| ท้าทายความเชื่อเรื่อง "เจดีย์ยุทธหัตถี" | ||||||||||||
 (ร่วมแสดงความคิดเห็นของคุณ คลิกที่นี่) กุลธิดา สามะพุทธิ : รายงาน บุญกิจ สุทธิญาณานนท์ : ภาพ |
||||||||||||
| มันคงจะง่ายกว่านี้มากถ้าหากว่าเรื่องราวของ "เจดีย์ยุทธหัตถี"
ที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราช
ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ
ให้สร้างขึ้นตรงสถานที่ชนช้างชนะพระมหาอุปราชา
แห่งกรุงหงสาวดีเมื่อ พ.ศ. ๒๑๓๕
มีประเด็นให้สงสัย
และถกเถียงเพียงแค่ว่า เจดีย์องค์ที่แท้จริงนั้นอยู่ที่ไหน (ปัจจุบันนี้เชื่อกันว่าคือเจดีย์ที่อนุสรณ์ดอนเจดีย์ จังหวัดสุพรรณบุรี) ซึ่งเอาเข้าจริงก็เป็นคำถามเดียวกับที่ว่า สงครามยุทธหัตถีเกิดขึ้นที่ไหนและสมเด็จพระมหาอุปราชาสิ้นพระชนม์ที่ใดนั่นเอง
พ.ศ. ๒๕๑๕ เจดีย์ที่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงวินิจฉัยไว้ในสมัยรัชกาลที่ ๖ ว่าเป็นเจดีย์ยุทธหัตถี ที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราช รับสั่งให้สร้างสวมพระศพพระมหาอุปราชาไว้นั้น ถูกตั้งข้อสงสัยเป็นครั้งแรกว่า ไม่ใช่เจดีย์ยุทธหัตถีที่แท้จริง โดยมีบุคคลคณะหนึ่งเสนอว่า เจดีย์โบราณที่ หมู่ ๒ ตำบลดอนเจดีย์ อำเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี ต่างหากที่เป็นเจดีย์ยุทธหัตถีของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ส่วนพระเจดีย์ที่ตำบลหนองสาหร่าย อำเภอดอนเจดีย์ จังหวัดสุพรรณบุรี หรือที่รู้จักกันว่าอนุสรณ์ดอนเจดีย์ เป็นเจดีย์สมัยทวารดี จึงไม่ใช่เจดีย์ยุทธหัตถีที่สร้างขึ้นในสมัยอยุธยาอย่างแน่นอน กรมศิลปากรจัดการกับความขัดแย้งในครั้งนั้น ด้วยการตั้งคณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิขึ้นมาชุดหนึ่ง เพื่อพิจารณา "ปัญหาเรื่องเจดีย์โบราณที่อำเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี" และได้ข้อสรุปว่า เจดีย์ดังกล่าวเป็นเพียงบริโภคเจดีย์ ที่ช่างชาวท้องถิ่นสร้างขึ้นสมัยอยุธยาตอนปลาย เจดีย์ยุทธหัตถี คือ อนุสรณ์ดอนเจดีย์ที่จังหวัดสุพรรณบุรี ตามที่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงวินิจฉัยมาแต่เดิม พ.ศ. ๒๕๓๗ เทพมนตรี ลิมปพยอม อาจารย์ประจำมหาวิทยาลัยรังสิต เห็นว่าการวินิจฉัยของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ยังไม่สามารถยอมรับได้ เพราะทรงใช้หลักฐานทางประวัติศาสตร์น้อยเกินไป อีกทั้งพงศาวดารที่ใช้ยังเป็นฉบับที่ถูกชำระขึ้นใหม่ และค้นพบในสมัยรัตนโกสินทร์ ซึ่งถือว่าเป็นหลักฐานชั้นสอง ท้ายที่สุด เขานำเสนอ "ข้อยุติทางประวัติศาสตร์" ชุดใหม่ว่า เจดีย์ยุทธหัตถีของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ที่แท้จริงคือเจดีย์ภูเขาทอง ภายในวัดภูเขาทอง ตำบลลุมพลี อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยอ้างหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ที่ระบุว่าสงครามยุทธหัตถี พ.ศ. ๒๑๓๕ นั้นเกิดขึ้นใกล้ ๆ กับพระนครศรีอยุธยา และสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงใช้พระนครเป็นที่ตั้งรับ ไม่ได้ยกทัพไปรบไกลถึงสุพรรณบุรี อย่างที่เข้าใจกันตลอดมา ดังนั้นเจดีย์ที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างเป็นที่ระลึกในเหตุการณ์ครั้งนั้น ย่อมตั้งอยู่ใกล้ ๆ กับพระนครศรีอยุธยาด้วยเช่นกัน แต่ท่ามกลางการหาความจริง เรื่องสถานที่ตั้งของเจดีย์ยุทธหัตถี และบริเวณที่เกิดสงครามชนช้าง ก็มีผู้หยิบยกคำถามสำคัญขึ้นมาประการหนึ่ง ซึ่งอาจจะทำให้เรื่องราวง่ายลง หรือซับซ้อนขึ้นก็ได้ "ถ้าหากสามารถศึกษาหาหลักฐาน และเหตุผลตามกระบวนการจนสรุปได้ว่า เจดีย์ยุทธหัตถีมิได้มีจริง ก็จะได้ไม่ต้องไปเสียเวลาหาคำตอบว่าอยู่ที่ไหนอีกต่อไป" พิเศษ เจียจันทร์พงษ์ ผู้เชี่ยวชาญพิเศษประจำกรมศิลปากร กล่าวนำในบทความเรื่อง "เจดีย์ยุทธหัตถี มีจริงหรือ ?" ที่เขียนขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๖ และสิ่งที่เขาเสนอให้เป็นข้อยุติทางประวัติศาสตร์ก็คือ "สมเด็จพระนเรศวรมหาราช มิได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างเจดีย์ยุทธหัตถีไว้ ณ ที่ที่ทรงชนช้างชนะพระมหาอุปราชาแต่อย่างใด" ไม่ว่าจะถูกหรือผิด น่าเชื่อถือมากหรือน้อย ข้อเสนอทั้งหมดนี้ล้วนทำให้ต้องกลับมา "คิดใหม่" กับเจดีย์ที่จังหวัดสุพรรณบุรี ซึ่งต่อมาได้มีการสร้างพระบรมรูป ของสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงช้าง เตรียมทำศึกขึ้น และเรียกขานสถานที่แห่งนั้นว่า อนุสรณ์ดอนเจดีย์ มีผู้คนกราบไหว้บูชา ประกอบพิธีกรรมตามความเชื่อกันคับคั่ง การตรวจสอบประวัติศาสตร์ในทำนองนี้ เคยเกิดขึ้นมาแล้วครั้งหนึ่ง เมื่อมีผู้ทำการศึกษาเพื่อหาคำตอบว่า วีรกรรมของ "ท้าวสุรนารี" มีจริงหรือ ? (พ.ศ. ๒๕๓๖) เหตุการณ์จบลงที่ชาวโคราชนับหมื่นคน ชุมนุมกันเพื่อประท้วง และไม่ยอมรับงานวิชาการชิ้นดังกล่าว ไม่ใช่เรื่องง่ายเมื่อประวัติศาสตร์ / ความเชื่อที่ยึดถือกันมายาวนาน ถูกตรวจสอบและตั้งคำถาม กระทั่งถูกแทนที่ด้วยประวัติศาสตร์ / ความเชื่อที่มีการนำเสนอขึ้นใหม่ แต่ในขณะเดียวกัน ก็เป็นเรื่องท้าทายว่า สังคมไทยจะจัดการกับเหตุการณ์ประเภทนี้อย่างไร ร่วมแสดงความคิดเห็น
สนับสนุน หรือ คัดค้าน ! |
||||||||||||
|
||||||||||||
|
เทพมนตรี ลิมปพยอม
พิเศษ เจียจันทร์พงษ์
