นทั้งหมด จะต้องเป็นระบบที่หลีกเลี่ยงการใช้ก๊าซ ที่ทำลายชั้นโอโซน เช่น ก๊าซ HFCs CFCs และ HCFCs แต่พอถึงเวลาเข้าจริง ๆ ผู้ประกอบการเหล่านั้นกลับแก้ตัวง่าย ๆ ว่าเทคโนโลยีที่จะนำมาใช้ยังไม่พร้อม สิ่งเหล่านี้น่าละอายมาก อย่างตู้เย็นจำหน่ายน้ำอัดลมของบริษัทโคคาโคล่าจำนวนทั้งหมด ๑,๘๐๐ เครื่อง มีเพียง ๑๐๐ เครื่องเท่านั้นที่หลีกเลี่ยงการใช้ก๊าซที่ทำลายชั้นโอโซน" |
|||||||||||||||||||
 |
ก่อนกีฬาโอลิมปิกจะเริ่มต้นประมาณห้าเดือน กรีนพีซออสเตรเลียได้จัดทำรายงานชื่อ "โอลิมปิกสีเขียวกับผู้สนับสนุนที่สกปรก" หลังจากรายงานดังกล่าวปรากฏแก่สาธารณะ บริษัทโคคาโคล่าได้ประกาศอย่างเป็นทางการว่า
ถึงเวลาแล้วที่บริษัทจะต้องเปลี่ยนนโยบาย
เรื่องอุปกรณ์ทำความเย็นทั่วโลกให้เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น Peter Ottensen กล่าวสรุปถึงเป้าหมายหลักของ Green Games ครั้งนี้ไว้อย่างน่าคิดว่า "หากคิดว่า Sydney 2000 เป็นผลิตภัณฑ์ชิ้นหนึ่ง เราในฐานะผู้ผลิตพยายามคำนึงถึงผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อม ในทุกขั้นตอนการผลิต ตั้งแต่การออกแบบ เลือกใช้วัสดุอุปกรณ์ที่มีประสิทธิภาพ นำเอาพลังงานสะอาด มาใช้ในการแปรรูป ใช้เทคโนโลยีที่มีความเหมาะสม เมื่อกระบวนการเสร็จสิ้น เราก็หวังที่จะเห็นผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากที่สุด "และในท้ายที่สุดเราก็ได้แต่หวังว่า โอลิมปิกสีเขียวจะส่งผ่านแนวคิด เรื่องการพัฒนาอย่างยั่งยืนไปยังผู้คนทั่วโลก เราอยู่ในยุคที่การพัฒนา จะละเลยเรื่องของสิ่งแวดล้อมไม่ได้อีกแล้ว" |
|||||||||||||||||||
 |
ตัวอย่างมาตรการการจัดการด้านสิ่งแวดล้อมของ Sydney 2000
|
